Izvozna preduzeća iz Republike Srpske za tri kvartala ove godine plasirala su robu vrijednu 3,915 milijardi maraka, što je za 3,6 odsto manje u odnosu na isti period lani, a očekivanja domaćih privrednika nisu optimistična ni za naredne mjesece, jer evropski kupci konstantno smanjuju narudžbe, ali i diktiraju nove uslove koje firmama otežavaju poslovanje.
Podaci Zavoda za statistiku Republike Srpske pokazuju da je vrijednost uvoza od januara do kraja septembra dostigla 5,230 milijardi maraka, što je za 0,2 odsto više nego lani, a procenat pokrivenosti uvoza izvozom iznosio je 74,9 odsto.
Najviše robe u prva tri kvartala ove godine Srpska je izvezla u susjedne Srbiju i Hrvatsku, dok je najviše proizvoda stiglo iz Srbije u Italije.
Posmatrano po grupama proizvoda, najveće učešće u izvozu ima električna energija i to 429 miliona KM, što je 11 odsto od ukupnog izvoza.
S druge strane najviše uvozimo naftna ulja i ulja dobijena od bitumenoznih minerala, a ukupna vrijednost iznosila je 384 miliona KM.
Predsjednik Privredne komore RS Pero Ćorić osvrćući se na negativne podatke o spoljnotrgovinskoj razmjeni kaže za “Glas” da je od početka godine do sada evidentan konstantan pad izvoza.
- Više privrednih grana susreće se sa smanjenim obimom posla, ponajviše proizvodnja namještaja i metalska industrija. Sve je posljedica stanja na tržištu EU i pitanje je da li će se negativni trendovi zaustaviti do kraja godine. Posebno zabrinjava da mnogi ugovori koje su kompanije ranije sklapale u oktobru, novembru još nisu ispregovarani za iduću godinu. Vlada velika neizvjesnost - rekao je Ćorić.
U derventskom preduzeću “Metalac MBM” u posljednjih 15 dana nisu dobili nijednu narudžbu iz inostranstva.
- Unazad deceniju nisam doživio da za dvije sedmice ne stigne nijedna narudžba. U prva tri kvartala ove godine, u odnosu na lani, imamo pad obima proizvodnje od 22 odsto - priča direktor i vlasnik “Metalaca MBM” Slobodan Golub.
Otežavajuća okolnost je, priča Golub, što su od 1. oktobra ove godine u EU na snagu stupile mjere prema kojima uvoznici moraju dokazati da proizvodi koje im plasiraju nisu napravljeni sirovinom ruskog porijekla.
- Taj dokument traže prilikom carinjenja naše robe, a najavili su i da će proizvođači od kojih nabavljamo repromaterijal morati imati evropski sertifikat da nisu CO2 zagađivači. Rekao bih da je to početak naših muka i da je pred privredom Srpske trnovit put - ističe Golub.
S druge strane, bilećka mljekara “Pađeni” bilježi rast izvoza, kako u zemlje EU tako i na susjedna tržišta.
- Imamo za oko 15 odsto veći izvoz u odnosu na lani, a bilježimo i trend rasta prodaje i novih kupaca. Nismo veliki izvoznici, ali nam je važno da svake godine pravimo pozitivan pomak. Cilj za ovu godinu je da izvezemo deset odsto ukupne proizvodnje - rekao je vlasnik mljekare Nenad Vukoje.
Industrija i plate
Prema podacima Zavoda za statistiku RS u prva tri kvartala ove godine došlo je i do pada u industrijskoj proizvodnji i to za 2,2 odsto u odnosu na na isti period lani.
- U području prerađivačke industrije zabilježen je pad od 5,4 odsto - pokazuju podaci Zavoda prema kojima je broj zaposlenih u industriji u septembru ove godine u odnosu u na lanjski prosjek manji je za 2,8 odsto.
Kada je riječ o platama, statistika pokazuje da je prosječna septembarska neto plata u Srpskoj iznosila je 1.277 KM. Najviša je isplaćena u sektoru finansijske i djelatnosti osiguranja i to 1.730 KM, dok je najniža bila u području građevinarstva - 971 KM.
