Ministarstvo kulture samoproglašenog Kosova proglasilo je pravoslavnu crkvu u selu Gornje Vinarce, sedam kilometara od Mitrovice, na sjevernoj strani rijeke Ibar "katoličkom", u namjeri prisvajanja baštine Srpske pravoslavne crkve /SPC/, saopšteno je iz Eparhije raško-prizrenske, koja izražava protest i poziva međunarodne predstavnike da reaguju kako bi se zaustavilo buduće nasilje nad crkvama SPC.

U saopštenju se navodi da je, u kampanji prisvajanja materijalne i duhovne baštine SPC, ministarstvo u Prištini započelo navodnu "obnovu" pravoslavne crkve u selu Gornje Vinarce, bez da je kontaktiralo SPC o tome.

Crkva je pod imenom "katolička crkva u Gornjem Vinarcu" uvrštena u spisak "spomenika pod zaštitom ministarstva kulture u Prištini" iz 2016. godine, ističe se u saopštenju Eparhije.

U tekstu na internetu koji se poziva na izvore iz tog ministarstva pominje se da je popravljen krov od kamenih ploča, urađen trotoar i da je crkva iznutra omalterisana, a fotografije pokazuju da su stavljena privremena vrata, navodi Eparhija.

Iz Eparhije navode da je pred crkvom postavljen znak takozvanog ministarstva kulture samoproglašenog Kosova, gdje se pominje opet naziv "katolička crkva u Vinarcu" i navode dvije firme koja obavljaju radove, koji su, kako se tvrdi, pri kraju.

Eparhija raško-prizrenska izražava najoštriji protest zbog procesa koji, očigledno predstavlja namjeru vlasti samozvanog Kosova, da crkve koje su albanski ekstremisti rušili ili oštećivali sada "obnavlja" bez ikakve konsultacije sa Crkvom kojoj ti objekti pripadaju i da mijenja njihov identitet, uprkos postojećim istorijskim svjedočanstvima.

Zato je obnova porušenih srpskih crkava nakon martovskog pogroma rađena pod nadzorom Saveta Evrope, koji je garantovao zaštitu prava SPC, navode iz Eparhije raško-prizrenske.

- Ako je prvi dio strategije albanizacije ovog prostora bio protjerivanje srpskog stanovništva nakon rata 1999, kada je oko 200.000 Srba i nealbanaca bilo prinuđeno da napusti ove krajeve, i sistematsko uništavanje srpskih pravoslavnih crkava i grobalja da bi se zatrli svi tragovi našeg istorijskog postojanja, sada je protivno svim normama, ali i kosovskim zakonima cilj albanskih institucija na Kosovu da te crkve, koje su rušene, samostalno obnavlja menjajući njihov identitet - ukazuje Eparhija.

Naglašava se da je takvo ponašanje takozvanih institucija samoproglašenog Kosova glavni razlog nemogućnosti normalne saradnje SPC sa institucijama koje otvoreno rade na negiranju srpske istorije, identiteta i nasljeđa, a sve s ciljem stvaranja etnički čiste albanske teritorije.

Eparhija navodi da pravoslavna crkva u selu Gornje Vinarce postoji još od 14. vijeka, u selu koje je tada bilo čisto srpsko, sa 15 srpskih kuća, što je zabilježeno i u turskom popisu neposredno nakon osmanskog osvajanja Kosova i Metohije u oblasti Isa-bega Ishakovića, 1455. godine.

U dokumentu koji je 1964. godine izdao Orijentološki institut iz Sarajeva, koji je radio i druge turske popise iz kojih se vidi tadašnji sastav stanovništva, pominju se vinogradi u ovom selu, po čemu je očigledno i dobilo ime.

Po građevinskoj strukturi jasno se vidi da je crkva u Vinarcu slična grobljanskim crkvama iz 14-15. vijeka kojih je više na širem prostoru, sa oltarskom apsidom i za pravoslavnu tradiciju karakterističnom nišom za proskomidiju.

U selu se ne pominje prisustvo rimokatoličke zajednice, a koliko je poznato Eparhiji raško-prizrenskoj, rimokatolička biskupija nikada nije koristila ovu crkvu, niti o njoj ima ikakvih pisanih podataka i materijalnih dokaza.

Do 1999. godine, crkvu su koristili pravoslavni vjernici koji su se ovdje okupljali na prvi petak poslije Vaskrsa, jer je crkva bila posvećena "Životvornom istočniku", o čemu dodatno svjedoči izvor u blizini.

Nakon protjerivanja srpskog stanovništva, crkva u Gornjem Vinarcu je oskrnavljena, zapaljena, ispisana grafitima, a ulazna vrata su polomljena.

- Nažalost, to je stanje mnogih naših crkava koje su u toku rata 1998-1999. godine oštetili ili uništili albanski ekstremisti. Ovo je još jedno svedočanstvo o crkvi koju je lokalno albansko stanovništvo smatralo srpskom, jer u protivnom ne bi bila skrnavljena i paljena, što je slučaj i sa mnogim drugim crkvama i manastirima koji su napadani, a sada se u medijima ili posredstvom ministarstva u Prištini proglašavaju za "albanske crkve - naglašava se u saopštenju Eparhije raško-prizrenska.

Prema ranijim podacima Eparhije, u vrijeme komunističkog perioda crkva je napadana i u ranijem periodu i devastirana je 1972. godine kada je grupa lokalnih Albanaca razbila vrata, prozore i demolirala unutrašnjost svetinje pokušavajući da je zapali.