Koliko su trud, volja i upornost na polju nauke i znanja važni govori nam primjer našeg sugrađanina, Paljanina, Đorđa Gluhovića koji već pet godina živi i radi u Sjedinjenim Američkim Državama. 

Đorđe je osnovnu školu završio u Palama, a tokom pohađanja gimnazije u Srednjoškolskom centru „Pale“ odlučio se da školovanje nastavi na United World College u Mostaru, što je bila njegova prekretnica da dalje školovanje, odnosno studije nastavi u Sjedinjenim Američkim Državama.

Iz Mostara se 2015. godine seli u Gejnsvil, grad u američkoj saveznoj državi Floridi i upisuje studije iz oblasti elektrotehnike na Univerzitetu Florida. Nakon osnovnih studija odlučuje da nastavi postdiplomske studije na Univerzitetu u Bostonu, gdje istovremeno radi kao asistent na određenim predmetima.

Zbog čega ste se odlučili za studiranje u Americi i zašto ste baš odabrali Univerzitet Floride?

Studiranje u Americi nudi veliki broj prilika za stručno usavršavanje, ali i što je još bitnije, nudi priliku da se pojedinac oproba na različitim poljima, prije nego se posveti detaljnim studijama. Većina fakulteta dozvoljava da se u prve dvije godine studiranja prebacite sa početnog izbora studija na bilo koji drugi smijer. Na primjer, na mom smijeru elektrotehnike imao sam priliku da upoznam ljude koji su prvobitno upisali glumu, ekonomiju i arhitekturu, ali se tu nisu pronašli, te su se prebacili. Većina njih su bili izuzetni studenti, te sada rade u Intelu, Majkrosoftu i Guglu. 

Univerzitet Florida je bio jedan od fakulteta na koje sam aplicirao nakon završene srednje škole u Mostaru. Program za inženjering je jedan on najboljih u Americi, trenutno sedmi. To je glavni razlog zbog kojeg sam izabrao taj fakultet.

Koji su uslovi za studiranje i učenje na tom univerzitetu i kakve utiske nosite sa tog univerziteta?

Uslovi za prihvatanje aplikacije su, generalno sa nekoliko izuzetaka, dobro poznavanje engleskog jezika, visoke ocjene iz matematike i fizike, te dobar rezultat na SAT ispitu. SAT ispit je standardizovan ispit iz engleskog jezika i matematike, koji se mora uraditi prije nego se aplicira na bilo koji američki univerzitet. Predznanje koje sam dobio u srednjoj školi na Palama i u Mostaru su me dovoljno spremili za studij na Floridi. 

Uslovi za studiranje su poprilično dojmljivi. Svaki semestar se očekuje da uzmete između četiri i šest predmeta. Da biste uspiješno završili sve obaveze (zadaću, laboratorijske vježbe i pripreme za ispite) potrebno je da posvetite oko 40 do 60 sati sedmično. Za svaki predmet imate profesora, koji pored predavanja u većini slučajeva je dostupan da vam dodatno pojasni stvari sa predavanja. Dovoljno je da pošaljete mejl danas i već sutra možete imati „jedan-na-jedan“ sastanak sa profesorom, čak i kada 300 studenata uzima taj predmet. Štaviše, asistenti na tom predmetu su dostupni svaki radni dan da vam pomognu. Ovdje želim da naglasim da iako je pomoć dostupna, od studenata se i dalje očekuje da sve probleme za zadaću ili laboratoriju urade same. 

Mimo pohađanja predavanja, studenti su ohrabreni da se uključe u van-nastavni život što više moguće. Samo neke od mogućnosti su specijalizovani, istraživanje sa profesorima i zapošljavanje preko ljeta u firmama koje se bave poslom u vašoj struci. Od svega navedenog, ja sam se oprobao u istraživanju. Već u drugom semestru sam se priključio laboratoriji za nano-elektroniku gdje sam pisao programe za analizu simulacija nano-kola. 

Iako nisam imao prethodnog iskustva sa programiranjem, profesor koji je vodio taj laboratorij mi je bez ikakvih problema  dao šansu da se oprobam na tom projektu. Kroz nekoliko sastanaka, profesor mi je objasnio kako bi progami trebalo da rade i u kom programskom jeziku treba da se sve napiše, te mi je rekao da imam čitavo ljeto da to uradim. U mom iskustvu, većina profesora je srećna da ima mlade studente u njihovim laboratorijama, jer im to daje priliku da edukuje date studente, da završe više projekata i da ostvare dugotrajnu vezu sa mogućim budućim istraživačima.

Kako izgleda studentski život na američkim univerzitetima i koliko novca se mora izdvojiti za studiranje? 

U jednom semestru obično se uzima između četiri i šest predmeta, a iz svakog predmeta se polaže između dva i četiri ispita. Ispiti su većinom kumulativnog tipa, tako da veći broj ispita ima za cilj da što više puta ponovite čitavo pređeno gradivo.

Što se tiče stanovanja, fakulteti uvijek nude opciju da živite na kampusu u domovima ili da sami sebi nađete stan van kampusa i živite sami ili sa cimerima. Cijena obje opcije je uporediva i na Floridi morate da izdvojite oko 600 dolara mjesečno za kiriju. U Bostonu je život skuplji, te kirija košta između 900 i 1100 dolara. 

Na osnovnim studijama na Floridi sam imao punu stipendiju koju mi je dodijelila Šelbi fondacija. Ta stipendija je platila za moj smještaj, hranu i dodatni džeparac. Na višim studijama u Bostonu, iako sam student smatram se za zaposlenog, tako da dobijam platu koja je dovoljna da pokrijem sve svoje mjesečne troškove.

Koliko ste stekli novih prijatelja i s kim najviše provodite slobodno vrijeme?

Imao sam priliku da upoznam dosta ljudi koji potiču iz različitih kultura i religija, ali takođe sam i poznavao neke ljude koju tu bili na Floridi, jer smo skupa išli u srednju školu u Mostaru. Najviše vremena sam provodio upravo sa tim prijateljima iz Mostara, ali sam se i družio sa nekoliko prijatelja koji su porijeklom iz Kolumbije. Ispostalja se da Južnoamerikanci imaju dosta sličan smisao za humor kao i mi, te nam je to pomoglo da se zbližimo.

Kada se odlučujete da napustite Floridu i preselite se u Masačusets, odnosno u Boston? 

Nakon završetka studija na Floridi, želio sam da se dodatno usavršim u oblasti koja je spoj fizike i elektrotehnike, te sam upisao doktorski studij u Bostonu. Kada ste doktorant na nekom fakultetu, morate da se priključite laboratoriju nekog od profesora. Ja sam imao sreću da se priključim laboratoriju koji vodi profesor Miloš Popović, jer se on bavi upravo onim u čemu sam ja želio da se usavršim. Čim se priključite profesorovoj grupi, vi ste zaposleni od strane fakulteta.

Koja je razlika između ta dva univerziteta govoreći o kvalitetu znanja i predavača? 

Na oba fakulteta sam imao pristup izvanrednim predavačima. Razlika između ova dva fakulteta je dosta mala i glavni razlog zašto sam izabrao Boston za doktorske studije, a ne Floridu, jeste da se rad profesora Popovića više rezonovao sa mojim interesima nego rad ostalih profesora.

Kakvi su Vaši trenutni planovi, ali i planovi u budućnosti? Da li vidite svoj povratak u BiH ili negdje drugo u Evropu? 

Nakon što završim doktorske studije, moj plan je da ostanem u Americi i da se oprobam u akademiji. Glavni razlog za to je da se najveći razvoj u nauci u mojoj oblasti dešava upravo tu. Povratak u Evropu je moguć u nekom kasnijem periodu.

Novinar: Miljan Rašević