Rad u službi hitne medicinske pomoći je vrlo težak, a ako na to dodamo i loš položaj zdravstvenog radnika i niske plate, nedostatak beneficiranog staža, imamo dovoljno razloga da kažemo da ljekarima i uopšte zdravstvenim radnicima nije lako.

Rukovodilac Hitne pomoći pri Domu zdravlja „Pale“ dr Predrag Blagojević, specijalista urgentne medicine, kaže u razgovoru za portal Katera da je paljanska Hitna pomoć za posao ljekara među tri najteže u Republici Srpskoj.

Blagojević pojašnjava da je to zbog velike razuđenosti i velike populacije, kako opštine Pale, tako i teritorije opštine Istočni Stari Grad, koju takođe pokrivaju, te i velikom udaljenošću od bolnice u Kasindolu.

- Prilično smo razuđena opština, imamo 23.000 stanovnika, do pet hiljada studenata i oko 7.000 turista u toku sezone, plus dijaspora. Zatim, imamo dvije veoma frekventne saobraćajnice, a to je put do Lapišnice i do Podromanije, koji se slobodno mogu nazvati „put smrti“. Na potezu Lapišnica – Podromanija godišnje smrtno strada 10 ljudi – kaže dr Blagojević.

Doktor Blagojević ističe da sanitet Hitne pomoći Pale izlazi na poziv građana do Romanije, do granice sa Kantonom Sarajevo, uključujući i čitavu Jahorinu, Trebević do repetitora i teritoriju opštine Pale do Prače u FBiH.

Teritoriju opštine Istočni Stari Grad Hitna pomoć Pale pokriva zbog njihovog nedostatka službe hitne medicinske pomoći i saniteta, tako da to stvara i dodatne probleme, gdje sanitet prelazi i po 50 kilometara u oba smjera, ne računajući dodatni put do bolnice u Istočnom Sarajevu, u slučaju hitnog prevoza pacijenta na bolničko zbrinjavanje.

- Kada se radi o istorijatu Hitne pomoći Pale, ona zapravo počinje tek od 2009. godine, nakon što sam ja položio specijalističke studije iz urgentne medicine u Beogradu. Hitna kao takva nije postojala, pokrivali su je ljekari iz tadašnje opšte, a sadašnje porodične medicine, koja je uvedena 2008. godine – kaže dr Blagojević.

On kaže da su od 2009. godine počeli da koncipiraju hitnu prema evropskim preporukama, međutim to ide teško, prvenstveno iz razloga što su Republika Srpska i BiH vrlo neprivlačne za mlade ljekare.

- Ljekar koji želi da ima dobru specijalizaciju nastoji da radi u dobrom centru, a u Republici Srpskoj to je, i to samo možda, Banjaluka, dok u FBiH su to možda Sarajevo, Tuzla i Mostar. I dok je Banjaluka od rata pa na ovamo profitirala, ovi centri u FBiH gube resurse i nisu ni približni onim centrima iz 1991. godine – kaže dr Blagojević.

Hitna pomoć Pale

Što se tiče kadra u Hitnoj pomoći Doma zdravlja „Pale“ on nije nimalo ohrabrujući. Trenutno redovni ljekari u paljanskoj Hitnoj pomoći su dr Predrag Blagojević i dr Goran Mačar, dok ostale dežure „pokrivaju“ ljekari iz porodične medicine.

Doktor Blagojević ističe da trenutno u Hitnoj pomoći Pale rade dva ljekara i osam sestara, te dodaje da se kadar troši i da zdravstveni radnici odlaze zato što je ovo veoma zahtjevan posao. 

- Moram da napomenem, da smo mi u proteklim godinama izgubili mnogo naših kolega, ljekara koji su preminuli i niko ih se nije sjetio, da im oda priznanje za sve što su uradili. Nedavno je preminula naša koleginica dr Branka Popara-Todorović, izvrstan kardiolog i divan kolega. Isto tako, preminuli su, a da penziju nisu dočekali, moje kolege vozač saniteta Rajko Babić, dvije medicinske sestre Zora Simatović i Blaženka Gačanin, i čak tri ljekara, doktori Slobodan Bukarac, Božo Koroman i Ognjen Marković – kaže dr Blagojević.

On kaže da su ti ljekari umrli, a da se niko nije zapitao kako im je bilo i koliko je njihov posao bio težak.

- Takođe, želim da naglasim da ljekari iz porodične medicine koji „pokrivaju“ smjene u hitnoj službi već šest godina ne rade noćne smjene. Ja sam za proteklih šest godina imao oko 450 noćnih dežura, zbog nedostatka kadra – kaže dr Blagojević.

Uprkos dva, relativno nova saniteta, stara nekoliko godina, u Hitnoj pomoći i Domu zdravlja „Pale“ i dalje koriste i stare sanitete, donacije Norveške i Japana, stare više od 20 godina.

- Nemamo alternativu, koristimo i njih i ova dva novija saniteta. Opština je 2012. obećala da će nam kupiti sanitet, pa je na kraju Dom zdravlja dao polovinu novca za ovaj „fiat“, a 2017. godine nam je Vlada Republike Srpska donirala „reno“ – kaže dr Blagojević i dodaje da Dom zdravlja za kućne posjete i intervencije koristi i „polo“ star 18 godina.

Pandemija virusa korona donijela je velike probleme i otežala rad, ali i ugrozila zdravlje medicinskih radnika širom svijeta, pa tako i u ovoj zdravstvenoj ustanovi. 

Međutim, doktor Blagojević ponosno kaže da njegove kolege i on nisu posustali pred pandemijom, te dodaje da je vrlo ponosan na medicinske radnike i ljekare, koji nikad tokom pandemije nisu zaključali vrata Hitne pomoći i odbili da pacijentima pruže pomoć, te dodaje da je takvih zdravstvenih ustanova u okruženju bilo.

- Za razliku od ostalih, mi nikad nismo zaključavali pacijentima da ne mogu ući. Sve vrijeme smo radili i najponosniji sam na svoje osoblje, sestre, ljekare i vozače, jer niko nije rekao „neću“ i „ne smijem“. Po statistici u Palama imamo 1.000 oboljelih, a realno imamo preko 5.000 koji su prebolovali ili boluju od korona virusa – kaže dr Blagojević.

Dodaje da su od medicinskih radnika Hitne pomoći Pale oba ljekara imala virus korona, kao i tri tehničara i dva vozača saniteta, ali uprkos tome, niko nije posustao, nego se izborio i nastavio da radi svoj posao.

- Sa ovim se suočavaš jednom u 100 godina, ovo je kao ratno stanje, traje godinu dana. Uz sve ove epidemije, kada mnogi nisu obraćali pažnju, mi smo u Palama imali ogromnu epidemiju morbila i parotitisa (zaušnjaci prim.aut.), koja je našu opštinu od svih u Srpskoj najviše pogodila. I to je prešlo preko nas i to smo prevazišli – ističe dr Blagojević.

Ordinacija za pregled

On kaže da je velika prednost Doma zdravlja „Pale“, odnosno Hitne pomoći to što pacijenti u ovoj zdravstvenoj ustanovi imaju sve „na dohvat ruke“, od laboratorije do rengen aparata i ultrazvučne ordinacije.

- Mi ovdje radimo ono što radi sekundarni nivo. Imate primjer Doma zdravlja Foča, koji recimo uopšte nemaju rengen aparat, nego sve pacijente šalju u bolnicu i bolnica slika. Nama je teže i iz razloga što smo mi uz porodičnu medicinu, pa sve što oni ne mogu da završe, pošalju nama u hitnu – ističe dr Blagojević.

Naglašava da ljekari i sestre u hitnoj na dnevnom nivou prime oko 40 pacijenata, a nekada su bilježili i brojke od 15.000 pregleda za godinu dana.

- Ako taj broj pomnožimo sa 30 KM to je 450.000 KM, a nama FZO priznaje samo 320.000 KM. Godišnje imamo 11.000 usluga u hitnoj, a to su infuzije, injekcije, EKG snimanje, mjerenje šećera u krvi i mi realno zaradimo preko 600.000 KM i sve to ide na Dom zdravlja, koji nama to kasnije raspoređuje – kaže dr Blagojević.

On ističe da lokalne samouprave u cijeloj Republici Srpskoj, pa i kod nas, ne obraćaju dovoljno pažnje na potrebe zdravstvenih ustanova. Kaže da ova zdravstvena ustanova ne dobija ni pola odsto budžeta opštine.

- Ako je budžet opštine recimo 10 miliona KM, mi bismo za pola odsto budžeta trebali dobiti 50.000 KM godišnje, a nijedna zdravstvena ustanova to ne dobija, pa ni mi. Trebalo bi da obavezna stavka u budžetu opštine bude finansiranje zdravstvene zaštite – kaže dr Blagojević.

Kaže da ne spori da i bolnice trebaju da dobiju pomoć, u ovom slučaju Bolnica „Srbija“, ali dodaje da su bolnice sekundarni nivo zdravstvene zaštite, kojima pomaže Vlada Republike Srpske, dok lokalne zajednice bi trebalo da pomažu primarni nivo, odnosno domove zdravlja.

- Što se tiče naše saradnje sa Bolnicom „Srbija“, mogu slobodno da kažem da je bolnica podbacila u liječenju pacijenata, nemaju dovoljno kadra, vraćaju nam pacijente, dva pacijenta su nam umrla u sanitetu na putu do bolnice tokom pandemije virusa korona, i to ne zbog nas i ne našom krivicom – naglašava dr Blagojević.

Doktor Blagojević ističe da su, nažalost, prisiljeni raditi i sa pacijentima, koji iskorištavaju dobru volju ljekara i medicinskih radnika u hitnoj službi, te za najbezazlenije probleme dolaze u Hitnu pomoć, umjesto kod porodičnog ljekara.

- Prema svjetskim standardima u hitnim službama oko 20 do 25 odsto su pravi, hitni slučajevi kod pacijenata, sve ostalo su uglavnom lakši slučajevi sa čim ljekari ne mogu da se izbore i ne mogu da odbiju ljude, zato što pacijenti žele što prije da završe pregled – kaže On.

Jedan od nedostataka kod boljeg funkcionisanja hitne medicinske pomoći u čitavoj Republici Srpskoj, pa i kod nas, je taj „drugi ljekar“, odnosno problem nedostatka više ljekara tokom jedne smjene, kako bi recimo jedan od njih mogao izaći na intervenciju sa ekipom, dok bi drugi ostao u dežuri.

- Dešavalo se da izađem na intervenciju, ostavim im telefon ovdje, prekrstim se i odem na teren, pa šta Bog da...Čitaoci portala trebaju da znaju da je vrlo neatraktivno ljekarima raditi u našoj zemlji i svako ko završi fakultet u Srbiji, pa i čak u Foči ili Sarajevu, gleda da odradi specijalizaciju i da ode – ističe dr Blagojević.

Osim navedenih nedostataka, problema sa kadrom trenutno i time što pokrivaju veliko područje, a rade za ne tako velike plate, medicinski radnici Hitne pomoći Pale bar nemaju problema kad se tiče tehničke opremljenosti.

Stari vozni park se i dalje koristi

- Tehnički smo dobro opremljeni, imamo dva EKG aparata, tri defibrilatora, jedan AED defibrilator za laike, preonosivi, koji nam je donirao grad Istočno Sarajevo i što se toga tiče imamo dobre, nove aparate – ističe dr Blagojević.

Kroz posljednji projekat rekonstrukcije zgrade Doma zdravlja, to jeste, utopljavanja,  poboljšani su uslovi za rad, zamijenjena je stolarija, krovni pokrivač i to su važne stvari, takođe, za nesmetano funkcionisanje i rad zdravstvenih radnika ove ustanove. 

Dom zdravlja Pale je zdravstveni centar primarne zdravstvene zaštite u Republici Srpskoj, po organizacionoj i kadrovskoj strukturi, mreži objekata i opremljenosti.

Osnovan je 1976. godine u novoizgrađenom centralnom objektu sa tada tri područne ambulante, u Mokrom, Podgrabu i Prači, sa odgovarajućom kadrovskom popunom. Danas ovom domu zdravlja pripadaju ambulante u Mokrom i Podgrabu. 

Direktor Doma zdravlja „Pale“ je Ivan Šarac. Doktor Predrag Blagojević je, pored upravljanja Hitnom pomoći i pomoćnik direktora za medicinska pitanja u Domu zdravlja „Pale“. 

Doktor Blagojević je rođen 1974. godine u Sarajevu. Diplomirao je na Medicinskom fakultetu u Kragujevcu. Specijalizaciju iz urgentne medicine je položio u Beogradu. Otac troje djece, živi u Palama. 

Pripremio i razgovarao: Miljan Rašević