Na današnji dan, 23. januara 1804. godine dahije su započele pogubljenje srpskih narodnih glavara. Ovaj događaj je u istoriji poznat kao Sječa knezova. Cilj dahija bio je da pogubljenjem knezova spriječe pobunu, ali ona je, zapravo, samo ubrzala izbijanje Prvog srpskog ustanka.
Nakon povratka janjičara u Beogradski pašaluk, njihove vođe dahije su ubile Hadži Mustafa-pašu i preuzele vlast.
Njih četvorica: Aganlija, Kučuk Alija, Mula Jusuf i Mehmed-aga Fočić su podijelila pašaluk na četiri dijela i uvela diktaturu.
Dahije su ukinule povlastice koje je sultan Selim III dao Srbima 1793. i 1794. godine, sami ubirali poreze i druge dažbine, sudili i presuđivali po svojoj volji.
Tadašnje stanje u pašaluku, stvoreno janjičarskim terorom uticalo je na ujedinjenje svih srpskih društvenih snaga (seljačke mase, starješinski i trgovački sloj) da se dignu na ustanak.
Početkom 1803. godine sastalo se 12 knezova valjevske nahije, među kojima su se naročito isticali Aleksa Nenadović i Ilija Birčanin. Na ovom sastanku odlučeno ja da se za 8 mjeseci podigne ustanak.
Neke starješine iz Šumadije su se takođe sastale i donijele sličnu odluku. Krajem iste godine Aleksa Nenadović je uputio jedno pismo austrijskom komandantu u Zemunu majoru Mitezeru, u kojem je konstatovano da su Srbi posvađali dahije i da će najvjerovatnije doći do oružanog sukoba između njih.
Ovo pismo je palo u ruke dahijama, koji su tek tada uvidjeli kakve je situacija u Beogradskom pašaluku. Bojeći se i austrijske intervencije u mogućem ustanku, dahije su organizovale pogubljenja starješina, 4. februara 1804. godine, u kojoj je pobijena većina istaknutijih Srba trgovaca, knezova, sveštenika, naročito onih koji su se istakli u borbi protiv janjičara i u Kočinoj krajini.
Narodna epika je bila vrlo razvijena u doba Prvog srpskog ustanka i propratila je sve značajnije događaje iz ustaničkih borbi.
Tokom sječe knezova stradali su:
knezovi: obor-knez Ilija Birčanin iz Suvodanja, obor-knez Aleksa Nenadović iz Brankovine, knez Stevan Andreić Palalija iz Begaljice, knez Stojan (ili Stefan?) Mihajlović iz Zeoka, knez Teofan iz Orašja (Smederevska nahija), knez Petar (resavski knez) iz Crkvenca, knez Marko Čarapić iz Belog Potoka i drugi.
hajduci: Gavrilo Buđevac iz Tavnika, kmet Janko Gagić (buljukbaša) iz Boleča, buljukbaša Buljubaša Mate iz Lipovca (Kragujevačka nahija), itd.
sveštena lica: iguman Hadži-Đera iz manastira Moravci, arhimandrit Hadži-Ruvim iz manastira Bogovađa, itd.
ostali (nejasno): Rajica iz Zabrđa (iz nahije požarevačke), i drugi.
Ujedno su i Mula Jusuf u gročanskoj nahiji, Kučuk Alija u Pomoravlju, a Mehmed-aga Fočić u zapadnoj Srbiji vršili pokolje. Pobijeno je više od stotinu viđenijih Srba.
Oni koji su Dahije htjeli ubiti tokom sječe knezova ali su se na vrijeme sklonili od potjere, su:
knezovi: knez Grbović iz Mratišića (kod Valjeva), /obor-knez Stanko iz Ljutica (knez Tamnavski), knez Laza Martinović iz Bogatića (knez Mačvanski), knez Mihajlo Ružičić iz Metkovića (knez Pocerski), knez Jovan iz Krsnice, knez Jovan iz Landova, itd.
trgovci: Đorđe Petrović Karađorđe iz Topole.
sveštena lica: protopop Marko iz Ostružnice, protopop Nikola, iz Ritopeka, itd.
ostali: Vaso Čarapić iz Belog Potoka, Hadži-Melentije, Stevo Jakovljev iz Lijevča, Đorđije Guzonja i njegov brat Arsenije iz Železnika, itd.
Ovaj čin nije smirio Srbe, već ih je samo još više razljutio. Na Saboru u Orašcu 14. februara 1804. donesena je odluka da se podigne buna na dahije. Za vođu bune je izabran Đorđe Petrović — Karađorđe.
Dahije su u noći između 5. i 6. avgusta na ostrvu Ada Kale na Dunavu, pogubljene od strane Milenka Stojkovića.
Pogubljenje knezova Alekse i Ilije dokumentovao je prota Mateja Nenadović u čuvenim Memoarima („odvedeni su oko 80 fati niže ćuprije na poljicu do Kolubare”), a opevao slijepi guslar Filip Višnjić u pjesmi "Početak bune protiv dahija".
Reference za tekst:
Đorđević, Miroslav R. (1979). Srbija u ustanku: 1804—1813. Rad.
Jelavich, Charles; Jelavich, Barbara (1986). The Establishment of the Balkan National States, 1804—1920. University of Washington Press. ISBN 978-0-295-96413-3.
Ćirković, Sima (2004). Srbi među evropskim narodima. Beograd: Equilibrium.
Vuk Karadžić: Prva godina Srpskoga vojevanja na daije, Danica, zabavnik za godinu 1828., Beč, 1828.
