Ulog u opštini Kalinovik je, bez obzira na sve, ostao rajska oaza, koju bi trebalo čuvati kao biser, a zbog znamenitosti koje posjeduje trebalo bi ga proglasiti nacionalnim spomenikom, priča za Srnu profesor Pravnog fakulteta Dimitrije Ćeranić.

Početkom 20. vijeka Ulog je bio opština, a od 1963. godine ima status mjesne zajednice jer je tih godina narod odlazio iz uloškog kraja.

Ćeranić konstatuje da danas zimi u Ulogu boravi desetak ljudi, a nekad ih je bilo više hiljada.

Foto: srna.rs 

On podsjeća da je Ulog početkom prošlog vijeka imao nepunih 4.000 stanovnika kao opština, da je 1950. godine imao više od 4.000, a 1960. godine na popisu Jugoslavije 5.100 stanovnika, s tim da je tih šezdesetih godina u samom Ulogu živjelo nepunih 500 stanovnika koji su bili svakodnevno tu, ali da je dnevno sigurno dolazilo najmanje još toliko.

- Može se reći da je šezdesetih godina u mjestu dnevno bilo 1.000 duša koje su tu dolazile u školu, opštinu, policiju, zdravstvenu stanicu, prodavnicu ili kod veterinara - rekao je on.

Ćeranić, koji je tokom rata završio osnovnu školu u Ulogu, nastoji na sve načine da ovom mjestu i cijelom kraju vrati život koji zaslužuje, te ističe da su Uložani živjeli predivnim životom.

NERETVA NAJČISTIJA ILI BOŽANSKA RIJEKA

Ćeranić navodi da je Neretva jedna od najhladnijih rijeka na planeti, prosječne temperature svega sedam stepeni u toku godine, ali je to i jedna od najčistijih rijeka u Evropi i u svijetu.

Na mostu na Neretvi u Ulogu nadmorska visina je 600 metara, dok rijeka izvire na 1.200 metara visine 20 kilometara uzvodno od Uloga. Oko Neretve postoji predivan biodiverzitet, a, priča Ćeranić, naučnici iz 17 država, njih 70, boravili su u Ulogu na ljetnom kampu.

- Istraživali su biodiverzitet rijeke Neretve i kraja uloškoga i ustanovili oko 2.000 biljnih i životinjskih vrsta. Pronađena je jedna nova vrsta insekata, pa smo postali poznati i u biosvijetu time što smo stanište jedne od najskorije istraženih i ustanovljenih vrsta životinja - naglašava Ćeranić.

On precizira da u tom kraju postoji nekoliko vrsta zaštićenih ptica, te tridesetak vrsta ptica sa crvene liste koje su takođe ugrožene. Neretvu nastanjuje mekousna potočna pastrmka koja je nadaleko poznata po svojoj specifičnosti.

- Imamo predivan krajolik koji je dokaz da su ovdje ljudi odvajkada živjeli, dolazili, školovali se i računali da će ovdje da provedu životni vijek. Nažalost, šezdesetih godina ovaj kraj počinje da se pustoši. Zašto? Zato što nije bilo nikakvih ulaganja, nikakvo preduzeće ovdje nije formirano - konstatuje Ćeranić.

On podsjeća da je, čak, tada bilo govora da će ovaj kraj biti potpuno poplavljen izgradnjom velike hidroelektrane na Neretvi i bilo je zamišljeno da od Uloga bukvalno ne ostane ništa.

Prema njegovim riječima, most u Ulogu svjedoči o trajanju. Postoji od 1910. godine, kada su austrugarske okupacione vlasti probile put koji je sada regionalni Kalinovik-Ulog-Nevesinje. Govorilo se da je tada metar puta plaćan jedan dukat.

On napominje da je tuda išao karavanski put, najkraći od Sarajeva do Dubrovnika.

- Mi smo imali status opštine, a danas ovdje zanoći 50 duša u svim selima. U samom Ulogu njih svega desetak živi i zimuje, a ima nas koji dolazimo ljeti ili vikendima i nećemo da prepustimo zaboravu ovaj kraj. Ovaj kraj je, nažalost, opustio zato što nijedna vlast ne voli slobodarsku svijest - ističe Ćeranić.

Foto: srna.rs

On naglašava da su prelijepu rijeku Neretvu ili Narentu nekada zvali božanska rijeka, ali i hercegovački Nil, te da je mnoge ljude odgojila.

- Kažu ko se jednom okupa u ledenoj Neretvi, njen šum i dah se osjeća nadaleko. Jedna Uložanka je pričala da je sedamdesetih godina, nakon što je završila osnovnu školu u Ulogu, otišla u Sarajevo, gdje je, prevodeći preko ulice na pješačkom prelazu slijepu staricu, doživjela čudo. Slijepa starica joj je rekla - u tebi osjećam šum Neretve. To znaju svi Neretljaci koji su ikada kročili nogom u ovu divnu Neretvu, to znaju svi Uložani - rekao je Ćeranić.

NADA DA ĆE SE U ŠKOLI PONOVO ČUTI DJEČIJA GRAJA

Ćeranić navodi da hidrocentrala nije poplavila Ulog, ali izražava i nadu da će biti spriječena izgradnja mini-hidrocentrala jer bi samo naškodile ovom kraju.

S druge strane on ističe turistički prirodni potencijal Uloga i nada se da će i škola, koja postoji od 1901. godine, ponovo početi da radi i da će se ponovo čuti dječija graja.

Ćeranić otkriva da je jedan od posljednjih đaka iz posljednjih generacija uloške škole.

- Od 1992. do 1996. godine išao sam ovdje u osnovnu školu i sjećam se živo tih dana, te dječije graje. Tad nas je bilo 30 od prvog do osmog razreda. Nadam se da će dječija graja u uloškoj školi ponovo nekada da se začuje. Daće Bog da bude zaista tako! - ističe Ćeranić.