Prije 28 godina, nelegalni referendum muslimansko-hrvatske koalicije u BiH i ubistvo srpskog svata na Baščaršiji, te ubistvo srpskog policajca i napad muslimanskih paravojnih formacija na Policijsku školu na Vracama, kao i agresija i napadi hrvatske vojske na Srbe u Kupresu, Sijekovcu, te selu Ravno, bili su neki od prvih detonatora krvavog građanskog rata u BiH.

Gradonačelnik Istočnog Sarajeva Nenad Vuković ističe da su tragični i apsurdni događaji iz marta i aprila 1992. godine bili inicijalna kapisla za otvaranje građanskog rata u BiH, te upozorava da su Srbi i danas izloženi porukama da nisu dobrodošli kao ravnopravan narod u BiH, zbog čega je Republika Srpska za srpski narod bogatstvo i sloboda koja se mora sačuvati.

- Svi mi koji danas živimo na prostoru Istočnog Sarajeva nikada nećemo i ne možemo da zaboravimo ubistvo srpskog svata na Baščaršiji, neposredno kod Stare crkve, što je tog 1. marta za sve Srbe bio gnusan čin ozloglašenih paravojnih formacija i raznih sarajevskih kriminalnih grupa, koje su očigledno djelovale po diktatu svojih nalogodavaca - izjavio je „Srni“ Vuković.

Oni su, ističe Vuković, na taj način poslali jezivu poruku srpskom narodu i u Sarajevu i u cijeloj BiH da se tu ne dopušta nošenja srpske zastave, niti organizovanje srpske svadbe.

Prema njegovim riječima, to je bio jasan signal kako razmišlja bošnjačka strana, odnosno njena politička vrhuška, a što je bilo veoma vidljivo po arogantnom i nasilničkom djelovanju takozvane "Patriotske lige", koja je formirana još 5. aprila 1991. godine u džamiji u sarajevskom naselju Soukbunar.

Velika muslimanska podvala - Agresija na BiH

On dodaje da se Srbi stalno moraju prisjećati mnogih podvala, a posebno one da se tada, navodno, dogodila agresija na BiH.

- Mi svaki put iznova moramo da jasno i glasno kažemo da na ovim prostorima nije bilo nikakve agresije, nego se, nažalost, desio građanski rat, te da Srbi nisu htjeli da izađu iz bivše SFRJ, ali ni da budu u nekoj novoj nametnutoj državi, niti da prihvate nelegalni referendum u BiH, koji je održan bez srpskog naroda - kategoričan je Vuković.

On podsjeća da su Srbi jasno svoju volju iskazali na plebiscitu da žele da ostanu u Jugoslaviji.

Prema njegovim riječima, zbog takvog "silovanja" i negativne retorike bošnjačkih političkih struktura, latentno potpomognutih dijelom međunarodne zajednice, Srbi su bili primorani da samoorganizuju u tadašnju Srpsku Republiku BiH, koja je proglašena 9. januara 1992. godine.

Dan Republike, 9. januar, slavićemo dovijeka

- Taj 9. januar slavili smo i slavićemo dovijeka jer ga smatramo i doživljavamo kao jedan od najznačajnijih i najvažnijih datuma za srpski narod u BiH - naglašava Vuković.

On je podsjetio i na zločinačke napade na golobrade pripadnike nekadašnje JNA u tadašnjoj Dobrovoljačkoj ulici Sarajevu, u čemu su prednjačili sarajevski kriminalci pod plaštom paravojnih formacija, takozvanih "Zelenih beretki" i "Patriotske lige".

- Mi nikada nećemo zaboraviti njihove brojne zločine. Ne treba zaboraviti ni snimak davljenja mladog vojnika. Godinama nam se podvaljivalo da su to bile `oslobodilačke` akcije, što nije tačno - ističe Vuković.

On upozorava da su Srbi i danas izloženi sličnim porukama.

- To su poruke da nas ne žele kao ravnopravan narod u Federaciji BiH i generalno u BiH. Zbog toga je nama Republika Srpska bogatstvo, Srpska nam je sloboda i mi smo na neki način tim događajima sa početka 1992. godine osviješteni kao srpski narod i shvatili smo šta i kako treba da radimo da se spasimo - napomenuo je Vuković.

Gradonačelnik Istočnog Sarajeva naglašava da je jedan od iznuđenih poteza bio i stvaranje i organizacija tada Srpskog Sarajeva, a danas Istočnog Sarajeva.

- Grad Istočno Sarajevo, sa opštinama u svom sastavu, danas je ugodno mjesto za život, zahvaljujući želji i sposobnosti srpskog naroda, angažmanu lokalnih vlasti, kao i podršci vlasti na nivou Republike Srpske. Danas imamo i Univerzitet Istočno Sarajevo, srednje i osnovne škole, crkve, Olimpijski centar `Jahorina`, privredne subjekte u javnom i privatnom sektoru, a nadaleko je priznat i uspjeh organizacije EJOF-a, kao i naših sportista, čak i na svjetskom nivou - istakao je Vuković.

Inspektor u MUP-u Republike Srpske Simo Tuševljak, stručnjak za oblast istraživanja ratnih zločina, više puta do sada je ponavljao da su se muslimani u BiH još od 1991. godine pripremali za rat, navodeći kao primjer činjenicu da je pripadnicima takozvane "Patriotske lige", "Zelenih beretki" i drugih paravojnih jedinica pod kontrolom muslimanskih vlasti u Sarajevu priznato pravo učešća u ratu od aprila 1991. godine, iako je BiH tada bila u sastavu bivše Jugoslavije.

- Bošnjaci su tada javno proklamovali da su za ostanak BiH u SFRJ, a zapravo su se tajno i uveliko pripremali za secesiju i moguće sukobe - podsjeća Tuševljak.

On je napomenuo i da je Hrvatska 1991. godine rat, koji se već vodio na njenoj teritoriji, prenijela u BiH, a po zapadnoj Hercegovini već tada su hodali pripadnici hrvatske vojske, njenog HOS-a i paravojnih jedinica, koji su krajem 1991. i početkom 1992. godine izveli napade na nebranjena srpska sela Ravno, Kupres, Sijekovac i druge.

- Zbog toga ne treba samo grad Sarajevo vezati za početak rata u BiH jer se to desilo na mnogo širem području BiH - naveo je Tuševljak.

Prije 28 godina, nelegalni martovski referendum muslimansko-hrvatske koalicije u BiH i ubistvo srpskog svata na Baščaršiji, te aprilsko ubistvo srpskog policajca i napad muslimanskih paravojnih formacija na Policijsku školu na Vracama neki su od događaja u Sarajevu koji su označili početak građanskog rata u BiH.

Prvog marta 1992. godine u Sarajevu je ubijen srpski svat Nikola Gardović, otac mladoženje Milana i svekar nevjeste Dijane Tambur, a ranjen pravoslavni sveštenik Radenko Miković, dok su ubice, koje muslimanska vlast u Sarajevu nije ni pokušala da pravično kazni, spalile srpsku zastavu.

Protiv Nikolinog ubice, Rasima Delalića Ćele, tek početkom 2006. godine Kantonalno tužilaštvo u Sarajevu pokrenulo je sudski proces koji nikada nije okončan jer je ovaj zločinac ubijen 2008. godine u Sarajevu.

Osim Delalića, koji je naknadno priznao da je ubio Gardovića, svjedoci su kao napadače prepoznali i Suada Šabanovića iz Zvornika i Muhameda Švrakića iz Sarajeva, koji je sin osnivača zloglasnih takozvanih "Zelenih beretki" Emina Švrakića. Četvrti napadač je Taib Torlaković, koji je, kao i Delalić, nakon rata ubijen u mafijaškom obračunu u Sarajevu.

Iste godine, 4. aprila u policijskoj stanici u Sarajevu mučki je ubijen policajac Pero Petrović. Njega su uhapsile muslimanske paravojne policijske snage u tadašnjem MUP-u Sarajevo i odvele ga u stanicu Novo Sarajevo, gdje je ubijen. Pero Petrović posthumno je odlikovan Medaljom zasluga za narod.

Istog dana u napadu muslimanskih paravojnih formacija na Policijsku školu na Vracama ubijeni su srpski specijalci Mile Lizdek /32/ i Milorad Pupić /29/, ranjeni su Duško Jević, Miodrag Repija i Risto Lubura, a povrijeđen Milorad Marić. Lizdek i Pupić posthumno su odlikovani Ordenom Miloša Obilića.