Na današnji dan, 19. novembar

19.11.2019. 08:11
0
IZVOR: SRNA

Danas je utorak, 19. novembar, 323. dan 2019. Do kraja godine su 42 dana.

1600. - Rođen engleski kralj Čarls Prvi Stjuart, čija je autoritarna vladavina izazvala revoluciju i ukidanje monarhije. Pod pritiskom parlamenta 1628. izdao je "Peticiju o pravima" kojom je garantovao prava parlamenta i lične slobode građana. Obavezu je ubrzo pogazio i 11 godina je vladao apsolutistički, ali je 1640. morao da sazove Drugi parlament koji je ograničio njegova prava.

1711. - Rođen ruski naučnik i pisac Mihail Vasiljevič Lomonosov, tvorac fizičke hemije, član Ruske akademije, enciklopedista svjetskog glasa. Studirao je u Rusiji, Njemačkoj i Holandiji. Njegovo obrazovanje i naučna djelatnost bili su raznoliki: od klasičnih jezika do astronomije i tehnike. Formulisao je zakon održanja materije, objasnio pojave sagorijevanja, stvorio naučnu teoriju o svjetlosti, objasnio porijeklo polarne svjetlosti. Znatno je reformisao rusku nauku i udario temelje naučne terminologije ruskog jezika. Napisao je i prvu gramatiku ruskog jezika i drame "Tamira i Selim" i "Demofont".

1805. - Rođen francuski diplomata Ferdinan de Leseps, koji je od 1859. do 1869. rukovodio gradnjom Sueckog kanala. Započeo je i gradnju Panamskog kanala 1881, ali je poslije bankrotstva Društva za izgradnju kanala izbila velika afera. Istragom je utvrđeno da je Društvo podmitilo mnoge francuske ministre i poslanike i sve velike francuske listove, što je primoralo čak i potonjeg francuskog premijera Žorža Klemansoa da se privremeno povuče iz političkog života. Panamski kanal dovršile su SAD 1914.

1809. - U bici kod Okane 30.000 francuskih vojnika porazilo 50.000 Španaca, poslije čega je Francuska osvojili cijelu Andaluziju, izuzev lučkog grada Kadisa.

1828. - Umro austrijski kompozitor Franc Peter Šubert, jedan od najizrazitijih predstavnika romantizma. Živio je 31 godinu, a za samo 18 godina je stvorio 998 muzičkih djela. Njegove kompozicije iz praktično svih muzičkih žanrova su svježe i neposredne, iskrene i bliske narodnoj muzici. Djela: ciklusi solo pjesama "Lijepa mlinarica", "Zimsko putovanje", "Labudova pjesma", scenska muzika za "Rozamundu", simfonije "Sedma u ce-molu", "Osma u ha-molu" /nedovršena/, klavirske kompozicije "Muzički trenuci", "Impromptija", opera "Alfonso i Estrela", operete, kamerna muzika, mise, kompozicije za muške horove.

1831. - Rođen predsjednik SAD Džejms Ejbram Garfild, koji je postao šef države u martu 1881, ali je teško ranjen u atentatu u julu iste godine i umro je dva mjeseca kasnije.

1888. - Rođen kubanski velemajstor Hose Raul Kapablanka i Graupera - svjetski prvak u šahu od 1921. do 1927. Izgubio je samo jednu partiju u razdoblju od 1914. do 1924, po čemu je jedinstven u istoriji šaha. Titulu je osvojio pobijedivši u meču njemačkog velemajstora Emanuela Laskera rezultatom 4:0, uz deset remija, a izgubio je od ruskog velemajstora Aleksandra Aljehina, koji ga je pobijedio sa 6:3, uz 25 remija. Djela: "Osnovi šaha", "Moja šahovska karijera".

1916. - Srpske i ruske jedinice u Prvom svjetskom ratu oslobodile Bitolj od Bugara.

1917. - Rođena Indira Gandi, premijer Indije od 1966. do 1975. i od 1980. do 1984. kad su je ubili Siki-teroristi. Politička iskustva sticala je uz oca Džavaharlala Nehrua i u čestim susretima s tvorcem indijske nezavisnosti Mahatmom Gandijem. Postala je 1955. član Izvršnog komiteta Kongresne stranke, a 1959. predsjednik vladajuće stranke.

1918. - Uz podršku zapadnih zemalja i bijelih čehoslovačkih odreda u kontrarevoluciji protiv sovjetske države bivši carski admiral Aleksandar Kolčak izveo prevrat u Omsku, uspostavio vojnu diktaturu u Sibiru, na Uralu i na Dalekom istoku i proglasio se "vrhovnim glavarom ruske države". Bio je to početak pohoda sila Antante protiv sovjetske vlasti, uspostavljene Oktobarskom revolucijom. Kolčak je 1919. zarobljen i strijeljan u Irkutsku.

1942. - Sovjetske trupe u Drugom svjetskom ratu izvele snažan kontraudar u Staljingradu i okružile Šestu i Četvrtu oklopnu njemačku armiju, koje su kapitulirale početkom 1943, što je označilo prekretnicu u ratu poslije koje je inicijativu preuzela Crvena armija.

1946. - U Parizu otvorena prva konferencija Uneska /specijalizovana agencija UN za obrazovanje, nauku i kulturu/.

1969. - Pojavili se prvi izvještaji o ratnom zločinu američke vojske u martu 1968. u selu Mi Laj nad vijetnamskim civilima.

1969. - Modul američkog vasionskog broda "Apolo 12" s astronautima Čarlsom Konradom i Alenom Binom spustio se na Mjesec, što je bila druga letjelica na tlu Zemljinog satelita.

1977. - Predsjednik Egipta Anvar el Sadat kao prvi arapski lider doputovao u Jerusalim, gdje je s premijerom Izraela Menahemom Beginom pregovarao o okončanju ratnog stanja dviju zemalja. Prethodno su njih dvojica, uz posredovanje predsjednika SAD Džimija Kartera, sklopila u Kemp Dejvidu sporazum o separatnom miru i etapnom povlačenju Izraelaca sa Sinaja.

1984. - U Meksiko Sitiju od eksplozije gasa i požaru poginulo više od 550 ljudi, a povrijeđeno više od 4.200.

1990. - Potpisivanjem sporazuma o konvencionalnim snagama u Evropi i o uništavanju dijela naoružanja lideri Varšavskog i NATO pakta objavili da je okončan "hladni rat" dva vojna bloka.

1995. - Islamski terorista-samoubica uletio kamionom s eksplozivom u egipatsku ambasadu u Islamabadu, usmrtivši 16 i ranivši više od 60 ljudi.

1996. - Tokom istorijskog, prvog susreta u Vatikanu pape Jovana Pavla Drugog i predsjednika Kube Fidela Kastra, poglavar rimokatoličke crkve je prihvatio poziv da posjeti komunističko karipsko ostrvo.

1998. - Svjedočenjem nezavisnog tužioca Keneta Stara, koji je optužio predsjednika SAD Bila Klintona za krivokletstvo i ometanje pravde, formalno je započet postupak impičmenta protiv šefa države, treći u američkoj istoriji.

2009. - Njegova svetost patrijarh srpski Pavle sahranjen u manastiru u Rakovici, kod Beograda, a posljednjem ispraćaju prisustvovalo više od 600.000 ljudi.

2009. - Belgijski premijer Herman van Rompej izabran za prvog predsjednika EU, a Britanka Ketrin Ešton za visokog predstavnika za spoljnu politiku i bezbjednost.

Komentari 0
Povezane vijesti
Na današnji dan, 22. novembar Na današnji dan, 22. novembar
Na današnji dan, 21. novembar Na današnji dan, 21. novembar
Na današnji dan, 20. novembar Na današnji dan, 20. novembar
Najčitanije
  • Danas slavimo Svetog Nektarija Eginskog
    20h 25m
    0
  • Zemljoradnik s ratnim ordenjem svirao klarinet
    18h 36m
    1
  • Snijeg izazvao probleme na Sokocu: Bez struje i vode u pojedinim dijelovima opštine
    20h 10m
    1
  • Preminuo Dragan Marković Palma
    9h 7m
    0
  • Održan zajednički sastanak o klizištu na Trebeviću
    9h 32m
    1