Sokočaninu Jovanu Ćeraniću, jednom od najboljih srpskih drvorezbara, vajara i konzervatora, pripala je čast da izradi monumentalni Časni krst, koji će naći svoje mjesto u gradu Jerusalimu.

Ćeranić, akademski vajar, konzervator i restaurator, radi u Pokrajinskom zavodu za zaštitu spomenika kulture u Novom Sadu kao vajar-pozlatar.

DIMENZIJE KRSTA BIĆE PRIBLIŽNE ONOM NA KOJEM JE RAZAPET HRISTOS

On otkriva da će krst čija mu je izrada povjerena imati dimenzije približne Časnom krstu, na kojem je raspet Gospod Isus Hristos, za šta je dobio blagoslov patrijarha jerusalimskog Teofila.

- Kako sam bio u Jerusalimu o Vaskrsu ove godine i prisustvovao čudu Blagodetnog ognja, imao sam čast da nam bude upriličen prijem kod patrijarha Teofila, pa sam zatražio blagoslov da se radi krst u okamenjenom drvetu prirodne veličine na kome je raspet Gospod Isus Hristos. U duborezu će biti urađena prednja strana, a sa poleđine srpski svetitelji, za šta sam takođe dobio blagoslov - navodi Ćeranić za Srnu.

U PLANU I KRSTOVI ZA JASENOVAC I SVETI GORU

Ćeranić ističe da mu predstavlja veliku čast činjenica da je, među današnjim crkvenim umjetnicima koji stvaraju umjetnost u svetom gradu Jerusalimu, izabran da dostojno nastavi tradiciju predaka, i to kao osoba iz Sarajevsko-romanijske regije.

Nakon što dobije blagoslov Njegove svetosti srpskog patrijarha Porfirija, u šta duboko vjeruje, Ćeranić će početi sa pripremom radnog prostora, alata i materijala, koji je sam po sebi specifičan i težak za obradu.

- Radiću sa okamenjenim drvetom, koje je potopljeno u močvarama i odležalo dovoljan broj godina kako bi na prirodan način bilo vakuumirano - to je drvo koje `ne radi`, to jest nema promjena i ne reaguje na temperaturu - pojašnjava umjetnik.

On naglašava da je taj materijal idealan, konzerviran prirodno i time neprocjenjiv, ali da ranije nije bio u dovoljnoj mjeri prepoznat u crkvenoj umjetnosti.

Ćeranić planira da, nakon što izradi krst za Jerusalim, napravi po jedan i za Svetu Goru i Jasenovac, u pomen jasenovačkim žrtvama.

"PROKLETO DRVO" KAO MATERIJAL

- Odlazak u Svetu zemlju pre dve godine inspirisao me je da izradim Časni krst u okamenjenom drvetu. Tada sam uvideo vezu između okamenjenog drveta i Krsta, jer sam čuo priču da trojedino drvo potiče iz vremena starozavetnih praotaca Avrama i pravednog Lota. U vreme cara Iroda Velikog drvo je posečeno jer je trebalo da se iskoristi za obnavljanje Solomonovog hrama u Jerusalimu - ističe umjetnik.

Prema njegovim riječima, zbog neobradivosti, to drvo je nazvano "prokletim" i bačeno je kao neupotrebljivo u Kedronski potok, da bi mnogo kasnije od njega bio napravljen krst za Hrista, jer suvjerovali da će ponovo mijenjati veličinu i nanijeti Spasitelju nepodnošljive muke i bol.

- Raspećem, `prokleto drvo` nije promenilo veličinu, već je postalo Časni krst, simbol svih hrišćana i blagosloveno drvo. Zanimljiv je podatak da je Krst bio visok 3,5 metara, a širok dva metra, debljina je bila 12 centimetara - navodi Ćeranić.

UČEŠĆE U OBNOVI HILANDARA

Prema njegovim riječima, prije nego što je dobio povjerenje da učestvuje u izradi Časnog krsta, prethodno je radio na izradi duboreza sjevernih dveri na Sabornom hramu Hristovog vaskrsenja u Podgorici i na Sabornom hramu Svetog Jovana Vladimira u Baru, te u manastiru Ostrog i radionici manastira Reževići, uz blagoslov blaženopočivšeg mitropolita crnogorskog Amfilohija, te i u mnogim drugim hramovima u Srbiji i Slavoniji.

Ćeranić napominje da je sa ekipom Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Novog Sada učestvovao u obnovi Hilandara, odnosno na sanaciji trona Trojeručice.

On navodi da je njegova želja uvijek bila da se bavi drvetom i da je nastavio tradiciju umjetničke porodice, u kojoj je otac Milan akademski vajar, stariji brat Srđan akademski grafičar, a sestra Sunčica i brat Stefan završili su studije prava.

Želju da talenat razvije u pozitivnom pravcu, kako ističe Ćeranić, u značajnom trenutku potkrijepio je blagoslov blaženopočivšeg mitropolita dabrobosanskog Nikolaja, od kojeg još čuva pokon - tri glijeta za duborez.

Ćeranić se od tada restauracijom aktivno i uspješno bavi već petnaestak godina, počev od vremena studiranja na Akademiji Srpske pravoslavne crkve za umetnosti i konzervaciju u Beogradu, gdje je završio osnovne i master studije, pa do danas.

Podstaknut da živi jevanđeljskim životom, poučen od domaćina hramova u kojima je radio ili boravio sam ili sa svojom porodicom, suprugom i dvoje djece, ovaj umjetnik svoj dar trudom umnožava u pravoslavnoj crkvi u slavu Božiju na radost bližnjih, ali i šireg kraja iz kojeg je rodom.

Ime Jovana Ćeranića našlo se u prvoj monografiji o Akademiji Srpske pravoslavne crkve za umetnosti i konzervaciju, kao i monografiji o studentima ove akademije, kao jednom od najuspješnijih

Priredila: Dobrila Abazović