Republika Srpska i njeni građani praktično se nalaze pod sankcijama Zapada iako takva odluka, formalno, još nije donijeta ni u jednoj zvaničnoj instituciji EU, Velike Britanije ili SAD.

Informacija da je iz evropskih fondova ovih dana odobreno 303 miliona evra nepovratne pomoći za infrastrukturne projekte u BiH, od čega sav novac ide za razvoj FBiH dok Srpskoj nije pripao ni cent, prema ocjeni analitičara pokazuje da su građani Srpske već počeli da trpe posljedice sukoba njenog političkog rukovodstva s najmoćnijim zapadnim državama.

– Podjela navedenih grantova za izgradnju autoputeva i realizaciju projekata vodosnabdijevanja, gdje su sva sredstva usmjerena ka FBiH, predstavljaju jasan pokazatelj da je Evropska unija stavila Republiku Srpsku pod sankcije – kaže za Srpskainfo bivši ambasador BiH u Briselu Draško Aćimović.

Licemjeri iz Brisela

On ne vjeruje da će institucije EU, makar u bliskoj budućnosti, formalno uvesti sankcije Srpskoj jer je, kako navodi, briselska administracija zaokupljena svojim problemima zbog rata u Ukrajini. Međutim, posljednja odluka da se Srpska potpuno zaobiđe prilikom dodjele sredstava za infrastrukturne projekte, prema njegovim riječima, pokazuje da su sankcije praktično uvedene.

– Mislim da se tu radi o licemjerju zvaničnog Brisela, jer sa pravne strane ne postoji ništa sporno u tome što je parlament Srpske, kao zvanična institucija, donosio neke odluke. O tim odlukama treba razgovarati na institucionalnom nivou – kaže Aćimović.

Inače, ovakav rasplet krize u odnosima aktuelnog rukovodstva Srpske s EU mogao se predvidjeti još prošlog ljeta, kada je prilikom završetka radova na dionici auto-puta koridora 5c, od Johovca do Rudanke, lider SNSD Milorad Dodik javno prozvao evropske zvaničnike da “prestanu s političkim uslovljavanjem”.

– Političko uslovljavanje nije dio ekonomije. Smanjili ste nam želju za EU. Vaši šefovi kažu da zaustavljamo koridor 5c, jer nećemo da prihvatimo unitarnu BiH. Ne treba da nam govorite šta da radimo. Ako želite da budete partneri, onda ste dobrodošli – rekao je tada Dodik, poručujući da će Srpska, ako bude potrebno, naći druge izvore finansiranja za projekte na njenoj teritoriji.

Zašto bi EU vodila računa o narodu…

Odgovarajući na Dodikove prozivke, iz Delegacije EU u BiH tada je istaknuto da je navedena dionica autoputa završena upravo zahvaljujući grantu EU od 15 miliona evra, koji je omogućio dodatno finansiranje u obliku povoljnih kredita Evropske banke za obnovu i razvoj vrijednih gotovo 70 miliona evra.

– Finansiranje EU za dva infrastrukturna projekta u Republici Srpskoj na koridoru 5c i dalje su obustavljena zbog političke krize. Vlasti u državi ne iskorištavaju puni potencijal mehanizama finansiranja EU, uz rizik gubitka stotina miliona evra u ulaganjima u transport i energetsku infrastrukturu – upozoravali su tada iz Delegacije EU, najavljujući kraj donacija za Srpsku.

Nekadašnji glavni pregovarač BiH sa EU o procesu pridruživanja, Igor Davidović, za Srpskainfo takođe tvrdi da se građani Srpske zbog sukoba njihovih lidera sa Zapadom već nalaze pod sankcijama.

– EU ne komunicira s narodom, već s njegovim političkim rukovodstvom. Ukoliko to rukovodstvo stalno šalje poruke da je EU generator loših posljedica i nečeg što nama ovdje ne treba, onda EU nema nijedan razlog da šalje visoku bespovratnu finansijsku pomoć tamo gdje nije dobrodošla. Zašto bi EU vodila računa o narodu u Srpskoj, ukoliko gospodin Dodik i ostali rukovodioci smatraju da ćemo podnositi sve posljedice izostanka bogatih finansijskih grantova? Zašto bi EU pokazala više odgovornosti i empatije prema narodu od političara koje je taj narod izabrao – pita Davidović.

Misija bez efekta

Komentarišući to što se odluka EU o bojkotu Srpske prilikom podjele 303 miliona evra nepovratne pomoći BiH zvanično nigdje “ne vodi” kao sankcije, Igor Davidović ocjenjuje da je Briselu jasno da su dosadašnje sankcije SAD i Velike Britanije protiv Milorada Dodika i još nekih funkcionera Srpske bile bez rezultata.

– Onda se javlja stav da bilo kakva ulaganja u Republiku Srpsku nemaju smisla, jer je to misija bez efekta. Sankcije mogu biti proglašene ili neproglašene, proklamovane ili neproklamovane, ali su uvijek jedan vid pritiska – kaže Davidović.

Piše: Boris Knežević