Skupština srpskog naroda u BiH na sjednici održanoj 11. i 12. avgusta 1992. godine usvojila je ustavne amandmane kojima je tadašnja Srpska Republika Bosna i Hercegovina preimenovana u Republika Srpska.

Ko je kumovao novom nazivu do danas nije razjašnjeno, ali svjedoci tog vremena za “Glas plus” govore o okolnostima koje su dovele do današnjeg naziva i sjednici republičkog parlamenta na kojoj je Republika Srpska dobila ime za koje vjeruju da će trajati vječno.

Posebno interesantno je da je između imena koje je dobila 9. januara 1992. godine - Srpska Republika Bosna i Hercegovina i imena koje danas nosi, Republika Srpska kratko nosila zvanični naziv - Srpska Republika. O tome najbolje svjedoče službeni glasnici iz tog vremena, jer je Službeni glasnik broj 13/92 od 10. avgusta 1992. godine izašao pod zvaničnim nazivom Službeni glasnik Srpske Republike Bosne i Hercegovine. Sljedeći broj 14/92 od 7. septembra štampan je pod nazivom Službeni glasnik Srpske Republike, a već sljedeći broj 15/92 koji je izašao 27. septembra nosi današnji naziv Službeni glasnik Republike Srpske. U tom broju je objavljena i odluka o proglašenju amandmana na Ustav Srpske Republike BiH kojima je Srpska dobila današnje ime.

A priča o tome ko je kumovao današnjem imenu ima zanimljivu istoriju koju je prije nekoliko godina u javnost iznio prijeratni estradni menadžer iz Sarajeva i jedan od tvoraca pokreta „Nju primitivs” iz koga se kasnije iznjedrila popularna “Top lista nadrealista” Goran Marić, poznatiji kao Malkolm Muharem.

- Riječ je o događaju koji se desio jedne tople ljetne večeri u jednom motelu u Palama. U razgovoru sa svojim prijateljima Dragoslavom Bokanom i Sonjom Karadžić došao sam na ideju da treba izbaciti naziv Bosna i Hercegovina iz imena naše države u nastajanju. Predložio sam da se pridjev srpska pretvori u imenicu po uzoru na Poljsku, Češku, Mađarsku, i da našoj državi damo ime Srpska. Moj prijedlog je naišao na odobravanje i bili smo ugodno iznenađeni kojom brzinom je Skupština Srpske Republike BiH proglasila Republiku Srpsku - rekao je Marić za beogradski magazin “Nedeljnik”.

Za „Glas plus” to potvrđuje i aktuelna potpredsjednica Narodne skupštine RS Sonja Karadžić Jovičević koja se prisjeća i da je naziv Srpska Republika jako kratko egzistirao.

- Oni su prvo samo odsjekli BiH iz naziva Srpska Republika BiH, ali to je bilo problematično iz više uglova, jer se nije moglo pravno uokviriti na pravi način. Kada smo Bokan, Malkolm i ja razgovarali o tome, a to su bili nezvanični razgovori, mi nismo uopšte imali tu međufazu da se samo odsiječe Bosna i Hercegovina i da ostane Srpska Republika. Mi smo odmah predlagali Republika Srpska. Pričali smo o tome prvo sa tadašnjim ministrom informisanja Veliborom Ostojićem, pa sa mojim ocem Radovanom Karadžićem i njima se dopala i ideja i naše objašnjenje - kaže Karadžić Jovičević.

Ona podsjeća i da se za većinu odluka skupštine i Predsjedništva odmah razmatralo kako se prevode na engleski, njemački ili francuski, ističući da su u taj posao bili uključeni pokojni Nikola Koljević, zatim Aleksa Buha i ostali intelektualni autoriteti.

- Kada se prevede na recimo engleski, Srpska Republika je problematično i iz ugla Ustava i radi percepcije prema međunarodnoj javnosti. “Republik of Srpska” je drugačije nego “Serbian Republik”, jer je ovo drugo podsjećalo na “bosanski Srbi” kako su nas etiketirali. Zaključeno je da se brojni problemi prevazilaze samo permutacijom iz Srpska Republika u Republika Srpska - prisjeća se aktuelna potpredsjednica republičkog parlamenta.

Ona kaže da se ne sjeća tačno ko je to zvanično predložio na sjednici skupštine, ali misli da je tadašnji ministar prosvjete i kulture Ljubomir Zuković.

- Čini mi se da je bilo dogovoreno da to predloži ministar prosvjete, jer je bilo neprirodno da predloži recimo ministar finansija ili odbrane. U svakom slučaju, nije toliko ni bitno ko je predložio i čija je ideja, jer je najvažnije da je to pravo rješenje koje je ušlo u uho i široko prihvaćeno u narodu, ali i u međunarodnoj javnosti - kaže Karadžić Jovičević.

Tadašnji poslanik u republičkom parlamentu Anđelko Grahovac prisjeća se da su održane dvije sjednice republičkog parlamenta o tom pitanju, ističući da je jedna sigurno održana u sadašnjem sjedištu, a tadašnjem Domu vojske u Banjaluci.

- Ne sjećam se da li je prva ili druga održana u Banjaluci, ali znam da je na prvoj sjednici bilo raznih prijedloga. Znam da je jedan od prijedloga bio i da se zove Zapadna Srbija, kao i da je bilo prijedloga da se mijenja uređenje i da bude kraljevina ili kneževina. Onda je neko predložio, a zaista ne mogu da se sjetim ko je, ali to je izuzetno inteligentna i mudra odluka, naziva Republika Srpska - kaže Grahovac.

On priznaje da je uvijek mislio da je to ideja pokojnog člana Predsjedništva Republike Srpske Nikole Koljeviće, ali dodaje da, kako kaže, ostavlja mogućnost da je predložio neko drugi.

- U suštini, to je igra riječi, ali genijalna o čemu najbolje svjedoči činjenica da je naziv Republika Srpska široko prihvaćen i nadam se da će trajati vječno - zaključuje Grahovac.

Deklaracija o uređenju

U jedinom zvaničnom službenom glasilu objavljenom pod nazivom “Službeni glasnik Srpske Republike” od 7. septembra 1992. godine objavljena je “Deklaracija o državnom i političkom uređenju države”.

U toj deklaraciji se, između ostalog, precizira da je oblik vladavine republika, kao i da će se “odnose sa Hrvatima i Muslimanima u bivšoj SRBiH treba završiti političkim dogovorom oko granica, a u slučaju insistiranja međunarodne zajednice, konfederalni savez s njima može biti prihvaćen isključivo na osnovu ravnopravnih odnosa, reciprociteta i nemiješanja u unutrašnje odnose”.