Prva reakcija na iznenadni napad militantnih komšija muslimana na Srbe u sarajevskom naselju Pofalići 16. maja 1992. godine bila je panika, nevjerica, razočarenje i strah, te pitanje kako da im se nenaoružani i nespremni odupremo i zaštitimo našu nejač, prisjeća se bivši žitelj Pofalića Vaso Elez.

On ističe za Srnu da im ništa drugo nije preostalo nego da u tom prvom trenutku spašavaju djecu, žene i roditelje, ogorčeni činjenicom da će se spasiti samo ako hitno napuste ognjišta.

Elez, demobilisani borac Vojske Republike Srpske i sekretar Boračke organizacije opštine Istočno Novo Sarajevo, objašnjava da se Srbi u Pofalićma nisu mogli braniti, jer, za razliku od komšija muslimana, nisu imali oružje, već „samo srce i vjeru u Boga“.

U opštem napadu muslimanskih jedinica na sarajevsko naselje Pofalići, u rano jutro 16. maja 1992. godine, prema srpskim izvorima, ubijeno je oko 200 civila srpske nacionalnosti, a uporedo sa likvidacijom i protjerivanjem srpskog stanovništva njihova imovina je opljačkana i spaljena.

Iako je kao poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srpske Zoran Đerić blagovremeno pokretao inicijative da se ispitaju i istraže zločini počinjeni nad srpskim stanovništvom u sarajevskom naselju Pofalići, a MUP Republike Srpske prikupio potrebnu dokumentaciju i podnio krivične prijave Tužilaštvu BiH, činjenica je da se već dugi niz godina po tom pitanju ništa konkretno nije uradilo.

Đerić je ranije naveo za Srnu da to ne treba da čudi, jer Tužilaštvo BiH, do sada, ni po drugim pitanjima zločina nad Srbima nije uradilo skoro ništa svih prethodnih godina.

- Ne može biti pomirenja među narodima u BiH sve dok nadležne institucije ne budu objektivno ocijenile i kaznile počinioce zločina koji su pravljeni na svim stranama u BiH - naglašava Đerić, koji je tokom svog političkog djelovanja obavljao i funkciju ministra unutrašnjih poslova Republike Srpske.

Predsjednik Predsjedništva Boračke organizacije „Ilidžanski borac“ iz Istočne Ilidže Goran Šehovac u ranijoj izjavi Srni naveo je da je veoma razočaran nekorektnošću Suda i Tužilaštva BiH prema stradanjima Srba u naselju Pofalići u Sarajevu, sredinom maja 1992. godine.

- Oni koji su se zaklinjali da žele multietničko Sarajevo počinili su mučke zločine nad nevinom srpskim civilima, a da za ta svoja nedjela nikada nisu odgovarali pred licem pravde. Smatram da, zbog toga, dugo neće doći do međusobnog pomirenja u BiH, odnosno sve dok muslimanske vlasti u Sarajevu ne otkriju i sankcionišu sve one koji su činili ratne zločine nad Srbima - napominje Šehovac.

Mučki napad na Srbe u Pofalićima otvorio oči Srbima

Prema njegovim riječima, mučki napad pripadnika muslimanskih paravojnih jedinica – takozvane Patriotske lige i Zelenih beretki – na Srbe u Pofalićima „otvorio je oči“ Srbima na području sarajevske opštine Ilidža, koji su uspjeli da se samoorganizuju i pruže otpor napadu muslimanskih falangi koji je izveden i na njih i njihova imanja.

- Šta bi bilo na teritoriji Ilidže da Srbi tada nisu shvatili da ih čeka sudbina braće iz Pofalića i da nisu bili budni i oprezni? Sljedbenici Alije Izetbegovića imali su namjeru da pobiju Srbe, da satru sve što je srpsko, i to im je bio jedini cilj. I danas većina muslimanskih lidera u Sarajevu ne krije svoje namjere da od BiH naprave islamsku državu. To im nećemo nikada dozvoliti - ističe Šehovac.

On je podsjetio da opština Istočna Ilidža i Boračka organizacija „Ilidžanski borac“ sve ove godine, nizom prigodnih memorijalnih, kulturno-umjetničkih i sportskih manifestacija obilježavaju Dan odbrane Ilidže, Krupca i Vojkovića.

Za zločin u Pofalićima još niko ni poslije 31 godine nije odgovarao, a i dan-danas se traga za još dvadesetak lica srpske nacionalosti, koji su nestali u napadu muslimanskih falangi, rečeno je Srni u Organizaciji porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila Sarajevsko-romanijske regije.

Ova organizacija sve vrijeme, zajedno sa porodicama žrtava, pokušava da utvrdi istinu o nestalim pofalićkim Srbima, ali pri tome stalno nailazi na probleme i prepreke, te administrativne i političke prirode, koje im stvaraju vlasti u Federaciji BiH i Kantonu Sarajevo, kojima je cilj da prikriju stravične zločine nad sarajevskim Srbima.

Lalovićev film „Pofalići“ svjedoči o etničkom čišćenju Sarajeva

O stradanjima i progonu pofalićkih Srba i jasnoj namjeri muslimanskog političkog i vojnog rukovodstva da napravi etnički čisto Sarajevo i BiH svjedoči i dokumentarni film „Pofalići“ novinara i bivšeg urednika RTRS-a Snježana Lalovića.

- Filmovi poput `Pofalića` nalaze se u Jugoslovenskoj kinoteci i ostaće tamo u arhivu kao svjedočanstvo za koje će se neko nekad interesovati. Naši filmovi koji govore o zločinima počinjenim nad Srbima nemaju baš veliki prolaz, pogotovo na Zapadu. Istina ostaje onakva kakva je bila plasirana od 1992. do 1995. godine – navodi Lalović.

Prema podacima kojima raspolažu nadležni organi iz Srpske, a koji su bili dostupni i medijima, napad na Pofaliće pripremili su komandant Teritorijalne odbrane BiH Hasan Efendić i lokalni starješina Teritorijalne odbrane Idriz Salko.

Na desetine ljudi, samo zbog hrišćanskog imena i prezimena, likvidirano je, a na stotine hapšeno, brutalno prebijano i terorisano. Od mnogobrojnih zlostavljanih žena, dokazano je da su dvije maloljetnice silovane.

U akciji su učestvovali odred „Pofalići jedan“, čiji je komandant bio Habib Idrizović, „Pofalići 2“ sa komandantom Jusufom Lošićem, i Odred „Velešići“, kojim je komandovao sada pokojni Enver Šehović, dok je na čelu bataljona Vojne policije bio Dževad Topić.

Prije napada Pofalići su svakodnevno granatirani, a po naselju je pucano i iz snajpera. U ovim dejstvima na Pofaliće poginuli su Slavica Đurović i njene komšije Savo Marić i Obren Pantović, dok je teže ranjen Slavičin muž Dobro.

Od snajpera je stradao Rajko Savić, a poslije ubistva penzionisanog policajca Mlađena Bratića, među stanovništvom su zavladali strah i panika. Bratić je ubijen 4. maja 1992. godine u Gornjim Pofalićima, a istog dana ranjen je Dragomir Ignjatović.

Deset dana kasnije ubijen je Rajko Savić, nakon čega je počeo teror nad srpskim civilima, uništavanje i pljačka njihove imovine, da bi 16. maja, u 5.30 časova na naselje, koje je bilo u potpunom okruženju, počeo napad iz više pravaca – od Željezničke stanice, Fabrike duvana, Buća Potoka i Kobilje Glave.

Ubijena je i Nada Vasković, a bračni par Vojislav i Marica Pikulić odvedeni su iz svoje kuće i do danas se vode kao nestali. Ubijen je i bračni par Savić – Mirko i Rosa, zatim Božidar i Ljubica Elek, koji su kasnije zapaljeni. Likvidirani su i supružnici Stana i Stevan Vasković, kao i Vida Bratić.

Zločin u Pofalićima odnio je stotine života, mada broj nikada nije preciziran, jer su mnogi Srbi s početka rata tražili utočište u većinski srpskim Pofalićima.

Mnogi se i danas vode kao nestali, dok mnogi od onih koji su preživjeli ovu golgotu nisu vratili svoju imovinu, tako da i nisu u prilici niti u mogućnosti da otvoreno govore o stradanjima svojih najbližih, jer strahuju od opstrukcije i negativnih reakcija sarajevskih vlasti na zahtjeve za povrat imovine.