Gubitak radne sposobnosti za šest mjeseci ove godine potvrđen je kod 758 zaposlenih u Srpskoj, što je za 13,13 odsto više u odnosu na isti period lani i iako rast brojki prema tvrdnjama poslodavca nije zabrinjavajući, u situaciji kada je nedostatak kadra izražen u svim djelatnostima, svaki odliv radnika nepovoljan je po privredu.

U Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje (PIO) Republike Srpske navode da je u postupku rješavanja zahtjeva za ostvarivanje prava na invalidsku penziju od januara do juna ove godine izvršeno 2.926 ocjena radne sposobnosti, što je u odnosu na isti period lani više za 27,3 odsto. Vještačenje radne sposobnosti odnosilo se na 2.199 radnika koji imaju osiguranje u Srpskoj, dok je 727 zahtjeva imalo elemente ino-osiguranja.

- Gubitak radne sposobnosti utvrđen je kod 758 osiguranika i u odnosu na isti period lani taj broj je veći za 13,13 odsto. Kod 4,40 odsto osiguranika utvrđeno je da invalidnost ne postoji, dok u 52,39 odsto slučajeva liječenje nije završeno. Smanjena radna sposobnost utvrđena je kod 17,05 odsto zaposlenih - naveli su u Fondu PIO.

Ističu da su maligne bolesti najčešći uzrok gubitka radne sposobnosti u Srpskoj te da dostižu procenat od 22,4 odsto. Na drugom mjestu uzročnika invalidnosti nalaze se kardiovaskularne bolesti, a kao dominantni razlozi koji dovode do gubitka radne sposobnosti su duševna oboljenja, povrede na radu te bolesti nervnog i mišićno-koštanog sistema.

- Za razliku od drugih država u okruženju ili Evropi, gdje su bolesti kardiovaskularnog sistema najzastupljeniji uzrok nastanka invalidnosti, u Srpskoj već duži period dominantni su karcinomi koji sa kardiovaskularnim i duševnim bolestima čine čak 61,2 uzroka gubitka radne sposobnosti, što je veoma nepovoljno - poručili su iz Fonda.

Navode da struka to najčešće obrazlaže savremenim i stresnim načinom života, zagađenjem životne sredine, hrane, vode i vazduha.

- Nastanak karcinoma i duševnih bolesti direktna su posljedice ratnih događaja i bombardovanja Republike Srpske municijom sa osiromašenim uranijumom u periodu 1992-1995. godine i teritorije SRJ 1999. godine od strane NATO snaga - saopštili su iz Fonda PIO.

Predsjednik Unije poslodavaca Republike Srpske Saša Trivić kaže da je Srpska prethodnih godina imala trend stalnog pada broja radnika koji su odlazili u invalidsku penziju.

- U penziju prethodnih godina nisu odlazili ni oni koji su realno trebali i sadašnji rast je vjerovatno samo ispravka te situacije. Za sada ne predstavlja nikakav poseban uzrok za probleme koje imamo sa nedostatkom radne snage. Radnici su oduvijek obolijevali i odlazili u prijevremene, invalidske penzije, postotak nije zabrinjavajući - rekao je Trivić.

Sa druge strane, predsjednik Područne privredne komore Banjaluka Goran Račić kaže za “Glas” da u situaciji kada je nedostatak radne snage izražen u svim djelatnostima, svaki gubitak kadra je i te­ kako negativan.

- Rast broja zaposlenih kod kojih je potvrđen gubitak radne sposobnosti svakako da se odražava negativno na domaće tržište rada. U prerađivačkoj industriji, naročito tekstilnoj i metalnoj, imamo problem što veliki broj radnika koristi bolovanja, pogotovo kada je sezona poljoprivrednih radova - istakao je Račić.

Nova pravila

U Fondu PIO kažu da je za šest mjeseci ove godine izrazito povećan broj zahtjeva kojima je vještačenjem utvrđeno da liječenje nije završeno.

- U odnosu na isti period lani brojka je veća za 47,68 odsto. To se dovodi u direktnu vezu sa primjenom novih pravnih propisa u oblasti zdravstvenog osiguranja po kojima se osiguranik nakon pola godine privremene nesposobnosti obavezno upućuje našim organima vještačenja na ocjenu radne sposobnosti - pojasnili su u Fondu.

Piše: Anita Janković Rečević