Pismo našeg sugrađanina Đorđa Karduma upućeno srpskom članu Predsjedništva BiH Miloradu Dodiku prenosimo u cjelosti.

Poštovani srpski članu Predsjedništva BiH Dodik,

Nije baš uobičajeno, ali nije ni za čuđenje što Vam se obraćam na ovakav način. 

Prije svega, dozvolite da Vam se predstavim. Zovem se Đorđe Kardum, rođen sam 12. 10. 1988. godine u Sarajevu, od majke Danice, magistra farmacije i oca Dragana, mašinskog inženjera, borca i stvaraoca Republike Srpske. Stanovnik sam opštine Pale, državljanin Republike Srpske, po zanimanju diplomirani novinar i politikolog.

Samoinicijativno i uz podršku opštinskih vlasti,  prvi put sam organizovao proslavu 9. januara - Dana Republike Srpske na Palama 2016. godine. Povodom rođendana Republike pored svečanih aktivnosti, parastosa i polaganja cvijeća na spomen-obilježja, organizovana je prva izložba pod nazivom ,,IZLOŽBA EKSPONATA IZ PERIODA NASTANKA I RAZVOJA REPUBLIKE SRPSKE'', koja prati period od njenog nastanka do dana današnjeg.

Otvaranju izložbe  prisustvovalo je više od 500 zvanica, među kojima predstavnici Narodne skupštine Republike Srpske, gradonačelnici i načelnici opština, poslanici, članovi akademske zajednice predvođeni rektorom i dekanima fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu , predstavnici boračkih organizacija Sarajevsko-romanijske regije, istaknuti predstavnici političkog, diplomatskog, vojnog, privrednog, javnog, naučnog i kulturnog života Istočnog Sarajeva, crkveni velikodostojnici kao i građani čitave Republike Srpske.

Nakon rekordne posjećenosti na zvaničnom otvaranju, izložbu su u narednom periodu, sve do 20. januara 2016, posjetile na hiljade građana, visokih zvaničnika, kulturnih radnika, umjetnika iz čitavog regiona, učenika osnovnih i srednjih škola kao i veliki broj turista, koji su učinili ovu izložbu najposjećenijim  kulturnim događajem u istoriji opštine Pale. Posjetioci su po prvi put imali priliku da na jednom mjestu vide sve ono što se ne može vidjeti na internetu, pročitati u knjigama niti vidjeti na programu televizije. Izložba je dalje organizovana širom Republike Srpske, u početku činilo se, sa velikim senzibilitetom i podrškom svih nivoa vlasti. 

Na poziv načelnika opštine Pale gospodina Boška Jugovića, a po nalogu predsjednika Republike Srpske, povodom 9. januara 2018. godine ponovo je organizovana izložba o nastanku Republike Srpske. Tokom njenog trajanja razmatrana je i (bar sam ja bio tako informisan) donešena odluka o izgradnji Muzeja Odbrambeno-otadžbinskog rata na Palama. Na sjednici Vlade Republike Srpske, koja je održana 7. juna 2018. godine Vlada je odobrila 500.000 KM za gradnju ovog muzeja, izjavio je to tada ministar finansija Zoran Tegeltija. 

Imam potrebu da naglasim da sam ideju o ovom projektu pokrenuo lično ja, Đorđe Kardum, i prije gospodina Boška Jugovića i prethodnog načelnika. Njen nukleus, tvorac i pokretač sam lično ja, Đorđe Kardum. Da napomenem, o polaganju kamena temeljca za muzej na Palama nisam bio ni obaviješten, a kamoli pozvan od strane načelnika Boška Jugovića. Kompletna ideja ne samo o ovom muzeju nego njih tri pokrenuo sam samoinicijativno bez ičije podrške. 

Prije pet godina, tačnije januara 2016. godine gospodina Boška Jugovića i njegove prethodnike sam upoznao sa projektom na kojem radim već punih 15 godina, a to je pokretanje i osnivanja Muzeja stvaranja Republike Srpske, Muzeja Zimskih olimpijskih igara ZOI 84' kao i Etnografskog muzeja. 

Gospodine Dodik, pošto vidim da niste upoznati sa mojim projektima, koji su od krucijalne važnosti, koji su temelj naše države i društva, molim da ovo moje pisanje ne bude uzaludno. Pošto vidim da moja pisma upućena Vama nisu ni stigla do Vas moram ovako da se obratim sa samo jednim pitanjem : Da li su našoj državi i društvu potrebni ovi projekti? Samo tražim odgovor DA ili NE? 

Vojni eksponati/Foto: Đ.Kardum

Dugi niz godina razni politički subjekti su se kitili tuđim perjem stavljajući se ispred ovih projekata. Ja sam mnogo dao i dajem za ovu državu koju su moji roditelji gradili. 

Poštovani predsjedniče, želim da istaknem da se poslije prve izložbe održane 2016. godine na Palama, za projekat čulo i izvan granica Republike Srpske, te da sam dobio ponude i prijedloge da prodam eskponate ili da realizujem ovaj projekat na komercijalnoj osnovi izvan Republike Srpske, što sam kategorično i odbio, jer projekat želim da realizujem u svojoj matičnoj državi. 

Nažalost nemam mogućnosti, a smatram da nema ni potrebe, da ovaj projekat realizujem sam. Prema mom mišljenju radi se o projektu od šireg društvenog značaja.

Ne krijem da kroz projekat „MUZEJA NASTANKA I RAZVOJA REPUBLIKE SRPSKE '',  želim javnosti da predstavim svoju kolekciju koja broji na hiljade autentičnih, jedinstvenih i neponovljivih eksponata koje sam tokom prethodnih 15 godina marljivo prikupljao, kupovao i na druge kontinente putovao u potrazi za njima. Moja kolekcija je procijenjena na nekoliko stotina hiljada maraka.

Moram da naglasim da ovdje nije riječ o projektu malih razmjera (nekoliko stotina kvadrata izložbenog prostora) ili spomen-sobi. Ovdje je riječ o kapitalnom projektu koji zahtijeva na hiljade kvadrata izložbenog prostora. Tačnije za ovaj projekat mogu da popunim 5.000 m2 praznog prostora. Ne moram da naglašavam da je riječ o eksponatima od krucijalne važnosti za Republiku Srpsku. Ovi eksponati su temelj nastanka Republike Srpske. Dao sam i dajem veliki doprinos u očuvanju nacionalnog, kulturnog i duhovnog identiteta Srba u Republici Srpskoj, a i šire.

Gospodine predsjedniče, ko ne poštuje sebe i ne poznaje svoju istoriju, ne zaslužuje ni da ga drugi poštuju. Smatrajući sebe rodoljubom, patriotom, mirnodobskim boracem za našu Republiku Srpsku dao sam i dajem svoj doprinos očuvanju identiteta ove zemlje, te smatram da bi bilo prirodno da ova naša država bude uz mene, tj. ja uz nju, i da se ovaj projekat realizuje onako kako dolikuje. Želim da istaknem da ne tražim nego nudim projekat svojoj državi, svome narodu, borcima,  koji su živote ugradili u temelj našeg doma koji se zove Republika Srpska .

Svojim dugogodišnjim radom, zalaganjem i materijalnim odricanjem stvorio sam svojevrstan spomenik u vidu izložbe/muzeja. Na ponos srpskome narodu i Republici Srpskoj. Da se ne zaboravi, da opomene, da podsjeti, da usmjeri, da vaspita. 

S tim u vezi obraćam  Vam se u nadi da će moje pisanje doći do Vas i da ću na njega dobiti odgovor.

Već duže vremena nemam nikakvu informaciju o gradnji muzeja na Palama i da li će moji eksponati pronaći mjesto u tom muzeju, iako sam, kao što sam već napisao, glavni inicijator i pokretač osnivanja bio ja. Niti sam bio obaviješten o polaganju kamena temeljca niti imam bilo kakvu informaciju o mom statusu u cijelom projektu, iako sam pokretač kompletnog projekta. 

Znam da je država opterećena mnogim bitnim stvarima, da je pandemija izazvana korona virusom poremetila mnoge planove, da je status boraca loš, da se moramo baviti drugim stvarima, a ne muzejima, ali o ovim stvarima se trebalo odavno pozabaviti. Čekao sam puno, birao vrijeme, pratio događaje, kad i kako da objelodanim sebe i svoje projekte, pa evo došlo je vrijeme. 

Uz slogane koje svakodnevno slušamo od 9. januara do Vidovdana ,, MISLI NA OTADžBINU - SVOJIM KORAKOM- ZA LjEPŠU SRPSKU - BRANIMO ISTINU NE DAMO SRPSKU - NjEGOVATI SJEĆANjE NA BORCE, ČUVATI I JAČATI SRPSKU -SRPSKA TE TREBA ", ja sam  mislio na otadžbinu i sjećao je se i radio na tome da se ne zaborave slavni dani prošlosti.

Bio sam na njenom braniku kad god je to bilo potrebno i u poplavama, požarima, raznim drugim akcijama i nasrtajima, bio sam uz nju... Evo i danas stojim tu uz nju. Lično smatram da je našoj državi potreban ovakav projekat. Čak smatram, ne morate se sa mnom složiti, da se radi o projektu od vitalnog nacionalnog interesa. Projekat koji ima za cilj promociju Republike Srpske, upoznavanje budućih naraštaja sa genezom nastanka Republike Srpske i istorijom kako je stvarana  "prva srpska država" sa druge strane Drine.

Projekat koji je temelj naše države, države koju smo svi stvarali, stvaramo i iz koje ne želim i ne treba da idemo. Ovdje je riječ o jedinstvenim projektima u kojem Republika Srpska i opština Pale mogu da dobiju tri različita muzeja za koja su potrebni objekti, a ne spomen-sobe od nekoliko kvadrata, kao što su to ideje pojedinaca. U proteklih šest godina mandata načelnika Boška Jugovića stanovnici Pala, a i građani Republike Srpske su uskraćeni za te velelepne muzeje koji bi krasili kako opštinu Pale, tako i čitavu Republike Srpske. 

Molim Vas da ovo moje pismo shvatite kao vapaj očajnika koji bi želio da uradi nešto od interesa za ovo društvo i državu, ali ne nailazi na adekvatnu podršku onih čiji bi posao trebalo da bude da vode računa o ovakvim stvarima.

Meni je najlakše ekponate prodati i otiđi odavde, ali me roditelji nisu tako vaspitali.

Đorđe Kardum

*Stav autora teksta ne odražava stav redakcije portala Katera