Prije 40 godina se dogodila najveća vazduhoplovna nesreća u istoriji Jugoslavije
02.12.2021. 14:40
0
IZVOR: klix.ba
Prošlo je 40 godina od najveće nesreće jugoslavenskog vazduhoplovstva u kojoj su poginuli svi putnici i članovi posade, ukupno 180 ljudi.
Riječ je o nesreći aviona McDonnel Douglas MD-81, koji je koristila kompanija Inex-Adria, a koji je bio određen za čarter let iz Ljubljane u tadašnjoj Jugoslaviji do francuskog otoka Korzika, u organizaciji agencije Kompas. Avion je poletio 1. decembra 1981. godine, ali nikada nije stigao na destinaciju jer se srušio u planini San-Pietro nedaleko od grada Ajačo (Ajaccio).
Prilikom rezervacije čarter leta u aplikaciji je navedeno da će se koristiti McDonnell Douglas DC-9 avion kapaciteta između 115 i 135 putnika, no aviokompanija je ipak odlučila da koristi McDonnel Douglas MD-81 koji je bio noviji i veći avion. Takođe, u aplikaciji je navedeno da će putovati 130 putnika, no dodatna 43 mjesta zauzeli su uposlenici kompanije Inex-Adria. Pored toga, s Kompasom su putovala 173 putnika, a uzimajući u obzir sedam članova posade, u avionu je bilo ukupno 180 osoba.
Avion kojim su putovali svoj prvi let je obavio 15. maja 1981. godine, tako da je bio praktično nov. Aviokompaniji Inex-Adria je dostavljen 11. avgusta, a do nesreće je zabilježio svega 683 sata leta. Posljednja provjera je obavljena 7. novembra 1981. godine, a posljednji servis 27. novembra. Avion su pokretala dva Pratt & Wgitney JT9D-217 motora. Kapetan aviona je bio 55-godišnji Ivan Kunović, koji je dobio pilotsku dozvolu 16. aprila 1968. godine, a za Inex-Adriju je počeo raditi 1970. godine. Njegov kopilot je bio 40-godišnji Franc Terglav, koji je dozvolu za komercijalne pilote dobio 11. novembra 1981. godine. U kokpitu je bio i Terglavov sin Tomaž. Avion je poletio s aerodroma u Ljubljani u 6:41 sat te se zaputio prema Korzici. U 7:08 sati je bio u italijanskom zračnom prostoru kada je kontrolor leta u Padovi kontaktirao kolegu u Ajačiju tražeći izvještaj o vremenskim uslovima. Na aerodromu je puhao jugozapadni vjetar brzinom do 19 km/h, a nebo su prekrivali razdvojeni oblaci. Kada je posada dobila izvještaj o vremenu, odlučila je sletjeti na pistu broj 3.
Međutim, stvari su krenule po zlu kada je posada stupila u kontakt s kontrolorm leta na aerodromu Ajačio. Bio je to dvadesetčetverogodišnji mladić koji je nedugo prije toga dobio dozvolu za rad, a osim toga, pilotu je to bio prvi let na Korziku.
Prema istrazi, tokom komunikacije je došlo do nesporazuma, kontrola leta je smatrala da se avion nalazi iznad mora te je posadi naložila da započne postepeno spuštanje, no avion se zapravo nalazio iznad kopna, a dok je kružio prolazeći kroz oblake, pred njim se ukazala planina San-Pietro. Pilot je pokušavao "dodati gas" i podići avion, no bilo je prekasno. Avion je lijevim krilom udario u planinu, zbog čega je pretrpio veliku štetu, nekontrolisano se zavrtio, udario u stijene pri velikoj brzini od gotovo 400 km/h i raspao se. Niko od putnika i članova posade nije preživio.
Francuski istražioci su tvrdili da je uzrok nesreće odluka pilota da se spusti ispod minimalne sigurne visine, dok su jugoslovenski rekli da je kontrolor leta trebao znati gdje se avion nalazi nakon što mu je Kunović detaljno prenosio svoje postupke.
Crne kutije su pronađene nakon velikih napora, a zbog nepristupačnog terena nisu pronađeni ni svi posmrtni ostaci žrtava. Dijelovi aviona su se rasuli na dužini od jednog kilometra i na dužini od 600 metara. Bila je to najveća nesreća u istoriji Jugoslavije, kao i druga najveća u istoriji Francuske.
Godine 2008. su pronađeni još neki dijelovi aviona i posmrtni ostaci putnika. U maju je uklonjeno oko 27 tona ostataka aviona, među kojima je i jedan motor te veliki dijelovi krila. Neki dijelovi su morali biti raskomadani kako bi se mogli transportovati helikopterom s planine. Na mjestu udara lijevog krila aviona postavljena je spomen-ploča.
