Povodom aktuelnog problema sa vodosnabdijevanjem na teritoriji gradskih opština Istočno Novo Sarajevo i Istočna Ilidža sa izvorišta Toplik, Tilava i Topličine, kojima gazduje ViK „Istočno Sarajevo“, razgovarali smo sa rukovodstvom ovog preduzeća o potencijalnom rješenju za prevazilaženje ovog problema.

Vršilac dužnosti direktora ViK „Istočno Sarajevo“ Ljubiša Lalović je u razgovoru za portal Katera govorio zbog čega su se odlučili na redukcije vode, te šta su ključni problemi sa kojima se ovo preduzeće suočava.

Lalović kaže da ove godine, usljed dugog sušnog perioda kapacitet izvorišta konstantno opada i došao je na minimalni, ikad izmjereni od 64 l/s, dok dnevna potrošnja iznosi oko 140 l/s, a maksimalna dostiže i do 180 l/s.

- Mi smo pokušali da dugotrajni sušni period i nesklad u dotoku na izvorištu i potrošnji prevaziđemo apelima na stanovništvo da racionalno troše vodu, ne koriste je za zalijevanje bašti, punjenje bazena, pranje pločnika i drugo, međutim ti apeli nisu urodili plodom – kaže Lalović.

Foto: ViK "Istočno Sarajevo"

Lalović ističe da su, kako bi prvenstveno sačuvali filtersko postrojenje „Tilava“ i primarni cjevovod, nisu odmah pristupili redukcijama vode, nego prigušenju glavnog transportnog cjevovoda u večernjim i noćnim satima radi smanjenja potrošnje i akumuliranja dovodne količine vode za naredni dan.

- Ova prigušenja najviše su osjetili potrošači viših dijelova prve zone vodosnabdijevanja, to jeste, gravitacije. Tada bez vode ostaju padinski dijelovi Igmana, viši spratovi stambenih zgrada, kao i pumpe koje vrše distribuciju vode u drugu visinsku zonu poput Gornjeg Kotorca, Gornjih Mladica i Donjih Mladica – kaže Lalović.

Kako ni prigušenja vode nisu dala očekivane rezultate, jer je dotok bio ispod višegodišnjeg minimuma, od 13. septembra rukovodstvo ViK „Istočno Sarajevo“ odlučilo se na osmočasovne redukcije vode.

- To je najnepovoljnija opcija za građane, kao i za vodovod, jer se rizikuje ispravnost mreže, te iscrpljuju ljudski resursi stalnim manipulacijama na mreži. Definisali smo četiri područja redukcije i svako od njih u redukciji je po osam sati, uzimajući u obzir da pored prioritetnih potrošača, bolnice i doma zdravlja, obezbijedimo napajanje radnim danima škole i vrtiće, a vikendom svadbene salone – kaže Lalović.

On  kaže da se od 20. septembra dotok vode povećao, te su 21. septembra krenuli sa postepenim redukcijama vode u ove dvije opštine.

Foto: ViK "Istočno Sarajevo"

Lalović ističe da su se vrela „Kasipovac“ i „Topličina“ pokazali kao vrela sa prihvatnom izdašnosti, te su pristupili izradi projektne dokumentacije i rekonstrukcije „Topličine“, kao i rezervoara pored vrela.

- Ugrađeno je pumpno postrojenje i položen potisni vod od pumpne stanice do filter postrojenja. Drugo izvorište, „Kasipovac“ se nalazi u privatnom posjedu, pa do rješenja imovinsko-pravnih odnosa, nismo mogli raditi kaptažni objekat kao i transportni vod do rezervoara – kaže Lalović i dodaje da u rezervoaru koji je zajednički sa ova dva vrela su prilikom rekonstrukcije ugradili ulazni vod i za „Kasipovac“.

- S obzirom da je Gornji Kotorac bio jedno od najugroženijih naselja zbog nemogućnosti rada pumpe, planirano je da se na glavnom transportnom cjevovodu, koji se ne smije ostaviti bez vode, ugradi pumpno postrojenje koje će samo u slučajevima smanjenog dotoka obezbijediti dovoljno vode da se glavna pumpa u Gornjem Kotorcu može uključiti, i tako puniti rezervoar, da bi stanovništvo imalo uredno vodosnabdijevanje – kaže Lalović.

On dodaje da su uz pomoć opštine Istočna Ilidža, koja je pored finansiranja i obezbijeđivanja lokacije za novu pumpu, ovaj posao uspješno završili.

Lalović kaže da su za prevazilaženje problema vodosnabdijevanja u Donjim Mladicama IV i Gornjim Mladicama takođe izvršili zamjenu pumpnog postrojenja u stanici Donje Mladice. 

- Takođe višegodišьi ppo6lem višecppatnix zgpada y naceljy Famoc, Tpg Mipoclava Bepjana, koji cy octajali 6es vode, ppe6acili cmo ca gpavitacije na poticni vod pympnog poctpojenja Donje Mladice. To je saxtijevalo polaganje novog voda ca poticne pympe do ppikljyčka y nacelje y dyžini od 165 metara – kaže Lalović i dodaje da je i ovaj projekat uspješno završen, zahvaljujući i opštini Istočna Ilidža, koja je radove finansirala sa iznosom od 11.500 KM.  

Ictovpemeno, aplicipali cu i ppošli ppojekat kod Fonda za zaštity životne cpedine i enepgetcky efikacnoct Pepy6like Cppcke y cvpxy detaljnix xidpogeološkix ictpaživanja pitkix podzemnix voda y šipem podpyčjy nacelja Toplik i Tilava. 

Definisan je i projekat dovoda vode sa izvora „Grabski mlini“ koji se nalazi u naselju Kijevo, opština Trnovo, a vrijednost radova na ovom projektu bi iznosio oko dva miliona KM.

- Naš prioritetni cilj je obezbijeđenje dodatnih količina vode, minimalno 50 l/s, što bi nam dalo sigurnost ukoliko bi se u narednih nekoliko godina dogodila ovako ekstremna smanjenja izdašnosti izvorišta „Tilava“, usljed dugotrajnih suša – kaže v.d. direktora ViK „Istočno Sarajevo“. 

Rezultati ankete sprovedene na portalu Katera, prema mišljenju ispitanika, pokazuju da je ubrzan razvoj grada i povećan broj potrošača glavni uzrok neurednog vodosnabdijevanja, te se iz tog razloga postavlja i pitanje kakve su šanse da dođe do problema sa kanalizacionom mrežom.

Lalović odgovara profili cijevi na kanalizacionoj mreži zadovoljavaju broj korisnika, međutim, dodaje da se vodovod tu susreće sa drugim problemima.

Foto: ViK "Istočno Sarajevo"

- Prvi problem je upuštanje kišnice u fekalni kolektor, što pravi problem zagušenja fekalnog kolektora u kišnom periodu. Teško je otkriti priključke oluka i slivnika sa uređenih površina ispred kuća, u fekalni kolektor. Drugi problem je možda neupućenost stanovništva šta se smije upuštati u kanalizaciju, a šta ne smije – kaže Lalović.

On dodaje da je u kanalizacionom sistemu primjećeno veće prisustvo vlažnih maramica i zaštitnih maski za lice, a one su, prema njegovim riječima, u vodi nerazgradive i predstavljaju jedan od najvećih razloga zbog kojih dolazi do začepljenja fekalne kanalizacione mreže.

Kaže da građani u kanalizaciju bacaju sve i svašta, otpad koji nije namijenjen za odlaganje u toalet šolje i slivnike, pa u kanalizacionom sistemu često završe i pelene, rukavice, štapići za uši, plastične kese, kuhinjske krpe i drugo.

Iz ViK „Istočno Sarajevo“ više puta su apelovali na stanovnike ovih opština da kanalizacionu mrežu ne koriste kao „kantu za smeće“.