Vakcinu protiv humanog papiloma virusa HPV/ u Republici Srpskoj primilo je oko 2.000 lica mlađih od 15, i oko 800 lica starijih od 15 godina, od kako je preporučena njena primjena, podaci su Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske.

Ljekar u Službi za epidemiologiju u Institutu za javno zdravstvo Republike Srpske
Branka Subotić Radivojac rekla je Srni da je u Republici Srpskoj od aprila 2023. godine započela vakcinacija protiv humanog papiloma virusa kao preporučena za uzrast od 11 godina do punih 14 godina za oba pola.

- Za ove uzrasne kategorije vakcina protiv HPV-a je besplatna, a vakcinacija se obavlja u pripadajućem domu zdravlja. Prije vakcinacije neophodan je pregled porodičnog ljekara koji će utvrditi zdravstveno stanje djeteta i da li postoji prepreka vakcinaciji. 2024. godine spušta se dobna granica za preporučenu vakcinaciju sa 11 godina na 9 godina - navela je Radivojac.

Ona je istakla da se za lica starija od 14 godina vakcinacija protiv humanog papiloma virusa sprovodi u Institutu za javno zdravstvo Republike Srpske i njegovim regionalnim centrima u Doboju, Istočnom Sarajevu, Zvorniku, Foči i Trebinju svakim radnim danom od 8.00 do 14.00 časova, bez najavljivanja, o vlastitom trošku.

- Za maloljetna lica koja se vakcinišu u Institutu neophodan je pregled porodičnog ljekara prije vakcinacije, a roditelj potpisuje zahtjev za vakcinaciju. Ova vakcina se daje u dvije doze sa preporučenim razmakom od godinu dana, a minimalni vremenski period između dvije doze je šest mjeseci - pojasnila je Radivojac.

Ona je dodala da se vakcinacija se provodi gardasil 9 vakcinom, proizvođača MSD, koja štiti od devet sojeva humanog papiloma virusa, a pruža zaštitu od dva HPV tipa /6 i 11/ koji uzrokuju oko 90 odsto slučajeva genitalnih bradavica i od sedam visokorizičnih HPV tipova /16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58/ koji su odgovorni za do 90 odsto slučajeva raka grlića materice.

Ova vakcina, kako je navela Radivojac, je u upotrebi u EU od 2015. godine, a cijena jedne doze vakcine iznosi 210 KM.

Radivojac je rekla i da je infekcija humanim papiloma virusima /HPV/ najčešća polno prenosiva infekcija koja izaziva niz stanja kod muškaraca i žena, uključujući prekancerozne lezije koje mogu napredovati u karcinom.

- HPV se širi direktinim kontaktom sa inficiranim područjem, kože na kožu, sluznice na kožu, sluznice na sluznicu. Infekcija se može prenijeti svim vrstama seksualnog kontakta. Rjeđe, virus se može prenijeti tokom porođaja sa inficirane majke na njeno novorođenče - navodi Radivojac.

Ona je navela da studije pokazuju da se HPV infekcija obično javlja ubrzo nakon prve seksualne aktivnosti.

Prema njenim riječima, u prospektivnoj studiji na studentima, kumulativna incidencija infekcije bila je 40 odsto do 24 mjeseca nakon prvog seksualnog odnosa.

- Najbolja strategija je vakcinacija prije nego lice postane seksualno aktivna jer je moguće zaraziti se HPV-om već prilikom prvog seksualnog kontakta sa drugim licem - dodala je Radivojac.

Ona je navela i da kod žena, stalna infekcija visokoonkogenim sojevima HPV može uzrokovati promjene na sluznici grlića materice /prekancrozne lezije/, koje vremenom napreduju u invazivni karcinom grlića materice.

- Kod oba pola, HPV infekcija može uzrokovati razvoj i karcinoma glave, vrata, grla, karcinoma genitalne regije, anogenitalne bradavice i respiratorne papilomatoze - navodi Radivojac.

Ona je navela da perzistentna HPV infekcija grlića materice ako se ne leči, uzrokuje preko 95 odsto karcinoma grlića materice.

Radivojac ističe da podaci pokazuju da je BiH na 11. mjestu po stopi incidence, i na 12. mjestu po smrtnosti od karcinoma grlića materice među zemljama u Evropi.

- U 2019. godini u Republici Srpskoj je registrovano 197 novooboljelih žena od karcinoma grlića materice dok je 46 žena preminulo - kaže Radivojac.

Ona je naglasila da se vakcinacijom postiže najbolja moguća zaštita od ozbiljnih bolesti, uključujući i rak grlića materice.

- Osim što štiti sebe, svako vakcinisano lice pomaže u kontroli širenja infekcije. Polno prenosivi tipovi HPV-a posebno su zastupljeni među mladima do 25 godina. Zaštita osoba koje su već seksualno aktivne je moguća, ali u manjoj mjeri u odnosu na osobe koje nisu došle u kontakt sa HPV virusom - navela je Radivojac.

Ona je dodala da rak grlića materice nije nasljedna bolest.

- Ako niko u vašoj porodici nije imao rak grlića materice, to ne znači da vaše dijete ne može razviti bolest. Ukoliko je vama ili vašem djetetu ponuđena ova vakcina, a vi je odbijete, birate opciju da se nepotrebno izlažete riziku od nekoliko vrsta raka i genitalnih bradavica koje, osim što narušavaju zdravstveno stanje osobe koja boluje od ovih bolesti, utiču i na kvalitet života uključujući psiho-socijalno stanje, društvene interakcije, neizvjesnosti koje nose ove bolesti, borbu za potomstvo, a isključujete bezbrižnost koju pruža zdrav organizam - zaključila je Branka Subotić Radivojac.