Zvaničnih podataka o broju onih koji su u potrazi za boljim životom u proteklom periodu napustili BiH nema, ali su rezultati analiza domaćeg nevladinog sektora i međunarodnih agencija i organizacija više nego poražavajući.

Tako je, prema podacima Unije za održivi povratak BiH, od 2013. otišlo više od 200.000 ljudi, od čega samo lane oko 60.000, što je, na godišnjem nivou, najviše do sada.

Statistike agencija koje posreduju pri zaposlenju naših radnika u inostranstvu, pokazuje da u Njemačku godišnje ode najmanje 20.000 ljudi, u Sloveniju, Slovačku, Češku, Hrvatsku još toliko, dok oko 15.000 ode u procesu spajanja porodica. I ova računica pokazuje da BiH tokom godine napusti najmanje 55.000 njenih građana, od kojih većina i ne razmišlja o povratku na ove prostore.

Svjetska banka je, takođe, nedavno izrazila zabrinutost u pogledu iseljavanja iz BiH, a njihova analiza pokazuje da je ova država za samo pola decenije ostala bez 113.000 radnika, od čega je sreću u inostranstvu prošle godine potražilo oko 55.000. Najviše njih, oko 16.000, otišlo je u Njemačku, gdje su, pretežno, zaposlenje našli u sektoru uslužnih djelatnosti, te u građevinarstvu i zdravstvu.

Još masovniji odlazak mogao bi da nastupi od početka marta ove godine, kada će u Njemačkoj početi sa primjenom novi Zakon o useljavanju stručne radne snage, koji nudi olakšice pri zapošljavanju građanima koji dolaze iz zemalja van EU. Tako će i stanovnici Srpske i BiH, kada je riječ o deficitarnim zanimanjima, moći da dođu do posla u ovoj državi pod istim uslovima kao i Nijemci.

Zanimljivo je da se, od ukupno 266.000 novouseljenih u Njemačku van zemalja EU tokom 2018, čak osam odsto odnosilo na građane iz BiH, što je pokazala i analiza njemačkog Zavoda za statistiku “Destatis” iz Vizbadena. BiH se, tako, našla na trećem mjestu po broju useljenika u ovu državu, iza Indije i Kine.

Kad je riječ o Srpskoj, neke procjene govore da godišnje u inostranstvo ode najmanje 20.000 njenih građana. S druge strane, svake godine u prosjeku nam umre preko 5.000 ljudi više nego što se rodi djece, tako da, pored migracija, veliku muku mučimo i s negativnim prirodnim priraštajem.

Od 2002. godine, pa do kraja 2018, na razlici broja umrlih i rođenih Srpska je izgubila više od 61.000 ljudi.

Demografe posebno brine i ljuti to što nemamo podatke o broju onih koji su otišli, zbog čega je, kako naglašavaju, teško praviti bilo kakvu ozbiljnu strategiju u pravcu rješavanja ovog problema.

– Država deklarativno žali za tim ljudima i pravi neke mjere, a nije uradila osnovnu stvar, da izmjeri koliki je obim migracija. Nismo mi neka afrička, nego zemlja koja ima uređene granične prelaze. Naši stanovnici ne plivaju rijekama i ne kopaju tunele da bi otišli, nego u druge zemlje prelaze na graničnim prelazima uz biometrijske putne isprave. Imamo mogućnost da zabilježimo svaku pojedinačnu migraciju – kaže za Srpskainfo demograf Aleksandar Čavić.

Dodaje da su, uvođenjem bezviznog režima za putovanje u zemlje EU, migracije postale intenzivnije.

– Ne znam čega se više trebamo plašiti – da li povećanja ili smanjenja emigracije. Za stanovništo bi trebalo da bude strašnije ako dođe do smanjenja broja odseljenih, zato što to neće značiti da smo drastično popravili uslove za život, nego da smo u potpunosti iscrpili populacioni potencijal, odnosno da, praktično, više nemamo zaliha mladog radno sposobnog i obrazovanog stanovništva, koje može sreću da potraži negdje drugdje. A to nas najvjerovatnije čeka – ističe Čavić.

Ostajemo bez mladih i školovanih

Više od polovine onih koji su napustili ove prostore jeste visokokvalifikovan kadar, pokazuje analiza Svjetske banke.

Prema podacima Uneskoa od 1995, BiH je napustilo skor 80 odsto inženjera, te nešto više od 80 odsto magistara i 75 odsto doktora u oblasti tehničkih nauka.

Statistika Svjetskog ekonomskog foruma pokazuje da je, prema odlivu mozgova, BiH u konkurenciji 144 zemlje zauzela neslavnu 140. poziciju. Odlaze mladi i obrazovani ljudi, što značajno umanjuje kvalitet ljudskih resursa, saopštili su iz Direkcije za ekonomsko planiranje BiH.