Navršava se 83 godine od mučkog i zločinačkog bombardovanja Beograda 6. aprila 1941. godine, poslije kojeg je uslijedila i kopnena invazija na Kraljevinu Jugoslaviju od strane njemačkih i njima savezničkih snaga. Tu brzu propast Jugoslovenske vojske koju istoriografija pamti kao Aprilski rat, osim snažnog udara iz više pravaca, karakterisala je i masovna izdaja u vojsci i državanom aparatu.

 Godinama prije toga neke političke stranke i organizacije sa strane Hrvata i nacionalnih manjina marljivo su “u tri smjene”, sa separatističkih pozicija urušavale državu i tako se preporučile neprijatelju za petokolonašku akciju. Scenario njihovog djelovanja precizno su  razradile neprijateljske tajne službe, prije svih  njemački Abver i njegovi ljudi su tih dana aprila proizveli pravi haos u zemlji, a posebno u samoj vojsci.

Izdaja je išla do samog generalštaba. Sistem komandovanja je prekinut, izvođene su sabotaže i diverzije, širene dezinformacije, panika i defetizam. Jedinice su paralisane, snabdijevanje onemogućeno. Jednom riječju, vojska Kraljevine Jugoslavije je “spuštenog garda” dočekala agresora, koji je u nezaustavljivom pohodu već pregazio više od pola Evrope. Iskreni rodoljubi, prije svih srpski vojnici i oficiri, pokušavali su pružiti otpor s namjerom da se sačuva što više efektiva i u planinama nastavi gerilski rat. No bilo je već kasno. Snage Vermahta koje su za sedam dana pregazile Poljsku, a za mjesec dana jednu Francusku, u navedenim okolnostima bilo je nemoguće zadržati.

Iluzorno je bilo očekivati da će zemlju braniti oni koji su u Zagrebu sa frenetičnim oduševljenjem, u masovnoj euforiji cvijećem dočekali njemačkog okupatora. No svaki rat, pa i ovaj tako kratak, imao je svoje heroje, još kakve, koji su vlastitom žrtvom pokušali spasiti čast srpskog oružja.

Mladi poručnik Božidar Žugić (zapamtite to ime), na službi u desetom posadnom puku, gledao je propast i rasulo Vojske Kraljevine Jugoslavije.  Jedinice koje su bile sljedbenici slavnih pukova i divizija iz Velikog rata polagale su oružje pred onima koji su prije samo dvije decenije odavde bježali podvijenog repa. Gušio ga je gnjev i kao žerava pekao stid  duboko u povrijeđenoj duši rođenog ratnika, čiji je svaki damar treperio srpskim patriotizmom. Stara je mudrost da slabe uništi strah, a jake stid.  Direktni potomak čuvenih ratnika, vaspitan na svetom zavjetu “kam rođeni kako brani se i ljubi”, posebno je teško  podnosio malodušnost  kod pojedinih srpskih oficira. U njegovom etičkom kodeksu zakletva  Otadžbini i oficirska čast bili su iznad svega, pa i samog života.

Bio je 13. april, njegova jedinica u rejonu Bačkog Petrovca našla se u vrlo teškoj poziciji u odnosu na nadirući mađarski oklopni korpus. Videći se u očajnoj situaciji komandant, pukovnik Božidar Ristić, odluči se za predaju, uprkos odlučnom upozorenju poručnika Žugića da to ne čini. Dok je Ristić vodio pregovore sa mađarskim komandantom, ispred kolone tenkova, kod  slovačkog sela Gložana, među njih je gvozdenom odlučnošću istupio, po riječima mještana, jedan mlad visok i lijep oficir u pelerini. Njegov reski glas je odzvanjao dok je zabezeknutom mađarskom oficiru prezrivo odsjekao: “Šta je kukavice, misliš nas zarobiti bez borbe?”.

Potom se okrenuo ko kreč blijedom Ristiću sa riječima: “Gospodine pukovniče, odbijam predaju! Jugoslovenski oficir će prije poginuti nego se sramno predati”.

Munjevito je potegao već spreman vojno-državni brauning i ustrelio ga, a potom je ubio i mađarskog komandanta. Tada se gordo uspravio prkoseći smrti i mirno sačekao vatru sa mađarskog tenka koja je uslijedila.  Prevodilac,  Slovak Štefan Dudok je  tvrdio da se jugoslovenski poručnik čitavih trideset sekundi držao na nogama odolijevajući mitraljeskim rafalima koji su ga kidali. Tako je na oltar otadžbine položio svoj život dvadesetpetogodišnji srpski heroj, kraljev oficir iz sela Novakovića kod Žabljaka. U tom trenutku je ličio na inkarnaciju neumrlih epskih junaka koji su proslavili  srpsko ime.

Zlikovci tom prilikom ubiše još šesnaest njegovih vojnika za odmazdu, a mrtvog Božidara izgaziše tenkovima i tijelo baciše na obližnje đubrište. Svešteniku iz Begeča Popoviću bilo je dozvoljeno da opoje streljane vojnike ali ne i hrabrog poručnika, koji je sahranjen posebno.  Kada su nešto kasnije komandanta nastupajuće druge njemačke armije fon Vajksa upoznali sa ovim slučajem, rekao je:  “Samožrtvovanje i kažnjavanje smrću svog komandanta radi predaje najveći je moralni čin i patriotsko osjećanje pripadnika armije, to je svojstveno srpskom ratniku i može da služi na čast vojsci koja takve pojedince ima.”

Ove riječi pruskog barona i feldmaršala prenijela je tadašnja mađarska štampa. Nažalost, tako nisu mislile vlasti nove Jugoslavije, ako na kapi niste imali petokraku  mogli ste i deset puta poginuti za Jugoslaviju, to se nije pikalo. Međutim, istorija podsjeća da kad gine veliki junak rađa se  legenda i ona uvijek neumoljivo izroni na površinu i pretraje sve zabrane i prepreke da bi se nastanila u vječnosti.

Njegovoj ucveljenoj majci za života nije dozvoljavano da mu podigne spomenik, tek kasnije to je po njenom amanetu učinila rodbina pored  mosta na Đurđevića Tari. Inače i njegova tri rođena brata Sava, Vitomir i Aleksandar su poginula kao kraljevi vojnici i oficiri.

Još jednu stvar je važno pomenuti, nova Jugoslavija, kao pravni sljedbenik one prethodne, nikada nije organizovala sudski proces za veleizdaju u aprilskom ratu jer, po njenim ideolozima, tu “trulu versajsku tvorevinu” nije trebalo ni braniti. Tako su kaznu izbjegle stotine izdajnika i saradnika stranih službi. Tokom tog aprila 1941. godine 31 general i još 2149 drugih oficira Hrvata i muslimana iz vojske Kraljevine Jugoslavije stavilo se na raspolaganje NDH za ustaške i domobranske jedinice. Jedan dio njih, ogrezlih u veleizdaji i zločinu, po svršetku rata se obreo u oficirskim uniformama nove Jugoslavije, što je bio jedan strašan apsurd.

Tako je nova  država u svoje temelje ugradila sindrom izdaje koji će je, uz druge pridružene bolesti, konačno i ubiti krajem dvadesetog vijeka. Onima koji su za nju krv lili, skoro čitav vijek, pokušava se utisnuti žig krivice ne samo za njen nastanak, već i nestanak. Toj laži suprotstavljene su naše istine kakva je i ova o mladom poručniku Žugiću, kojeg je Gospod  dao da bude ponos i dika svog roda i da mu ime zlatnim slovom bude upisano u vječni pomenik srpskih junaka. On je  stao uz rame Obiliću, Sinđeliću, Principu i drugim besmrtnicima, spasavajući nacionalnu čast i svoj obraz.

Piše: Dragan Mijović