Na srpskom vojničkom groblju u Ulmu, u njemačkoj pokrajini Baden-Virtemberg nalazi se spomenik posvećen senima palih mladih boraca u Prvom svjetskom ratu.

Spomenik je dugačak četiri metra i visok tri metra, simbolizuje srpskog vojnika koji leži na kamenu u uniformi sa šajkačom, a pod „usnulim“ kamenim vojnikom leže kosti 142 ratnika. Preživjeli logoraši, tri narednika, jedan podnarednik i dva vojnika, iz Ulmskog logora su 1920. godine podigli ovaj spomenik za svoje pale drugove i sunarodnike, kao vječno sjećanje na srpsku mladost koja je zauvijek ugašena.

Spomenik je posvećen srpskim vojnicima, ratnicima Drinske, Moravske, Timočke divizije, koji su pali u njemačko zarobljništvo.

"Ovde u tuđini, u nepoznatom svetu, počivaju večitim snom srpski ratni zarobljenici iz rata 1914-1919. godine, koji položiše život svoj za otadžbinu posle dugog ratovanja i mnogo napora.

Uspomenu ovu podigoše im drugovi, braća po krvi i veri, srpski ratni zarobljenici logora Ulm.

Hej, putniče, što prolaziš pored groblja nepoznata, stani malo i upoznaj one što umreše tako proslavljeno“, stihovi su uklesani ćirilicom i latinicom, kao i na njemačkom jeziku.

Foto: kurir.rs/Privatna arhiva

Spomenik je rad Karla Verlea, a otkrila ga je Desanka Desa Rajhle kada joj ga je pokazao suprug Nijemac, davne 1946. godine

Nepune četiri decenije od kada joj je suprug pokazao spomenik, Desa je u razgovoru sa Srbima iz Ulma i okoline primijetila da niko nije znao za to groblje. Iznenađena, otišla je do sveštenika Srpske pravoslavne crkve u Štutgartu pokazala im i spomenik i groblje. Od tada sveštenici Srpske pravoslavne crkve redovno održavaju parastose.

Do svoje devedesete godine redovno je posjećivala srpsko groblje. Umrla je u 95. godini u Ulmu, okružena svojim najmilijima, koji su pazili na nju, kao što je ona pazila na njih.

Koncentracioni logor Kuberg

Koncentracioni logor Kuberg (srb. „Kravlje brdo") odnosno tvrđava kraj gradića Ulm, zloglasni je logor u kojem su mučeni Srbi, Rusi i drugi slovenske narodi tokom Prvog svjetskog rata. Ovaj logor je postojao skoro pet godina, odnosno od 1914. do 1919. godine.

U logoru Kuberg bilo je zarobljenih vojnika Kraljevine Srbije iz Timočke, Moravske i Drinske divizije, koji su zarobljavani na balkanskom dijelu ratišta, odnosno u bitkama na Ceru, Kolubari, Suvoboru, Legetu, Mačkovom kamenu, Gučevu. Isto tako, u logor su dovođeni i srpski civili, žene, djeca i starci, sa sjevernih i zapadnih dijelova srpske kraljevine. 

U logoru je bilo utamničeno više hiljada Srba, civila i vojnika, a za njih 146 se zna ime i prezime.