Načelnik opštine Istočna Ilidža, Marinko Božović uputio je otvoreno pismo komandantu Republičkog štaba za vanredne situacije i predsjedniku Vlade Republike Srpske Radovanu Viškoviću.

Pismo prenosimo u cjelosti.

- Cijeneći Vaš trud i zalaganje u ovoj kriznoj situaciji koja je zahvatila Republiku Srpsku, a u vezi sa pojavom pandemije izazvanom virusom korona (COVID-19), imamo obavezu da kao lokalna zajednica damo svoj doprinos ukupnim naporima.

Novonastala situacija, pored oboljelih osoba, najviše pogađa i ostavlja negativan efekat na privredu i ekonomiju uopšte, a u krajnjoj liniji i na zaposlene, kako u privatnom tako i u javnom sektoru, koji predstavljaju važnu kariku svakog sistema.

Jedna od ključnih mjera u suzbijanju i širenju virusa korona jeste smanjeno kretanje, što podrazumijeva trenutnu obustavu rada velikog broja privrednih subjekata ili eventualno rad u smanjenom kapacitetu.

Mjere koje se trenutno primjenjuju dovele su do smanjene potrebe za radnicima, nadamo se samo trenutno. Uz sve navedeno možemo očekivati smanjenje ličnih primanja zaposlenih u skladu sa smanjenim obimom prihoda poslodavaca.

Prema posljednjim raspoloživim podacima Centralne banke BiH evidantan je konstantan rast kredita plasiranih prvenstveno stanovništvu, a zatim i ostalim sektorima.

U posljednjnih 5 godina intenzivno se povećavala zaduženost kako privrede tako i stanovništva, a ako se uzme u obzir da  preko 75% stanovništva koristi potrošačke nenamjenske kredite, onda možemo zaključiti da je situacija ovom trenutku blago rečeno zabrinjavajuća i realno je očekivati da ćemo u narednom periodu svi osjetiti posljedice ovakvog stanja.

Neupitan je trud Vlade RS i Kriznog štaba RS na čijem ste čelu da trenutnu situaciju učinite prihvatljivijom i obezbijedite uslove za što lakše prevazilaženje poteškoća koje nas očekuju u budućnosti.

Pohvalan je i uticaj koji ste izvršili na Agenciju za bankarstvo u cilju donošenja Odluke o privremenim mjerama za tretman kreditnih obaveza fizičkih i pravnih lica u bankama i nedepozitnim finansijskim institucijama. Iz našeg ugla gledano sama Odluka ima niz manjkavosti, a kao najvažniju izdvajamo to što se bankama ostavlja na volju da, u skladu sa svojim kreditnim politikama koje su itekako rigorozne, posebno ako govorimo o bankama u stranom valsništvu, same odlučuju o tome ko ispunjava, a ko ne ispunjava uslove za odobrenje moratorijuma.

Kao što ni novonastali virus korona ne bira svoje žrtve, tako ni banke ne bi trebalo da vrše selkciju klijenata na način da jedni mogu, a drugi ne dobiti ponuđene olakšice. S tim u vezi,  molimo Vas da iskoristite svoj uticaj i ogromno lično znanje i iskustvo o načinu funkcionisanja privatnog sektora, te u koordinaciji sa Agencijom za bankarstvo obezbijedite donošenja mjera koje su  iste ili slične onim koje je donijela Narodna banka Srbije.

Navedena odluka koja je u Srbiji na snazi  od 17. marta 2020. podrazumijeva zastoj u otplati (moratorijum) svih kreditnih obaveza klijenta prema banci i primjenjuje se na sve klijente izuzev onih koji se pismeno izjasne da ne prihvataju ponudu o moratorijumu.

Navedenom Odlukom je predviđeno da banka klijentu ne obračunava zateznu kamatu na dospjela neizmirena potraživanja, niti pokreće postupak prinudne naplate prema dužnicima.

Naš prijedlog je da moratorijum traje 90 dana počevši od 1. aprila 2020. godine.  U pomenutom periodu bi se obračunavala redovna kamata koja bi se po isteku moratorijuma pripisala glavnici, rok otplate kredita bi se produžio za 90 dana i kreirao bi se novi otplatni plan u kojem bi uslovi otplate bili neznatno izmijenjeni u odnosu na inicijalne.

Prijedlog je da se zauzvrat komercijalne banke oslobode plaćanja negativne kamatne stope na višak rezervi deponovanih kod Centralne banke.

Mislimo da navedena mjera ne bi imala negativan uticaj na poslovanje komercijalnih banaka, a na neki način bi predstavljala primjer društveno odgvornog ponašanja finansijskih institucija koje na ovom prostoru, u izuzetno povoljnim uslovima, posluju više od 20 godina i ostvaruju višemilionske dobiti.

U nadi da će naš prijedlog naići na Vaše odobravanje, a u želji da svim privrednim subjektima i fizičkim licima smanjimo neizvjesnost sa ekomskog aspekta, unaprijed Vam se zahvaljujem.

Načelnik opštine Istočna Ilidža

Marinko Božović