Odlazak domaćih radnika ka tržištu Slovenije te medicinara u Njemačku je u padu, a upućeni navode da je takav scenario rezultat pada tamošnjih ekonomija.

Prema podacima Agencije za rad i zapošljavanje BiH, za 11 mjeseci prošle godine izdato je 12.538 radnih dozvola za odlazak domaćih radnika u Sloveniju, dok je tokom čitave 2023, u tu zemlju otišlo 13.090 radnika. Tendencija smanjenja broja odlazaka domaćih radnika u Sloveniju vidljiva je i iz podataka za 2022. godinu jer je tada na tržište te zemlje Evropske unije otišlo da radi 18.312 radnika, dok je godinu ranije zabilježen rekordan broj odlazaka, odnosno izdato je 19.575 radnih dozvola.

Agencija za rad i zapošljavanje BiH od 2013. godine posreduje u zapošljavanju građana u inostranstvu u dvije zemlje, odnosno pored Slovenije još za tržište Njemačke.

- Slovenija je najviše tražila vozače (razne kategorije, uključujući i međunarodni transport) i varioce. Od ostalih zanimanja traženi su armirači, zidari, elektroinstalateri, bravari, fasaderi, građevinski radnici - kazali su "Glasu" u Agenciji za rad i zapošljavanje BiH.

Nadležna agencija za Njemačku ima dozvolu za posredovanje samo osoba sa završenom srednjom medicinskom školom opšteg ili pedijatrijskog smjera, koje imaju položen stručni ispit u BiH i znanje njemačkog jezika na minimum B1 nivou, prema evropskom referentnom okviru za jezike.

I iz njihove statistike evidentno je smanjen broj odlazaka medicinskih radnika na tržište Njemačke, jer su u prošloj godini izdate 223 radne dozvole, odnosno skoro duplo manje nego godinu ranije kada je u toj zemlji zaposleno 400 domaćih medicinara. Godinu ranije, odnosno 2022. u Njemačku je otišlo 553 medicinara, a 2021. njih 487.

Ekonomisti navode da su ovi brojevi rezultat pada ekonomskih aktivnosti u zemljama Evropske unije.

-  Ekonomske prilike su pogoršane od kraja 2022. godine, posebno u Njemačkoj, a nešto manje u Sloveniji. Kada imamo takvu situaciju tamošnje firme ne otpuštaju svoje državljane, već otkazuju ugovore o radu koji su periodični ili nove ne zaključuju, odnosno ne traže nove radnike - kazao je "Glasu Srpske" ekonomista Marko Đogo.

Podaci o zapošljavanju medicinara u Njemačkoj, navodi on, su samo vrh ledenog brijega, jer u toj zemlji radi mnogo veći broj državljana BiH koji su otišli u ličnoj režiji.

- Međutim, podaci o padu broja odlaska domaćih radnika na inostrano tržište nakon dužeg perioda trenutno nisu iznenađujući. Svjetska banka u najnovijim analizama govori i o povratku mozgova, a ranije su u tim analizama govorili i o odlasku mozgova - poručio je Đogo.

Ovakvi trendovi, navodi on, mogli bi da se pozitivno odraze na domaće ekonomije koje vape za kadrom.

- Biće teško definitivno otići onima koji sada o tome razmišljaju - zaključio je Đogo, koji smatra i da će mučenje ekonomija evropskih zemalja potrajati, odnosno neće biti u pravoj recesiji, ali sa druge strane neće moći ostvariti više stope rasta.

Prava

Iz Agencije za rad i zapošljavanje BiH navode da sve osobe koje odlaze na rad u inostranstvo posredstvom njih su odjavljene sa biroa nezaposlenih te imaju prava na rad u navedenim državama kao i tamošnja radna snaga.  

- Za osobe koje odlaze u inostranstvo mimo nas nemamo podatke jer te osobe nisu dužne nigdje da evidentiraju svoj odlazak - poručili su iz Agencije za rad i zapošljavanje BiH.