Prvi mart Srbe u BiH podsjeća na organizovani čin ubistva Nikole Gardovića na sarajevskoj čaršiji, i velika je laž da je ovo ubistvo srpskog svata i spaljivanje srpske zastave čin samo jednog sarajevskog kriminalca, ističe predsjednik Odbora za zaštitu prava Srba u Federaciji BiH /FBiH/ Đorđe Radanović.

-Jasno je da je taj kriminalac, Rasim Delalić Ćelo, instruisan od tada već uveliko formiranih muslimanskih paravojnih i parapolicijskih struktura, prvenstveno tzv. Patriotske lige i zloglasnih Zelenih beretki, koje su bile vojno krilo Stranke deomokratske akcije /SDA/- rekao je Radanović za Srnu.

On podsjeća da je tadašnji predsjednik Predsjedništva RBiH i lider SDA Alija Izetbegović u govoru 1993. godine pomenuo sastanak koji je održan 10. juna 1991. godine u Domu milicije u Sarajevu, gdje je SDA izdala Proglas kojim najavljuje početak "oružane odbrane BiH".

Prema Radanovićevim riječima, Izetbegović je tada rekao da je u oktobru 1991. godine u Hrasnici od generala tzv. Armije BiH Sefera Halilovića primio izvještaj o toku organizovanja takozvane Patriotske lige u cijeloj BiH.

-Takođe, Izetbegović tada govori i o organizovanoj borbi takozvane Patriotske lige u Foči, Zvorniku, Bijeljini i Sarajevu. Time se demaskira lažna slika stvorena u međunarodnoj javnosti da su muslimani, danas Bošnjaci, bili nenaoružane žrtve- naglašava Radanović.

On ističe da Srbi u FBiH ne slave 1. mart, i da su oni tada u ovom entitetu sa bošnjačkom većinom u kućama jer moraju da poštuju dejtonsku strukturu i odluku FBiH da je taj dan neradni.

-Suštinski, Srbima u FBiH svaki dan je neradni jer ne rade u federalnim institucijama gdje ih gotovo i nema. Ali, Srbi u Federaciji znaju da taj datum predstavlja početak njihovog uklanjanja. Taj dan je crnim slovima upisan u pamćenje srpskog naroda, kao crni početak svih daljih crnih datuma za Srbe u FBiH- naglašava predsjednik Odbora za zaštitu prava Srba u FBiH.

Za sarajevske Srbe, koji su sticajem okolnosti povjerovali u izjave o multietničkom karakteru njihove BiH, kaže Radanović, tada su počeli dani koje su proveli u nizu sarajevskih logora, dani prebijanja, patnji, maltretiranja, silovanja, kao i dani kraja poput srpskog stradanja u jami na Kazanima.

Prvog marta 1992. godine u Sarajevu je ubijen srpski svat Nikola Gardović, otac mladoženje Milana i svekar nevjeste Dijane Tambur, a ranjen pravoslavni sveštenik Radenko Miković, dok su ubice, koje muslimanska vlast u Sarajevu nije ni pokušala da pravično kazni, spalile srpsku zastavu.

Protiv Nikolnog ubice, Rasima Delalića Ćele, tek početkom 2006. godine Kantonalno tužilaštvo u Sarajevu pokrenulo je sudski proces, koji nikada nije okončan, jer je ovaj zločinac ubijen 2008. godine u Sarajevu.

Osim Delalića, koji je naknadno priznao da je ubio Gardovića, svjedoci su kao napadače prepoznali i Suada Šabanovića iz Zvornika i Muhameda Švrakića iz Sarajeva, koji je sin osnivača zloglasnih "Zelenih beretki" Emina Švrakića.

Četvrti napadač je Taib Torlaković, koji je kao i Ćelo, nakon rata ubijen u mafijaškom obračunu u Sarajevu. Delalić je odmah nakon početka ratnih sukoba u Sarajevu postao komandant Devete muslimanske brdske brigade takozvane Armije BiH, a od tadašnjeg predsjednika ratnog Predsjedništva BiH Alije Izetbegovića "za zasluge" dobio je na poklon pištolj sa posvetom.

Jedan od srpskih svatova Aco Jovančić prisjeća se da su se srpski svatovi 1. marta 1992. godine okupljali u sarajevskom naselju Alipašino polje, a domaćini Gardovići su na balkon svog stana, u skladu sa tradicionalnim srpskim običajima, istakli zastavu - srpsku trobojku.

Već tada su među komšijama primijetili njihovu netrpeljivost i čuli neprimjerene i zlurade komentare.

Desetak ljudi, koje Jovančić naziva banditima, a ne komšijama, pokušali su već tada da skinu srpsku zastavu, što im svatovi i domaćini nisu dozvolili.

Toga "crnog" 1. marta, u 14.30 časova, u crkvi Svetog Preobraženja u Novom Sarajevu obavljeno je vjenčanje Milana Gardovića i Dijane Tambur.

Svadbeni ručak bio je organizovan u Domu Svete velikomučenice Tekle, u Staroj pravoslavnoj crkvi na Baščaršiji.

Poslije vjenčanja, oko stotinu svatova u automobilskoj koloni od petnaestak automobila uputilo se u Dom udaljen oko sedam kilometara. Pošto ispred Stare crkve ne postoji parking, kolona je stala na 150 do 200 metara dalje - kod Vijećnice, gdje su ostavljeni automobili, a svatovi su pošli pješke prema Domu.

Prema svjedočenjima svatova i očevidaca, iz pješačke zone na Baščaršiji do svatova dovezao se bijeli "golf" u kojem su bila četvorica sarajevskih kriminalaca, a među njima i ozloglašeni Ćelo. Oni su izašli iz vozila i pokušali da barjaktarima oduzmu srpske zastave.

Došlo je do komešanja, poslije čega su dvojica mladića zapucala i ranila srpske svatove Mirovića i Gardovića, koji je preminuo nekoliko minuta kasnije u kolima Hitne pomoći.

Poslije zločina koji su kod Doma Svete velikomučenice Tekle i Stare pravoslavne crkve na Baščaršiji izvršili ljudi sarajevskog kriminalca Ramiza Delalića Ćele, porodica Gardović je morala da se iseli iz Sarajeva.

Najstariji sin Jovan Gardović postao je sveštenik hrama Aleksandra Nevskog u Beogradu, mlađi Milan je otišao u manastir Krka, a najmlađi Arsenije je završavao Bogosloviju u Beogradu.

Sestra Nada se udala za sveštenika u Zvorniku, a brat Dragan, jedini zanatlija u porodici i ratni invalid, preselio se s porodicom, takođe, u Zvornik.