Momčilo Krajišnik, koji je preminuo jutros od posljedica korona virusa, bio je jedan od osnivača SDS i najmoćnijih političara devedesetih godina, te desna ruka prvog predsjednika Republike Srpske Radovana Karadžića.
Nakon prvih višestranačkih opštih izbora u SR BiH u decembru 1990. godine izabran je za predsjednika Narodne skupštine SR BiH, a dvije godine kasnije postaje i prvi predsjednik Skupštine Republike Srpske. Na toj funkciji ostaje do 1996. godine kada je izabran za člana Predsjedništva BiH iz Republike Srpske (1996. do 1998).
Francuski komandosi su u sklopu SFOR-a u aprilu 2000. godine u Palama uhapsili Krajišnika. U momentu hapšenja Krajišnik je bio u kući svojih roditelja, te je prebačen u Hag gdje je pritvoren.
Haški tribunal ga je optužio za zločin protiv čovječnosti, etničko čišćenje i genocid. Šest godina kasnije proglašen je krivim i osuđen na 27 godina zatvora za istrebljenje, ubistva, progone na političkoj, rasnoj ili vjerskoj osnovi, deportacije i nečovječno postupanje, kao i zločine protiv čovječnosti, ali ne i za genocid.
U martu 2009. godine Haški sud mu je kaznu smanjio na 20 godina zatvora. Tribunal je Krajišnika 8. septembra 2009. prebacio na izdržavanje kazne u Veliku Britaniju. Na slobodu je pušten 30. avgusta 2013. godine poslije odslužene dvije trećine kazne.
Po povratku u BiH Krajišnik se nije vratio na političku scenu, ali je osnovao Asocijaciju „Stvaraoci Republike Srpske“ koja okuplja prve ratne funkcionere Srpske.
Iako se nije mnogo eksponirao u javnosti, Krajišnik je ljetos izazvao buru negodovanja nakon što je Asocijacija na čijem se čelu nalazi potpisala sporazum sa političkim strankama iz Srpske kojim se obećava isplata valorizovane ratne naknade poslanicima prvog saziva Narodne skupštine Republike Srpske, članovima Vlade i tri člana Predsjedništva.
Ovaj sporazum je izazvao oštre reakcije demobilisanih boraca VRS i porodica poginulih boraca, te RVI. Većina partija kasnije je povukla svoj potpis sa tog sporazuma.
Istražni zatvor
Krajišnik je svoju karijeru počeo kao ekonomista u “Energobanci” u okviru jedne od najuspješnijih kompanija u SR BiH “Energoinvesta” (1968). Ubrzo postaje potpredsjednik Poslovodnog odbora “Tvornice termo aparata”-TAT (1975). Početkom osamdesetih ova firma je, zahvaljujući proizvodnji dijelova za ruske nuklearke, bila finansijski izuzetno jaka u ondašnjoj BiH. U međuvremenu je Krajišnik postao jedan od direktora “Energoinvesta, a krajem 1984. godine dospio je u istražni zatvor zbog, kako je rečeno, zloupotrebe položaja i protekciji prilikom dodjele radnih mjesta. Osuđen je na devet mjeseci zatvora (krajem 1984. i početkom 1985). Kasnije mu je izrečena oslobađajuća presuda. Poslije 26 godina rada u “Energoinvestu”, Krajišnik je ušao u politiku.
