Na Han Pijesku je danas služen parastos u Crkvi Svetog Pantelejmona povodom obilježavanja 30 godina od osnivanja Prve romanijske pješadijske brigade koja je brojala 8.000 boraca, a iz njenih redova poginulo je 379 boraca.

Nakon parastosa, položeni su vijenci na spomen-obilježje srpskim borcima i organizovana posjeta spomen-sobi.

Dušan Savčić, koji je bio načelnik ratnog štaba Prve romanijske pješadijske brigade, koja je proistekla iz 126 brdske brigade Jugoslovenske Narodne Armije, rekao je novinarima da je ova brigade postojala od 1. juna 1991. do 20. aprila 1996. godine.

- Ova brigada je izvršila sve postavljene zadatke na Sarajevsko-romanijskoj, dijelu birčanske i gornje-drinske regije, te odlikovana je Orednom Petra Mrkonjića - naveo je Savčić.

Prema njegovim riječima, kroz brigadu je prošlo mnogo više boraca od broja koji je pomenut, jer je ova jedinica svoj ratni put počela od vukovarskog ratišta kao jedna od jedinica u sastavu JNA, a potom se slijedom dešavanja preuzela ulogu organizovanja naroda na oružani otpor Sarajevsko-romanijske regije, dijela birčanske i dijela gornjodinske, te su formirani bataljoni u Vlasenice, Han Pijesku, Milićima i Rogatici.

Branimir Đurković, koji je bio pomoćnik komandanta za pozadinu u ovo jedinici Vojske Republike Srpske, naglasio je da je Prva romanijska preimenovana i proizašla iz 216. brdske brigade JNA sa bazom u Kasarni na Han Pijesku.

- Nije bilo lako ni jednostavno nijednog dana jer veliki broj ljudi i jedinica prolazio je kroz ovu brigadu. Samo u jednom danu četiri bataljona Druge romanijske motorizovana preimenovana su u Prvu romanijsku pješadijsku, uglavnom sa područja Pala i Sarajeva - rekao je Đurković i dodao da taj podatak govori koliko je trebalo napora svim strukturama da prate sve te promjene.

On je istakao da je područje grada Sarajeva bilo specifično za borce koji su došli sa šireg područja Romanije, što je dovodilo do stradanja boraca na samom početku, ali je to prevaziđeno dobrim radom komande.

Đurković se i danas sa saborcima prisjetio prvih dana početka jula 1991. godine kada je oko 4.000 pripadnika ove jedinice postrojeno u jedan helikoptersko-desantni bataljon, čime je počeo ratni put jedinice.

- Nakon raspada 216. brdske, u jedinici su ostali oni koji su se zakleli da će braniti Jugoslaviju, i formirali su novu jedinicu, novu komandu, i ušli u odbranu do kraja rata. Nismo odbranili Jugoslaviju, ali smo odbranili srpski narod na lijevoj obali Drine i prvi put uspostavili Republiku Srpsku - naglasio je Đurković.

On je izrazio zadovoljstvo što se obilježavanju jubileja odazvao veliki broj pripadnika ove jedinice.

Sokočanka Vinka Đurović je u Odbrambeno-otadžbinskom ratu izgubila sina Željka /19/ i supruga Miodraga /46/ i kako je rekla Srni, već 28 godina nosi ranu koja ne prestaje.

- Ne idem na slična okupljanja, ali ovo je izuzetak i drago mi je što su me pozvali saborci mog sina Željka i supruga Miodraga - kaže Đurovićeva.

Ona je podsjetila da su njen sin Željko i suprug Miodrag poginuli kao pripadnici Prve romanijske 16. juna 1995. godine.

Povodom obilježavanja Dana Prve romanijske pješadijske brigade danas je na Han Pijesku održan skup kome su prisustvoivali načelnici opština Sarajevsko-romanijske regije, brojni bivši pripadnici ove jedinice, porodice poginulih i ratni-vojni invalidi, uz prigodan kulturno-zabavni program, pod pokroviteljstvom opštine Han Pijesak.