Patrijarh Pavle, kojeg mnogi smatraju najvoljenijim patrijarhom Srpske pravoslavne crkve, usnuo je u Gospodu prije 16 godina. Ostao je poznato po svojoj skromnosti i istinoljubivosti, koji je još za života među narodom smatran svecem, a Srbima u zavjet ostavio da čuvaju sveto Kosovo i Metohiju i da uvijek budu ljudi.

Patrijarh Pavle biće upamćen kao čovjek mira i poštovanja među ljudima, ma koje vjere bili, a njegovi bližnji monasi kažu da nikad ništa nije zatražio, da su morali da razmišljaju da li je gladan ili žedan, kao i da se neprestano molio.

Patrijarh Pavle je od 1990. do 2009. godine bio vrhovni poglavar Srpske pravoslavne crkve, 44. po redu. Na tronu je zamijenio bolesnog patrijarha Germana, a ustoličen u Sabornoj crkvi Svetog arhangela Mihaila u Beogradu i tada je poručio da mu je jedini program rada – jevanđelje.

Misli

Neke od njegovih poznatih misli su – „Čovek ne može birati vreme u kojem će se roditi i živeti, niti od kojih roditelja, ali od njega zavisi kako će postupati u datom vremenu, kao čovek ili kao nečovek“.

„Kad se čovek rodi, celi svet se raduje, a samo on plače. Treba živeti tako da, kad umre, celi svet plače, a samo on se raduje“.

„Smirenost je dakle, braćo i sestre, majka sviju evanđelskih vrlina, jer se Bog gordima protivi, a smirenim daje blagoslov“.

Mladost

Patrijarh Pavle, čije je svetovno ime bilo Gojko Stojčević, rođen je na veliki pravoslavni praznik Usjekovanje glave Svetog Jovana Krstitelja – 11. septembra 1914. godine u Kućancima kod Donjeg Miholjca u Slavoniji.

On i brat Dušan rano su ostali bez roditelja, pa je brigu o njima preuzela očeva sestra Senka koju je patrijarh nazivao drugom majkom. Osnovnu školu završio je u Kućancima, nižu gimnaziju u Tuzli, a višu gimnaziju i šestorazrednu Bogosloviju u Sarajevu.

U Beogradu je 1936. godine upisao Bogoslovski fakultet, a vanredno je završio i više razrede Šeste beogradske gimnazije da bi uporedo upisao i Medicinski fakultet na kojem je stigao do druge godine studija. Završio je Bogoslovski fakultet u Beogradu, gdje ga je zatekao Drugi svjetski rat.

U proljeće 1942. godine njegov školski drug jeromonah Jelisej odveo ga je u Manastir Svete Trojice u ataru sela Dučalovići kod Lučana, odakle se 1944. godine zaputio u Banju Koviljaču gdke je radio kao vjeroučitelj i vaspitač u domu za djecu izbjeglu iz BiH.

Te godine je obolio od tuberkuloze, pa je iz zdravstvenih razloga otišao u manastir Vujan u selu Prislonica između Čačka i Gornjeg Milanovca, gdje je bio do 1946. godine i izliječio se od teške bolesti.

Zamonašio se 1948. godine u manastiru Blagovještenje u Ovčarsko-kablarskoj klisuri i dobio ime Pavle koje mu je dao iguman Julijan Knežević. Bio je sabrat manastira Rača u Podrinju, a radio je i kao pomoćni nastavnik Bogoslovije „Svetog Kirila i Metodija“ u Prizrenu. Od 1955. godine dvije godine je bio na postdiplomskim studijama u Atini.

Episkop na Kosovu i Metohiji i patrijarh

Za episkopa raško-prizrenskog izabran je 29. maja 1957. godine i na Kosovu i Metohiji je proveo 33 godine.

Za za 44. patrijarha Srpske pravoslavne crkve izabran je 1. decembra 1990. godine i na tronu je bio 19 godina. U njegovo vrijeme osnovana je Akademija Srpske pravoslavne crkve za umjetnost i konzervaciju, u škole je vraćena vjeronauka, a Bogoslovski fakultet ponovo je postao sastavni dio Univerziteta.

Patrijarh Pavle nosilac je najviših crkvenih i državnih odlikovanja, bio je počasni doktor Bogoslovskog fakulteta i Akademije Svetog Vladimira u Njujorku. Govorio je grčki, ruski i njemački jezik.

Odlikovan je državnim Ordenom Nemanje prvog stepena, Ordenom Karađorđeve zvijezde prvog stepena i ruskim ordenom „Dostojanstvo“ zbog značaja koji je imao u danima iskušenja kroz koje su srpski narod i Crkva prošli, bio je počasni predsednik Fonda za Kosovo i Metohiju, a dobio je i nagrade Međunarodnog fonda za unapređenje jedinstva pravoslavnog naroda i Fonda Svetog apostola Andreja Prvozvanog.

Objavio je dvije knjige – „Pitanja i odgovori čtecu pred proizvodstvo“ i „Devič, manastir Svetog Joanikija Devičkog“.

Lična biblioteka patrijarha Pavla pripala je fondu Biblioteke Patrijaršije Srpske pravoslavne crkve i ima status kulturnog dobra, a čuva se u prostorijama konaka Manastira Svetog arhangela Mihaila u Rakovici.

Patrijarh Pavle preminuo je 15. novembra 2009. godine u 10.45 časova na Vojnomedicinskoj akademiji u Beogradu.

Prema sopstvenoj želji, sahranjen je u manastiru Rakovica, gdje ga je na poslednji počinak ispratilo više od pola miliona ljudi, a njegov grob svakodnevno posjećuju brojni vjernici.