Od izbijanja epidemije, ljudi širom svijeta su požurili u apoteke kako bi kupili hirurške maske. Ali na tržištu postoje različite vrste maski i nisu sve zaista efikasne protiv ovog virusa. Dakle, koje maske zapravo nude zaštitu?

Postoje dvije vrste maski: hirurške maske i respiratori.

Hirurška maska je medicinska oprema za jednokratnu upotrebu koja se može kupiti u apotekama i koja štiti od zaraznih uzročnika koji se prenose „kapljicama“. Ove kapljice mogu biti kapljice sline ili sekret iz gornjih disajnih puteva kada nosilac zaraze izdahne.

Ako je nosi njegovatelj, hirurška maska štiti pacijenta i njegovo okruženje (vazduh, površine, oprema, mjesto hirurgije). Ako je nosi zaraženi pacijent, ona sprečava da se kontaminira njegovo okruženje i okolina. Ove maske ne treba nositi duže od 3 do 8 sati.

Hirurška maska može zaštititi korisnika i od prskanja bioloških tečnosti. U tom slučaju hirurška maska mora imati vodootporni sloj. Takođe, može da bude opremljena i vizirom za zaštitu očiju.

Ali, hirurška maska ne štiti od zaraznih uzročnika "u vazduhu", tako da neće spriječiti korisnika da bude potencijalno kontaminiran virusom poput koronavirusa.

Respirator je lična zaštitna oprema koja sprečava korisnika da udiše aerosoli (prašinu, dim, maglu), kao i pare ili gasove (dezinfekciona sredstva, anestetski gasovi) koji predstavljaju opasnost po zdravlje. Obično je nedostupan u farmaciji.

Štiti korisnika od zaraznih uzročnika koji se prenose u vazduhu, tj. od kontaminacije virusom poput koronavirusa, SARS, H1N1, itd.

Respiratori su podijeljeni u dvije kategorije: izolacioni i filtrirajući. Respirator za filtriranje sastoji se od nosećeg dijela i uređaja za filtriranje. Ponekad je filterski element integrisan u zaštitni dio. Zavisno od vrste filtera, maska će biti efikasna samo protiv čestica, samo protiv određenih gasova i isparenja, ili protiv čestica, gasova i isparenja.

Respirator za filtriranje ponekad može biti opremljen i ventilom za izdisanje kako bi se poboljšao komfor korisnika. Ventil sprečava kondenzaciju unutar maske, zamagljivanje stakla i pomaže korisniku da lako udiše i izdiše.

Treba napomenuti da respiratori takođe štite one koji ih nose od udisanja „kapljica“ infektivnih agenasa. Respiratori mogu biti za jednokratnu ili višekratnu upotrebu. U drugom slučaju filter je moguće zamijeniti kada je pun.

Koji su standardi?

Svaka od ove dvije vrste maski podliježe različitim standardima i propisima, zavisno od zemlje ili geografskog područja.

Hirurške maske se testiraju u smjeru izdaha (iznutra prema spolja). Testovi uzimaju u obzir efikasnost bakterijskog filtriranja.

U Evropi moraju biti u skladu sa evropskim standardom EN 14683, koji ima 3 nivoa efikasnosti bakterijskog filtriranja (BFE1, BFE2, Tip R). U Sjedinjenim Američkim Državama moraju poštovati ASTM standarde koji imaju tri nivoa zaštite (od niskog rizika od izlaganja tečnostima do visokog rizika od izlaganja tečnostima).

Respiratori se testiraju u pravcu udisanja (spolja ka unutra). Testovi uzimaju u obzir efikasnost filtera i propuštanje vazduha sa strane.

U Evropi moraju ispunjavati evropski standard EN 149 koji ima tri klase respiratora za jednokratnu upotrebu (FFP1, FFP2 i FFP3).

FFP1 se odnosi na najslabije filtriranje od ove tri klase maski, sa aerosolnim filtriranjem od minimalno 80% i propuštanjem vazduha sa strane od najviše 22%. Ova maska se uglavnom koristi kao maska za prašinu (renoviranje kuća i razne vrste radova).

FFP2 maske imaju najmanje 94% procenta filtriranja i maksimalno 8% propuštanja vazduha sa strane. Koriste se uglavnom u građevinarstvu, poljoprivredi i od strane zdravstvenih radnika protiv virusa gripa. Trenutno se koriste za zaštitu od koronavirusa.

FFP3 maske su maske sa najvećim stepenom filtriranja od minimalno 99% i maksimalnim propuštanjem sa strane od 2%. One štite od vrlo sitnih čestica poput azbesta.

U Sjedinjenim Američkim Državama respiratori moraju ispunjavati NIOSH (Nacionalni institut za zaštitu na radu) standarde. Unutar ovog standarda postoji nekoliko klasa respiratora zavisno od stepena otpornosti na ulje:

Klasa N: nema otpornosti na ulje. Postoje klase N95, N99 i N100. Broj iza slova "N" označava procenat filtriranja suspendovanih čestica.

Klasa R: maska otporna na ulje do osam sati. I ovdje imamo klase R95, R99 i R100.

Klasa P: maska potpuno otporna na ulje. Postoje klase P95, P99 i P100.

Dakle, koje maske štite od koronavirusa?

Zaraženi pacijent treba nositi hiruršku masku čim se posumnja u zarazu.

U Evropi, njegovatelji trebaju nositi respirator najmanje klase FFP2 ili FFP3 za maksimalno filtriranje čestica i aerosoli prilikom njege pacijenta koji je zaražen ili se sumnja da je zaražen.

U Sjedinjenim Američkim Državama, respirator N95 filtrira 95% čestica koje se prenose u vazduhu i mogu čak i filtrirati bakterije i viruse, pokazuju Centri za kontrolu i prevenciju bolesti. Dakle, za njegovatelje je neophodno da nose respirator klase N, R ili P.

Da li treba koristiti masku za jednokratnu ili višekratnu upotrebu?

Hirurške maske su medicinski proizvodi za jednokratnu upotrebu koji se nakon upotrebe moraju odložiti na odgovarajući način.

Respiratori (FFP / N, R ili P) mogu biti jednokratni ili višekratni za upotrebu. U drugom slučaju filter je moguće zamijeniti kada je pun.

Efektivni vijek hirurške maske ili respiratora je naznačen od strane proizvođača. On varira, u zavisnosti od upotrebe. Uopšteno posmatrano, može da varira od tri do osam sati u zavisnosti od koncentracije zagađivača i niza spoljašnjih faktora kao što su vlaga vazduha, temperatura, zapremina udahnutog vazduha itd.

Za respirator opremljen gasnim filterima, ako onaj ko ga nosi počne da osjeti miris gasa, mora odmah da napusti radno područje i zamijeni filter. Slično je i u slučaju filtera za prašinu, ako korisnik počne da primjećuje porast napora za udisanje, trebalo bi da napusti prostorije i zamijeni filter. Ove maske uglavnom nose ljudi koji rade u kontaktu sa hemikalijama ili vatrogasci.