Svaki ispisan red i izgovorena riječ treba da bude posvećena sjećanju na stradalnike srpske. Svaki dan, odvajkada do danas, bio bi nedovoljan da se ispričaju sve poznate i manje poznate priče o mučenicima koji su postradali za vjeru Hristovu.

Jedna od tih manje poznatih priča je i ona o stradanju učiteljice Stane Arnaut.

Foto: prebilovci.net

Rođena je 1909. godine u Metkovićima u Hrvatskoj. Prije nego što je premještena za učiteljicu u Prebilovce, službovala je u Gabeli.

Na početku Drugog svjetskog rata doživjela je sudbinu ostalih stanovnika ovog sela.

Nakon velikih pokolja Srba u junu i početkom avgusta u čapljinskom i stolačkom srezu, ustaše su noću, između 3. i 4. avgusta 1941. godine, opkolile i srpsko selo Prebilovce.

Drugog dana napada ustaških snaga, učiteljica Stana Arnaut, njenih oko 100 učenika i ostali Prebilovčani, ubijeni su na najsvirepiji način. Poslije bestijalnog mučenja u prebilovačkoj školi, njeno tijelo bačeno je u obližnju Ždrakanovića bašču.

Unakaženo tijelo svoje učiteljice kasnije su pronašli mještani i sahranili u mjesno groblje.

Tog 6. avusta, ispred prebilovačke škole, život je stao. Umjesto dječije graje – nepodnošljiva tišina.

„Selo u kome ni ptice nemaju kome da pjevaju“

U svijesti svakog nacionalno svjesnog Srbina ime Prebilovaca duboko je urezano. Ovo selo simbol je stradanja i mučeništva.

Pokolj u ovom selu jedan je od najmonstruoznijih zločina u Drugom svjetskom ratu na ovim prostorima, a po surovosti spada među najodvratnije zločine uopšte.

Ustaše pod komandom zločinca Ivana Jovanovića, zvanog Crni, samo u jednom danu, 6. avgusta 1941. godine, pohvatale su 500 žena i d‌jece iz Prebilovaca i bacale ih žive u jamu Golubnik, kraj Šurmanaca, kod Čapljine.

U osnovnoj školi u Prebilovcima, ustaše su zaklale veliki broj d‌jece - vadili su im crijeva, a glave stavljali na školske klupe.

Tokom avgusta 1941. godine, Prebilovčani su ubijeni na više od 40 stratišta. Uništene su 52 srpske porodice, zauvijek ugašeno 36 ognjišta.

Ratne strahote od oko hiljadu stanovnika preživjelo je 172 čeljadi.

Spomen-bista učiteljici Stani

Od Krstovdana 2018. godine, kada je na obližnjem jezeru Škrka prvi put čapljinska pravoslavna crkvena opština organizovala plivanje za Časni krst, ulaz u Kulturni i duhovni centar „Sveti kralj Milutin“ krasi bista učiteljice Stane Arnaut.

Foto: prebilovci.net

Bistu koja je poklon selu od Udruženja novinara iz Novog Sada uradio je dr Vladimir T. Jokanović.

Drugog dana Vaskrsa 2016. godine, na inicijativu Crkvene opštine Čapljina, otvorena je biblioteka "Sveta Stana Arnaut" u Prebilovcima.

Sveti mučenici prebilovački i donjohercegovački

Sveti mučenici prebilovački i donjohercegovački pribrojani su Saboru svetih na Svetom arhijerejskom saboru Srpske pravoslavne crkve maja 2015. godine. Njihov spomen se slavi 24. jula po starom, odnosno 6. avgusta po novom kalendaru, na datum kada su ustaše 1941. godine zvjerski u jami Golubinki, u selu Šurmancima kod Međugorja, ubile skoro sve žene, djevojke i djecu iz sela Prebilovaca, po dokumentima njih oko 600.