Mnogo Srba je stradalo na Grbavici od snajperske vatre sa nebodera na drugoj strani Miljacke, ali najviše boli smrt oko stotine srpske djece koja su bila žrtve krvoločnih snajperista, izjavio je Srni demobilisani borac Vojske Republike Srpske Vaso Elez.

Prema njegovim riječima, neke od posljednjih nevinih žrtava bile su Nataša Učur /1985/ i Milica Lalović /1984/, koje je u Ulici Rave Jankovića 59 ubio muslimanski snajperista hicima iz pravca hotela "Bristol".

Mnogima je teže pao egzodus nego cijeli rat u Sarajevu

Povodom 25 godina od velikog egzodusa sarajevskih Srba, Elez je istakao da je mnogima lakše bilo preživjeti rat, braneći svoje porodice u odbrani slobode i dostojanstva, nego prihvatiti egzodus iz tadašnjih sarajevskih oština Ilijaša, Hadžića, Ilidže, Vogošće i Novog Sarajeva, koje su nakon Dejtonskog mirovnog sporazuma pripale Federaciji BiH.

- Kraj 1995. i početak 1996. godine obilježila je nezapamćena hladna i snježna zima na ovim prostorima koja je bila so na ranu sarajevskim Srbima, koji su pod pritiskom i prijetnjama muslimanskih vlasti morali da napuste svoja vjekovna ognjišta i da se, uprkos svim nedaćama, u nepreglednim kolonama presele na teritoriju Republike Srpske, noseći sa sobom dijelove pokretne imovine, ali i posmrtne ostatke svoje rodbine i predaka - prisjeća se Elez.

Ono što su Srbi sačuvali u ratu, na bojnom polju, ističe on, izgubili su za "zelenim stolom u Dejtonu" tako da, iako su bile pod kontrolom Vojske Republike Srpske, opštine Ilijaš, Hadžići, Ilidža, Vogošća i Novo Sarajevo, ali i dio Starog Grada, dodijeljene su muslimansko-hrvatskoj federaciji.

Prema njegovim riječima, Srbi su bili primorani da donesu odluku da napuste svoja ognjišta jer nisu željeli da nakon krvavog rata nastave da žive u muslimanskoj federaciji, pod muslimanskoj vlašću.

- Ta vlast im nije garantovala nikakvu bezbjednost, naprotiv, Srbi su bili izloženi bezočnim prijetnjama da će biti uhapšeni svi borci Vojske Republike Srpske, strahu od lokalnih kriminalaca, a izostala je i podrška mirovnih snaga, odnosno predstavnika međunarodne zajednice u BiH - ističe Elez, koji je i sekretar Boračke organizacije Istočno Novo Sarajevo.

Prema njegovim riječima, egzodus sarajevskih Srba, koji je u federalnoj i svjetskoj javnosti predstavljen kao "mirna reintegracija", počeo je 21. februara, i to iz Ilijaša, Vogošće, Ilidže i Novog Sarajeva.

- Živio sam u naselju Grbavica, kao borac Vojske Republike Srpske nijemo sam sa svojim saborcima gledao srpske porodice koje su se masovno iseljavale putem preko Trebevića, koji je bio zavijan ogromnim snježnim padavinama. Svi mi bili smo tada u veoma nezavidnom psihičkom šoku, u stanju ošamućenosti i nevjerice, ogorčenja i straha, gore nego kada su nas oko padale neprijateljske granate - navodi Elez.

On podsjeća da je tada bio utvrđen plan izlaska iz Sarajeva, prema kojem su Srbi iz Ilijaša krenuli ka Zvorniku, iz Vogošće u Višegrad, iz Ilidže u Trebinje, iz Hadžića u Bratunac i iz Novog Sarajeva, dijelom u Brčko, dijelom u Foču. Značajan dio tog stanovništva našao je utočište ne teritoriji Republike Srpske, tadašnjeg Srpskog Sarajeva, a samo u Lukavici u bivše objekte kasarni "Slobodan Princip Seljo" i "Slaviša Vajner Čiča", naselilo se oko 5.000 prognanih Srba.

Elez naglašava da su Srbi iz Hadžića uložili ogromne napore da, osim svoje pokretne imovine, u Bratunac presele i pogone Remontnog zavoda i tamo nastave sa proizvodnim procesom ove firme namjenske proizvodnje.

- Oko hiljadu poginulih boraca sa sarajevskog ratišta ekshumirano je tada i njihovi posmrtni ostaci preneseni su i sahranjeni na novoformiranom Vojničkom groblju Mali Zejtinlik na Sokocu, a tijela mnogih stradalih Srba, što vojnika što civila, porodice su sahranile na drugim mjestima u Republici Srpskoj - navodi on.

Prema njegovim riječima, Srbi sa Grbavice posljednji su napustili Sarajevo, 16. marta 1996. godine, a već 19. marta ovo sarajevsko naselje palo je pod kontrolu muslimanskih vlasti.

- Vojska i civili, pod vođstvom civilne vlasti i našeg brigadnog sveštenika protojereja stavrofora Vojislava Čarkića, koga parohijani od milošte zovu pop Žuća, na rukama su tada, u nijemoj koloni, sa Vraca, iznijeli krst i zvono sa osveštanih temelja crkve koja je trebala da bude izgrađena na Grbavici. Čin osveštenja obavili su sad blaženopočivši patrijarh srpski Pavle i patrijarh cijele Rusije Sergej Drugi - sjeća se Elez.

Taj krst i zvono danas dominiraju novoizgrađenom Crkvom Svetog velikomučenika Đorđa u Miljevićima.

Mrtvi sahranjivani noću, tiho i nijemo

Elez se nakratko osvrnuo i na mučenički i stradalnički život srpskih civila na Grbavici, koji su možda i više bili izloženi opasnosti od muslimanskih snajpera i granatiranja nego sami srpski borci, koji su bili zaštićeni rovovima i barikadama na prvoj liniji fronta.

Zbog svakodnevnih prijetnji muslimanskih snajperista i tobdžija, ističe on, poginuli i mrtvi Srbi su sahranjivani noću, tiho i nijemo.

Prema njegovim riječima, muslimanski zločinci nisu birali žrtve, ubijali su, mučili, silovali i maltretirali na samo Srbe i Srpkinje i njihovu djecu, nego, zbog raznih niskih pobuda, i pripadnike svog naroda, koje su potom javnosti lažno predstavljali kao žrtve zločina koje su navodno počinili Srbi.

Elez dodaje da je laž da su srpske snage blokirale Sarajevo, ističući da je to učinio tadašnji muslimanski lider Alija Izetbegović sa svojom klikom iz SDA i zloglasnim paravojnim formacijama poput "Zelenih beretki", "Patriotske lige" i "Crnih labudova".

- Dokaz za to jeste i djelovanje Srpskog humanitarnog društva `Dobrotvor`, čijim posredstvom je u grad Sarajevo, za sve njegove žitelje, bez obzira na nacionalnu pripadnost, dopremljeno oko 20.000 humanitarnih paketa. Ne treba zaboraviti da za vrijeme rata nije bilo uskraćeno snabdijevanje vodom za piće Sarajlija sa vodovodnih sistema na teritoriji Republike Srpske - ističe Elez.

On naglašava da nikada ne smije biti zaboravljen ni krvavi čin ubistva srpskog svata Nikole Gardovića, 1. marta 1992. godine kod Stare crkve na Baščaršiji, što je pokrenulo spiralu zla u ratnom Sarajevu, ali ni NATO bombardovanje srpskih područja krajem rata, gdje je zdravlje stanovništva ozbiljno narušeno zbog posljedica djelovanja osiromašenog uranijuma, a veliki broj je i smrtno stradalih i teško oboljelih srpskih vojnika i civila.