Koliko detaljno poznajete svoj rodoslov i da li ste se nekad zapitali ima li u vašim venama plave krvi? Ko zna, možda zaista vodite porijeklo od neke plemićke porodice, a da toga niste ni svjesni.

Nastanak današnjih prezimena u Srbiji vezuje se za kneza Aleksandra Karađorđevića koji je 1851. godine jednim aktom naredio uspostavljanje trajnih prezimena po najstarijim i najznačajnim precima.

Ipak, zahvaljujući sačuvanim manastirskim, carskim i kraljevskim poveljama i spisima iz prošlosti, prije svega iz srednjeg vijeka, danas znamo da su se i naši preci prezivali slično kao i mi danas.

Ovo su prezimena koja su nosile srpske srednjovjekovne plemićke porodice i vladarske dinastije.

Branković

Brankovići su srpska vlastelinska i vladarska porodica iz 14. i 15. vijeka. Najpoznatiji predstavnik je svakako Vuk Branković, učesnik boja na Kosovu, oženjen Marom, ćerkom kneza Lazara i kneginje Milice.

Kasnije su nosili titulu despota, i samostalno, ali i kao turski vazali. Vjeruje se da danas nema direktnih potomaka ove porodice.

Balšić

Balšići su bili srednjovjekovna srpska dinastija, koja je vladala Zetom od 1360. do 1421. godine. Poslije smrti cara Dušana, Balšići postaju gospodari Zete, priznajući samo formalno vlast srpskog cara Uroša.

Branivojević

Branivojevići su bili srpska vlastelinska porodica koja je u drugoj polovini 13. i prvoj trećini 14. vijeka vladala Humom. Njen rodonačelnik bio je vlastelin Branivoje koji je od kralja Milutina dobio na upravu Ston i Pelješac.

Poslije Milutinove smrti, oni su se praktično otcijepili od Kraljevine Srbije, poslije čega su otpočeli širenje svojih posjeda, prenosi portal "Dnevna doza lepog".

Vlastimirović

Vlastimirovići su prva srpska vladarska porodica o kojoj postoje istorijske bilješke. Naziv dinastije Vlastimirovići stvorili su istoričari prema prvom vladaru iz ove dinastije koji je stvorio nezavisnu državu – knezu Vlastimiru, za razliku od Nemanjića, koji su tako nazivani još u svoje vrijeme.

Ponekad, mada dosta rijetko, ova se vladarska porodica naziva Višeslavići ili Višeslavljevići, prema prvom vladaru čije nam je ime poznato, knezu Višeslavu.

Vojinović

Vojinovići su bili srpska vlastelinska porodica koja je tokom 14. vijeka igrala značajnu ulogu u nemanjićkoj Srbiji, pogotovo nakon smrti cara Dušana kada su tokom raspada srpskog carstva njeni predstavnici veliki vojvoda Vojislav Vojinović, a potom i njegov bratanac Nikola Altomanović bili najjače velmože u Srbiji.

Vojislavljević

Vojislavljevići su srpska srednjovjekovna dinastija, koja je naslijedila vlast nad Dukljom preko Jovana Vladimira i srpske dinastije Vlastimirovića. Ova loza vladala je Dukljom i okolnim područjima, uključujući i Zahumlje, Rašku i Bosnu.

Njihova vladavina je trajala od 1034. do 1186. godine, kada je dominaciju preuzela dinastija Nemanjić.

Vukanović

Vukanovići su bili srpska vladarska porodica koja je vladara Raškom od kraja 11. vijeka do početka druge polovine 12. vijeka. Samo ime dinastije je navedeno uslovno, odnosno predstavlja termin koji su moderni istoričari izveli iz imena prvog značajnijeg vladara ove porodice - raškog velikog župana Vukana.

Dejanović

Dejanovići ili Dragaši su bili srpska vlastelinska porodica koja je u drugoj polovini 14. vijeka upravljala prostorom oko tromeđe današnjih republika Srbije, Bugarske i Makedonije.

Njen rodonačelnik je bio sevastokrator Dejan koji je bio oženjen rođenom sestrom cara Dušana – Teodorom. Konstantin Dragaš je opjevan u narodnoj epskoj poeziji kao drug Marka Kraljevića pod imenom beg Kostadin.

Pored toga, njegovo ime se očuvalo u današnjem nazivu Velbužda kojim je upravljao, a koji se danas zove Ćustendil što je izvedeno od turskog naziva "Kjustendil", što znači Konstantinova Banja.

Dinjičić

Dinjičići su srednjovjekovna vlastelinska porodica koja je u doba Kraljevine Bosne upravljala oblašću Jadara. Prvi poznati predstavnik Dinjičića je župan Dinjica. On se pojavljuje u povelji kralja Stefana Tvrtka od 10. aprila 1378. godine, kojom srpski kralj potvrđuje povelje pređašnjih banova Bosne i kraljeva Srbije.

Zlatonosović

Zlatonosovići su srednjovjekovna vlastelinska porodica koja je u doba Kraljevine Bosne upravljala oblašću Usore. Braća Vlađ i Stefan Zlatonosović bili su učesnici u Kosovskom boju 1389. godine u kojem su ih zarobili Turci.

Jakšić

Jakšići su bili poznata plemićka porodica iz vremena srpske despotovine. Jakšići su zadivili Mađare svojim herojstvom u borbi s Turcima, tako da ih je kralj Matija nazvao “stubovima hrišćanstva” i dao im i ugarsku plemićku titulu.

Kosače (Hercegović, Kosačić, Vuković, Hranić)

Kosače (od njih Hercegovići, Kosačići, Vukovići, Hranići) su srpska srednjovjekovna porodica koja je u doba Kraljevine Bosne bila najznačajnija u njoj, poslije vladajućih Kotromanića.

Njihov prvobitni posjed se nalazio oko nastanka Drine i Foče, a kasnije se proširio na prostor Zahumlja odnosno današnje Hercegovine. Njihov pripadnik Vlatko Vuković bio je vojskovođa Tvrtka prvog i komandovao je lijevim krilom srpske vojske u Kosovskom boju.

Kotromanić

Kotromanići su bili srpska vladarska dinastija u srednjovjekovnoj Bosni, koja je vladala približno od 1250. do 1463. godine. Glavni posjedi nalazili su im se u srednjoj Bosni, u dolini rijeke Bosne do Vranduka i u župi Lašvi.

Od značajnijih gradova posjedovali su Visoko, Sutjesku, Bobovac, Fojnicu i Kreševo kao i okolna rudarska naselja.

Lazarević

Lazarevići su srpska vlastelinska i vladarska porodica iz 14. i 15. vijeka. Rodonačelnik dinastije bio je Pribac Hrebeljanović, logotet, a potom peharnik na dvoru cara Dušana. Njegov sin bio je Lazar Hrebeljanović koji je predvodio vojsku u boju na Kosovu.

Smatra se da ova porodica nema direktnih potomaka pošto Lazarevi sinovi – Stefan i Vuk, nisu imali naslijednika.

Mrnjavčević

Mrnjavčevići su srednjovekovna srpska vlastela koja je okvirno vladala prostorom današnje Makedonije. Najznačajniji iz ove porodice bila su dva brata – Vukašin i Uglješa, obojica stradali tokom bitke protiv Turaka na Marici 1371. godine.

Vukašinov sin bio je Marko, u narodnoj tradiciji poznatiji kao Kraljević Marko, najveći srpski junak.

Nemanjić

Nemanjići su srednjovjekovna srpska dinastija koja je vladala Srbijom više od dva vijeka. U dinastiji ima jedanaest vladara, s tim što se dinastija možda nastavila, ženskom linijom u dinastiju Lazarevića.

Oblačić

Oblačići su srpska srednjovjekovna vlastelinska porodica. Imali su posjede na sjeveru Šumadije. Rade Oblačić smatra se rodonačelnikom ove porodice, ali njegovo porijeklo nije poznato. Zna se da je služio despote Stefana Lazarevića i Đurđa Brankovića.

Pavlović (Jablanović)

Pavlovići ili Jablanići su srpska srednjovjekovna porodica koja je u doba Kraljevine Bosne upravljala istočnim i jugoistočnim dijelovima današnje Bosne i Hercegovine, zvanom Zemlje Pavlovića.

Njihov najpoznatiji predstavnik i rodonačelnik bio je Pavle Radenović. Sa završetkom osmanlijskog osvajanja kraljevine Bosne 1463. godine Pavlovići nestaju sa istorijske scene.

Sanković

Sankovići su srpska vastelinska porodica iz srednjovjekovne Bosne. Bili su gospodari Humske zemlje.

Crnojević (Đurašević, Gojčinović i Kalođurđević)

Crnojevići (plemenski oni se zovu još i Đuraševići, Gojčinovići i Kalođurđevići) su srpska plemićka dinastija iz Crne Gore. Vladavina dinastija Crnojević Zetom i Crnom Gorom je trajala kontinualno do 1498. godine.

Osim kao vladari, Crnojevići su poznati po pribavljanju prve štamparije na ovim prostorima. Današnji Crnojevići su njihovi potomci.