Manastir Dobrun iz 14. vijeka, udaljen svega 12 kilometara od Višegrada, duhovno je utočište za vjernike sa svih strana svijeta, a kako se nalazi na pola puta od Beograda do Jadrana, ljeti ga posjete desetine hiljada turista.

Zadužbina srpskog župana Pribila, ušuškana u živopisnom planinskom kraju ispod litica Orline u klisuri rijeke Rzav, svjedok je trajanja pravoslavne vjere posvećena Uspenju presvete Bogorodice.

I dok su se na ovom prostoru razne vlasti smjenjivale, Nijemci i Turci su pokušali da unište svetinju, ali do kraja niko nije uspio. Bogomolja iz doba Nemanjića jača je od svih nedaća, pa joj ni vatra ni eksploziv u prošlosti nisu mogli ništa. Dobrun zauzima i posebno mjesto kada je vjerski turizam u pitanju, jer snaga vjere, ali i odmor u netaknutoj prirodi, nešto su što ljude sa svih meridijana sabira na tom parčetu Srpske.

Stručni saradnik u Turističkoj organizaciji Višegrad Branislav Andrić rekao je za “Glas Srpske” da je ovo, istorijski gledano, najznačajniji objekat na području opštine jer je manastir stariji i od same ćuprije.

- Crkva je izgrađena 1343. godine i ono što je najvrednije u manastiru su malobrojne originalne sačuvane freske iz perioda gradnje, posebno freska sa ktitorima koji su podigli manastir i carska kompozicija sa freskom cara Dušana i carice Jelene i princa Uroša. Pored crkve, za sve posjetioce važno je da su izgrađeni i konaci, a u Karađorđevom konaku se nalazi muzej Prvog srpskog ustanka i Mitropolije dabrobosanske - rekao je Andrić.

Prema njegovim riječima, tokom čitave godine dolaze ljudi, prije svega iz vjerskih razloga, ali i zaljubljenici u stare objekte.

- Dolaze i ekskurzije i organizovane grupe, a najposjećeniji je ljeti - kazao je Andrić.

Dodaje da je u prošlosti puno puta rušen, ali bi se uvijek obnavljao uz vjerni narod. Više puta je oštećen, ali je preživio cijeli turski period bez veće štete.

- Nijemci su 1945. godine manastirsku crkvu koristili kao skladište municije i oružja i tokom povlačenja nisu municiju izvukli i odlučili su da sve dignu u vazduh i zapale. U manastiru se nalazi jedan veliki kameni zid koji je dijelio pripratu od glavnog dijela i cijeli oltarski dio dignut je u vazduh. Međutim, zahvaljujući pregradi u priprati su ostale sačuvane freske na ulazu. Kasnije je crkva obnovljena, urađen je krov, ali su nepovratno uništene mnoge freske - rekao je Andrić.

On dodaje i da je iznad manastira u liticama postojalo nekoliko pećina u kojima su monasi napravili isposnice.

- Prema istorijskim podacima, monasi su u isposnicama provodili vrijeme, a bilo je pojedinaca koji su veći dio godine tu bili i silazili su do crkve samo za najveće praznike. Danas je ostala sačuvana samo jedna od tih isposnica. Razlog je to što je poslije Drugog svjetskog rata tadašnja komunistička vlast odlučila da u liticama otvori kamenolom, tako da je narednih 50 godina sve bilo minirano - rekao je Andrić.

Ekipa “Glasa Srpske” posjetila je ovu bogomolju, gdje smo se uvjerili da vjernici dolaze po duhovni mir. Jedna od njih je i Beograđanka Milica Anđelković koja je sa porodicom bila na moru u Crnoj Gori.

- Odmarali smo se u Baru i retko da ikada prođemo Dobrun u povratku za Srbiju. Ovde se čovek oseća posebno, jednostavno, snaga vere je jaka, a ovo je prava oaza mira - rekla je Anđelkovićeva za “Glas”.

Stari grad

Branislav Andrić rekao je da je kroz istoriju i stari grad Dobrun, koji se nalazi u neposrednoj blizini manastira, visoko u stijenama bio strateško mjesto za taj kraj.

- Vlastelinska porodica Pavlović ga je izgradila i stari grad Dobrun bio je strateška tačka visoko na liticama i stijenama, na nepristupačnom terenu. Izgrađeno je bilo utvrđenje koje je imalo još tri kule stražare, tako da je sa svih strana bilo teško prići - rekao je Andrić.

Piše: Miloš Vasiljević