Prema broju starijih od 65 godina BiH trenutno zauzima neslavno 11. mjesto u svijetu, odmah iza Srbije i Hrvatske, jer se oko 23 odsto ljudi nalazi u ovoj starosnoj kategoriji, a procjene su da bi se do 2050. ovaj procenat mogao dodatno uvećati, čak na 34 odsto, što bi nam utrlo put da postanemo zemlja staraca.

Ukoliko se obistine ove crne prognoze, to bi značilo da bi za 25 godina svaki treći stanovnik imao više od 65 godina, a što bi onda prema procjenama Ujedinjenih nacija, poguralo BiH čak na četvrto mjesto ove neslavne "staračke" liste. Kada su pitanju dugoročnije prognoze, one otkrivaju da bi u BiH 2100. godine moglo živjeti negdje oko 38 procenata, uslovno rečeno, penzionera.

Kada su u pitanju uzroci ovakvog pomalo dramatičnog starenja stanovništva, autori ovog izvještaja ističu da je svijet ušao u demografsku tranziciju sa kojom se nikada ranije nije suočio, jer stope fertiliteta padaju, a dugovječnost raste, te se udio ljudi starijih od 65 godina ubrzano povećava.

Inače, trenutni svjetski prosjek je 10 odsto, odnosno svaki deseti čovjek ima više od 65 godina. Ono što odmah upada u oči, jeste podatak da se čak 22 od 25 zemalja sa najviše starijih osoba u 2025. godini nalazi na prostorima Evrope. Samo  Japan, Portoriko i Honkong su uspjeli razbiti ovaj evropski negativni niz. U nastavku ovog dokumenta se dodaje i da bi ovi rezultati po Evropu vjerovatno bili i gori, da nije migracija stanovništva, a što je, s druge strane, imalo negativne posljedice po balkanske države, iz kojih su mahom odlazili put zapadne Evrope, smanjujući tamošnji prosjek starosti.

Ovi podaci nisu iznenadili demografa Stevu Pašalića,  jer, kako je istakao, radi se o procesima koji su prisutni u posljednjih nekoliko decenija, a na koje je on i ranije upozoravao, pogotovo kada je u pitanju odliv stanovništva, ali i nizak prirodni priraštaj. Smatra i da je čitava situacija još i gora s obzirom da Ujedinjene nacije koristi stare podatke o broju stanovnika u BiH.

Kaže da su razni negativni procesi, s kojima smo se suočili, doveli do toga da je kod nas izuzetno nepovoljan takozvani indeks starenja, jer imamo tri puta više starijih od 60, nego mlađih od 15 godina, te da je BiH na putu da postane zemlja staraca, što nikako nije dobro.

- Ako je starosna struktura nepovoljna, kao što jeste, to onda utiče i na mnoge druge segmente, od produktivnosti privrede, preko održivosti sistema, do nekog opšteg razvoja. Pogledajmo samo šta se dešava širom Evrope. Diže se granica odlaska u penziju, a vjerujem da nešto slično čeka i nas, jer nema dovoljno radno sposobnog stanovništva. Ono što nam ne ide naruku jesu i migracije, prije svega odlazak mladih, koji u stvari popunjavaju evropski radni bazen i peglaju njihovu starosnu granicu. Bojim se da nas ni u budućnosti ne čeka ništa dobro, jer su ovi procesi uzeli maha, te BiH ubrzano postaje zemlja u kojoj je duboka starost stanovništva - poručio je Pašalić.

Neslavni rekorder

Svjetska populacija porasla je između 1990. i 2023. godine za više od 50 odsto, ali je u istom periodu balkanski region ostao bez 25 miliona ljudi, a neslavni rekorder u ovoj priči je BiH iz koje je emigriralo oko 30 odsto stanovnika. Prema podacima UN-a zapadnoevropske države su pak zabilježile znatan rast stanovništva, čak i kada je stopa nataliteta pala, što ukazuje na velike migracije unutar Evrope.