Mileva Marić Ajnštajn – 145 godina od rođenja naučnice

19.12.2020. 14:42
0
IZVOR: Danas.rs

Rođena je 19. decembra 1875. godine u Titelu. I dan danas postoje brojne polemike da li je doprinosila Ajnštajnovom radu ili ne.

Bila je najstarije dijete roditelja Miloša Marića i majke Marije. Imala je mlađu sestru Zorku i brata Miloša.

Na rođenju joj je iščašen kuk, međutim taj hendikep manifestvao se u kasnijim godinama kada je počela da hramlje.

Bila je poslušno dijete i kasnije veoma posvećena i talentovana učenica, pogotovo u predmetima poput matematike i fizike.

Osnovnu školu završila je u Rumi, 1886. godine upisuje žensku gimnaziju u Novom Sadu, ali kako u tadašnjoj Austrougarskoj djevojkama nije bilo dozvoljeno više obrazovanje, prelazi u Kraljevsku malu realnu gimnaziju u Sremskoj Mitrovici.

Školovaće se i u Šapcu, Zagrebu, da bi 1894. obrazovanje nastavila u Cirihu jer je to bio jedan od rijetkih evropskih gradova koji je na fakultete primao i žene. Dvije godine kasnije upisala je studije medicine, ali se prebacila na Državnu politehničku školu na studije matematike i fizike.

Mileva je bila tek peta žena koja je primljena u ovu školu.

 

Tada upoznaje sedamnaestogodišnjeg Alberta Ajnštajna koji joj je bio kolega. Nakon prve dvije godine uspješnih studija, Mileva se ispisuje i odlazi u Hajdelberg gdje je kod nobelovca Filipa Lenarda slušala predavanja iz teorijske fizike gdje proučava fotoelektrični efekat za koji će Albert kasnije dobiti Nobelovu nagradu.

Takođe, na istim predavanjima upoznala se sa četvorodimenzionalnom geometrijom koja predstavlja matematičku bazu teorije relativiteta koja će proslaviti Alberta.

Postoje i navodi da su pisma koja su Mileva i Albert razmjenjivali, a koja su pored nježnih izjava sadržala i matematičke proračune, cenzurisana kako bi se umanjio Milevin značaj.

Ipak, postoje i oni koji smatraju da nema dovoljno dokaza da je Mileva pomagala Albertu, tako da ovo pitanje nije u potpunosti razjašnjeno ni danas.

Tokom boravka u Hajdelbergu sve vrijeme se dopisivala sa Albertom i na studije u Cirih vraća se 1899. godine. Veza sa Albertom postaje ozbiljnija, ali njeni rezultati na studijama postaju nešto slabiji.

Iako nije položila završne ispite sljedeće godine, ostaje u Cirihu kao laboratorijski asistent.

Sa Albertom planira vjenčanje, ali oboje znaju da on mora imati dobro zaposlenje kako bi izdržavao porodicu. Sve rade kako bi on to postigao.

Ponovo ne uspeva da položi ispite, a povlači i svoju doktorsku disertaciju kod profesora Hajnrika Vebera. Razlog može biti i to što on nije želio da Alberta primi za svog asistenta, a ona nije želela da se zamjera ni profesoru ni Albertu.

Nakon odmora sa Albertom na jezeru Komo 1901. godine saznaje da je trudna. Ona se na kratko vraća u Novi Sad da posjeti roditelje, ali je tamo i rodila ćerku Lisrel. Prema nekim navodima devojčica je umrla godinu dana nakon rođenja, prema drugim zbog bolesti je data na usvajanje u Srbiji.

Sa Albertom se seli u Bern gde su se vjenčali u januaru 1903. godine. Godinu dana kasnije rođen je njihov sin Hans Albert. U međuvremenu je Albert počeo da se dopisuje sa rođakom Elzom u koju je bio zaljubljen kao dječak. To dovodi do pogoršanja odnosa sa Milevom.

Odlaze na odmor kako bi stabilizovali svoj brak, a 1910. godine Mileva je rodila i drugog sina Eduarda.

Albert 1914. godine dobija poziv da postane redovni profesor na Univerzitetu u Berlinu. Mileva je prvo odbila da prati Alberta, jer je Elza živjela u Berlnu. Ipak su se preselili, a Albert je od Mileve zahtijevao poseban način ponašanja poput toga da smije da mu odgovori samo kada joj se obrati.

Pred izbijanje Prvog svjetskog rata Mileva se sa djecom vratila u Cirih. Albert je od nje 1916. godine zatražio razvod braka. Mileva se zbog toga razboljela pa je brigu o djeci na kratko preuzela sestra Zorka.

Dvije godine kasnije Mileva je pristala na razvod braka, ali se sa Albertom dogovorila da dio novca od Nobelove nagrade za koju se šuškalo da će je dobiti, ustupi njoj što je Albert i učinio po dobijanju nagrade 1922. godine. Iste godine umro je Milevin otac, a sestra Zorka nakon dva moždana udara proglašena je nesposobnom.

Mileva je to iskoristila da se stambeno obezbijedi, ali je veliki dio novca otišao na liječenje mlađeg sina Eduarda koji je 1930. godine obolio od šizofrenije.

Usled širenja nacizma, Albert i Elza izbegli su u SAD. Majka joj je umrla 1935, sestra tri godine kasnije. Iste godine njen stariji sin Hans Albert sa svojom porodicom emigrirao je u SAD, dok Mileva ostaje u Cirihu sa Eduardom.

Njegovo stanje bivalo je sve gore, a Milevi je pozlilo nakon jednog njegovog nasilnog napada. Ona je preminula 4. avgusta 1948. godine, a sahranjena je na groblju Nordhajm u Cirihu.

U blizini njene kuće u Cirihu postavljen je spomenik 2005. godine. Njena bista nalazi se ispred srednje škole koju je pohađala u Sremskoj Mitrovici kao i u univerzitetskom kampusu u Novom Sadu.

Srednja tehnička škola u Titelu nosi njeno ime, a Univerzitet u Novom Sadu od 1994. godine dodjeljuje nagradu „Mileva Marić“ najboljim studentima matematike.

Komentari 0
Povezane vijesti
Blaženopočivši mitropolit Nikolaj ostavio veliki trag u istoriji Mitropolije dabrobosanske (VIDEO) Blaženopočivši mitropolit Nikolaj ostavio veliki trag u istoriji Mitropolije dabrobosanske...
Kumanovska bitka – Brza pobjeda srpske vojske Kumanovska bitka – Brza pobjeda srpske vojske
Godišnjica osveštanja Crkve Rođenja Presvete Bogorodice u Mostaru Godišnjica osveštanja Crkve Rođenja Presvete Bogorodice u Mostaru
Najčitanije
  • Pogledajte kako izgleda kuća u kojoj se krio Alija Balijagić
    23h 42m
    2
  • Danas slavimo Svetog Nektarija Eginskog
    9h 40m
    0
  • Meteorolozi upozoravaju: "Slijede burna 24 sata"
    22h 34m
    0
  • Željko Pržulj: Lukavac 25
    21h 6m
    2
  • Zemljoradnik s ratnim ordenjem svirao klarinet
    7h 51m
    0