Najveća svetinja u dobrunskoj parohiji je manastir Uspenja Presvete Bogorodice u Dobrunu, poznat i kao manastir Kruševo. Osnovan je u XIV vijeku, 1343. godine. Ktitor manastira je župan Pribil sa sinovima Stefanom i Petrom.

U doba kralja, a potom cara Dušana (1331-1345. i 1345-1355) u Dobrunu dužnost čuvara tog dijela zapadne granice srpske države vrši župan Pribil. Pored županskog dvora u tvrđavi gradi oko 1340-1343. godine manastir. Manastirska crkva je bila skromna, zidana je od kamena i sige, imala je oblik jednobrodne zasvedene bazilike bez kupole. Hram su živopisali vrsni zografi iz južne Srbije.

Foto: visegradturizam.com

Poslije monašenja župana Pribila (monaško ime Varnava) nasljeđuju ga sinovi prvo Stefan, a potom Petar, koji je dozidao spoljnu pripratu i riznicu sa sjeverne strane i živopisao ih 1383. godine. U vrijeme župana Petra u Dobrunu je bilo oko 720 monaha.

Pod uticajem bosanskih vlastelina Radinovića i Pavlovića, koji su stolovali u Višegradu, povlači se župan Petar i po primjeru svoga oca zamonašio se dobivši ime Jovan.

Dobrun je pao pod Turke 1462. godine. Prema sačuvanoj legendi, osvojen je izdajom. Jedan srpski sluga otkrio je Turcima da su iz Dobruna otišli svatovi po mladu u Prijepolje. Turci su sačekali svatove u povratku iza Bijelih Brda, pobili ih, preobukli se u svatove, ušli u grad Dobrun i zauzeli ga. Tom prilikom razrušili su grad dok je manastir oštećen.

Mlađi monasi su se razbježali po nepristupačnim isposnicama širom dobrunske oblasti dok su u manastiru ostali samo stariji. Poslije smrti ovih monaha manastirska crkva je otvarana samo o velikim praznicima dok manastir nije porušen i potpuno zapustio.

Manastir obnavljaju u XVI veku monasi, koji su nakon napuštanja dobrunskog manastira osnovali metoh u mestu Vagan. Turci su ga ponovo porušili krajem XVII vijeka, a monasi su se razbježali po starim isposnicama. Narod dobrunskog kraja obnovio je manastir krajem XVIII vijeka. Nažalost, u manastiru nije bilo monaha pa se služilo tri puta godišnje: na Božić, Vaskrs i na Duhove.

Ustanak u Bosni i Hercegovini 1875. godine Turci su kaznili rušenjem velikog broja svetinja među kojima i manastira Dobruna. Berlinskim kongresom 1878. godine Bosna je dobila novog gospodara, umjesto Turske Austro-Ugarsku. Zahvaljujući mitropolitu Savi Kosanoviću, narodu dobrunskog kraja i pomoći baronice Vilhelmine Nikolić manastir Dobrun je 1884. godine obnovljen. Obnovljena je prvobitna crkva župana Pribila, a ne i priprata i riznica župana Petra.

Foto: visegradturizam.com

Tokom Prvog svjetskog rata manastir je ponovo stradao. Sa obnavljanjem se počelo 1921. godine. Prilikom obnove prekrečen je ktitorski natpis iznad nadvratnika na ulazu u narteks, a stare freske u zasvedenom tremu pokrivene su novim slojem živopisa. Nova nesreća zadesila je manastir u Drugom svjetskom ratu. Nijemci su crkvu koristili kao magacin za mine, koje su januara 1945. godine aktivirali i razorili manastir do temelja. Ovo je bilo najteže razaranje manastira. Ostali su samo priprata i zvonik.

Narod nije mogao da gleda svoju svetinju razorenu. Za godinu dana manastirska crkva je obnovljena i osvećena u nedjelju po Mitrovdanu 1946. godine. Na svu sreću u posljednjem ratu 1992-1995. godine manastir je sačuvan. Godine 1994. nakon 250 godina odlukom mitropolita Dabrobosanskog Nikolaja manastir je ponovo naseljen monasima.

Sveštenici koji su službovali na dobrunskoj parohiji od 1849-1995. godine: Jevto Đurović; Aleksa Đurović; Petar Đurović 1931-1933; Veljko Škaljak 1934-1935; Budimir Sokolović 1936-1942; Josif Bogdanović 1946-1971; Milorad Ljubinac 1971-1976; Milosav Vidaković 1976-1994. Godine 1994. obnovljen je u manastiru Dobrunu monaški život i otada parohiju opslužuju sinđel Kalistrat (Bobušić) i sinđel Jovan (Gardović).