Monografija "Kultura Srba u Sarajevu 1468-1941" je zavještanje generacijama mladih o svemu što su Srbi bili u Sarajevu i o ogromnom kulturno-istorijskom nasljeđu koje su ostavili u tom gradu, izjavila je danas u Istočnom Novom Sarajevu direktor Arhiva BiH Danijela Mrda.

Mrda i direktor Instituta istorijskih nauka Univerziteta u Istočnom Sarajevu Draga Mastilović promovisali su danas u Istočnom Novom Sarajevu ovu monografiju, koja je zajednički projekat arhiva Srbije, BiH i Republike Srpske.

Ona je navela da je njihov trogodišnji naučnoistraživački rad kapitalizovan ovom monografijom koja je na 515 strana obuhvatila period od prvih turskih zapisa i deftera u kojima se pominje hrišćanska zajednica, odnosno Srpska pravoslavna crkva u Sarajevu pa do početka Drugog svjetskog rata.

Mrda je istakla da je riječ o izuzetnom poslu u kojem su učestvovali stručnjaci iz Republike Srpske, sa Univerziteta u Istočnom Sarajevu, iz BiH i Državnog arhiva Srbije.

- To je zajednički projekat. Urednici monografije smo direktor Državnog arhiva Srbije Miroslav Perišić i ja kao direktor Arhiva BiH. Iza nas je tri godine ozbiljnog rada na dokumentima, artefaktima i istorijskim predmetima, koji su rezultovali u nekoliko različitih oblasti koje smo obradili - navela je Mrda.

Ona je izrazila zadovoljstvo što je promocija održana u Srednjoj školi "28. juni" upravo zbog velikog interesovanja učenika, profesora i studenata Univerziteta u Istočnom Sarajevu i što su imali priliku da se više informišu, ne samo o arhivsko-crkvenoj postavci koja je bila izložena u Administrativnom centru Vlade Repubike Srpske, već i o sadržaju monografije.

Foto: katera.news

Mastilović je istakao značaj predstavljanja monografije, koja se zvanično naziva katalog o istoriji i kulturi Srba u Sarajevu od nastanka grada do 1941. godine koja je dio značajnog nacionalnog projekta koji su zajednički realizovali Državni arhiv Srbije i Arhiv BiH.

- Monografija obuhvata obilje sadržaja, od pregleda istorijata Srba u Sarajevu, zatim kulture, pismenosti i duhovnosti, te predstavlja jedinstveno djelo kada je riječ o kulturi i istoriji Srba u Sarajevu - rekao je Mastilović.

On je naglasio da je djelo značajno za sagledavanje slike o prisustvu Srba na ovoim prostorima i bogatstvu njihove kulture, o čemu svjedoči i riznica Stare sarajevske crkve koja sadrži kulturno-istorijsko blago srpskog naroda, ne samo u Sarajevu nego na cijelom prostoru zapadno od Drine.

- Moj zadatak u ovom projektu bio je da u ime Republike Srpske i BiH koordinišem projekat i napišem pregled o istoriji Srba u Sarajevu od nastanka grada do 1941. godine. Ta istraživanja su nesumnjivo pokazala da je srpski narod prisutan na ovim prostorima još od devetog vijeka - rekao je Mastilović.

On je podsjetio da se u znamenitim Ajnhartovim "Analima franačkog kraljevstva" može pronaći prvi put u istorijskim izvorima da se Srbi zapadno od Drine pominju po svom etničkom imenu.

- Zatim kroz cijeli srednji vijek, specifično na prostoru Sarajeva još iz ranog 16. vijeka imamo podatke putopisaca kao što je Katarin Zen i još nekih koji nesumnjivo govore da je prostor Gornje Bosne kako je oni nazivaju od Vrhbosne do Kosovske Mitrovice naseljen Srbima i Turcima, te da ima kolonija Dubrovčana u Sarajevu i to je jedini narod koji postoji na tim prostorima - rekao je Mastilović.

On je istakao da to predstavlja veoma značajan podatak u današnje vrijeme kada se Srbima pokušava osporiti pravo na život na prostoru zapadno od Drine.

- To ukazuje i na značaj ovog projekta za izgradnju, ne samo naše kolektivne kulture sjećanja, već i kao nepobitno svjedočanstvo o tome da su Srbi prisutni na ovom prostoru od ranog srednjeg vijeka do današnjeg dana, iako su prošli kroz razna iskušenja i turbulentne vijekove istorije pod mnogim okupatorima - vijekovi osmanske okupacije, zatim Austrougrske, Prvi svjetski rat, Drugi svjetski rat i kao vrh ledenog brijega dešavanja 1990-tih godina - ukazao je Mastilović.

Prema njegovim riječima, tokom posljednje decenije 20. vijeka pokušano je da se biološki unište Srbi zapadno od Drine, što su planovi koji traju i danas.

- Zbog toga je značajno raditi ovakve projekte i predstavljati ih, posebno u školama, zbog omladine i djece koja treba da znaju koliko je ukorijenjen srpski narod na ovim prostorima, te da niko ne može da im kaže da su odnekud došli na ove prostore -  napomenuo je Mastilović.