Kako se bliži trideseta godišnjica zločina u Srebrenici, javnost ima puno pravo da iznova postavi ključno etičko pitanje: ima li tog zaista teškog zločina izvan po mnogo čemu klimave političko-pravne kvalifikacije Haškog tribunala za bivšu Jugoslaviju, da je posredi bio genocid?

Da li je žrtvama zločina u Srebrenici uopšte moguće odati poštu i izraziti pijetet, bez ritualnog naglašavanja genocida?

Kost u grlu srpsko-bošnjačkih odnosa

Šta je, naprosto, sa onima koji žele da odaju poštu nedužnim muslimanskim žrtvama, a ne žele da učestvuju u političkoj instrumentalizaciji tog zaista teškog zločina?

Insistiranje na kvalifikaciji zločina u Srebrenici, kao da je posrijedi genocid ima, zapravo, političku funkciju, uz nipodaštavanje srpskih i ostalih žrtava. To je krupna politička kost u grlu današnjih srpsko-bošnjačkih odnosa, upravo neka vrsta garancije da Srbi i današnji Bošnjaci u Bosni i Hercegovni još dugo neće pronaći bilo kakav zajednički jezik, što, bez i malo sumnje, ide na obostranu štetu.

Kome takvo stanje ide u prilog, nije teško utvrditi ili makar pretpostaviti.

Transformacija genocida

Da se u Srebrenici 1995. godine dogodio "genocid", odredila je prvostepena presuda i odluka po žalbi u predmetu generala Radislava Krstića pred Haškim tribunalom. Tom prilikom je utvrđeno da genocid može da se dogodi i na "malom geografskom području", čak i u situaciji u kojoj su pripadnici Vojske Republike Srpske organizovali prevoz svih žena, djece i starijih muškaraca na sigurno, odnosno nisu ubili nikog osim "bošnjačkih muškaraca vojnog uzrasta".

U naučnom radu "Politika genocida" Edvarda S. Hermana i Davida Patersona (MONTHLY REVIEW PRESS New York, 2010), čiji je recezent bio Noam Čomski, navedena je misao pravnika Majkla Mendela: "Genocid je u toj presudi transformisan – ne u obično etničko čišćenje, već u ubijanje potencijalnih boraca tokom rata radi vojne prednosti... U slučaju Krstić, koncept genocida, osim kao čista propaganda, izgubio je svaku vezu sa holokaustom – programom istrebljenja čitavog naroda."

Zapad na strani secesionista

Pomenuti autori, Herman i Peterson, decidno navode da su, tokom građanskih ratova u bivšoj Jugoslaviji tokom devedesetih godina, SAD, Njemačka, NATO i Evropska unija stali na stranu nacionalnih grupa koje su željele da se otcijepe od jedinstvene federalne države, a bili su, pritom, protiv nacionalne grupe koja se najduže zalagala za očuvanje Jugoslavije – Srba.

- To je zapadni blok čvrsto svrstalo iza Hrvata i Slovenaca, zatim Bošnjaka, a na kraju i Albanaca sa Kosova. Ratovi u Bosni i Hercegovini (1992–1995) i na Kosovu (1998–1999) dobili su ogromnu pažnju u SAD i na Zapadu uopšte, čemu je doprinijelo i osnivanje Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (MKSJ), koji je marljivo služio interesima NATO-a i njegovih jugoslovenskih klijenata (Bošnjaka, Hrvata i kosovskih Albanaca), a suprotstavljao se demonizovanim Srbima. Pošto su te ratove podržavale, pa i direktno vodile NATO sile, i pošto je zaista bilo etničkog čišćenja i ubistava na etničkoj osnovi, gotovo da se podrazumijevalo da se ne samo 'etničko čišćenje', već i termini poput 'masakr' i 'genocid' brzo pripisuju operacijama Srba - navode Herman i Peterson.

Zaboravljeni Džon Srej

Njih dvojica ističu da je "izuzetno pretjerivanje u prikazivanju srpskog zla i nasilja (uz istovremeno umanjivanje nasilja od strane NATO saveznika)", uz fabrikovane priče o "koncentracionim logorima", "logorima za silovanje" i sličnim analogijama sa nacistima i Aušvicom, navelo tadašnjeg šefa obavještajne službe američke vojske u Sarajevu, potpukovnika Džona Sreja, da se javno oglasi prije kraja rata u Bosni.

"Amerika nije bila ovako patetično obmanuta još otkako je Robert Maknamara pomogao da se upravlja i eskalira rat u Vijetnamu... Popularne predstave o bošnjačkoj vladi stvorene su zahvaljujući produktivnoj propagandnoj mašini. Čudna kombinacija tri velika kreatora javnog mnjenja –PR agencija u službi Bošnjaka, medijskih stručnjaka i simpatizera u američkom Stejt departmentu – uspjela je da manipuliše iluzijama u korist muslimanskih ciljeva."

Lažnih tvrdnji o 250.000 bošnjačkih žrtava danas se malo ko sjeća...

Herman i Peterson posebno ističu da je muslimansko rukovodstvo već početkom 1993. godine počelo da iznosi tvrdnje o 200.000 poginulih, samo 9 mjeseci nakon početka sukoba.

- Brojke poput te, pa i 250.000 (ponekad i više), brzo su postale institucionalizovane u vodećim medijima, služeći za podupiranje tvrdnji o 'genocidu' i kao opravdanje za pozive na stranu intervenciju radi zaštite bosanskih muslimana. Međutim, ova tvrdnja doživjela je ozbiljan udarac u periodu od 2005. do 2007. godine, kada su dvije različite studije – jednu je sponzorisao sam MKSJ, a drugu norveška vlada – zaključile da su sukobi u Bosni rezultirali sa ukupno oko sto hiljada žrtava na svim stranama, uključujući i civile i vojnike.

S obzirom na kredibilitet izvora, ovi nalazi nisu mogli lako biti ismijani kao "poricanje holokausta" ili "revizionizam", ali su u zapadnim medijima tretirani veoma uzdržano, i sporo su zamjenjivali mnogo veće brojke od 200.000 ili 250.000 koje su se godinama navodile. Uz to, nije bilo gotovo nikakvih analiza ili objašnjenja zašto su se te neutemeljene i neproverene tvrdnje iz bošnjačke propagande uopšte tako lako i široko prihvatile u javnosti - naveli su Herman i Peterson.

"Suočavamo se sa anomalijom"

Herman i Peterson, pored toga, ističu da su tvrdnje da je u Srebrenici strijeljano osam hiljada "muškaraca i dječaka" veoma slabo utemeljene.

- U velikoj mjeri (ova tvrdnja) počiva na teškoćama u razdvajanju poginulih u borbi (a bilo ih je mnogo tokom julskih borbi 1995. u Srebrenici) od strijeljanih, zatim na veoma spornim svjedočenjima (često dobijenim kroz sporazume o priznanju krivice, pod pritiskom), kao i na jakom interesu i strastvenoj želji da se poveruje u najgore o već temeljno demonizovanim Srbima - navode Herman i Peterson.

- Ali, čak i ako se događaj poput masakra u Srebrenici dogodio tačno onako kako ga prihvata zapadni establišment, i dalje se suočavamo sa anomalijom: ukupan broj žrtava u Bosni (oko sto hiljada na svim stranama), a još više broj bošnjačkih civilnih žrtava tokom četvorogodišnjeg 'genocida' (oko 33.000), blijedi u poređenju sa brojem civilnih žrtava u Iraku tokom trinaestogodišnjih 'sankcija masovnog uništenja' i sedmogodišnje američke invazije i okupacije. Uz procjene od 800.000 do milion mrtvih u ta dva iračka slučaja, broj stradalih tamo (u Iraku) nadmašuje (ukupan) broj bošnjačkih civilnih žrtava u odnosu 24 prema 1 i 30 prema 1. Riječ 'genocid' upotrijebljena je šest puta više za Bosnu, nego za žrtve sankcija u Iraku, i čak trideset sedam puta više nego za žrtve tokom invazije i okupacije - ističu Herman i Peterson.

"Ovaj disbalans u jezičkoj upotrebi (kao i u pažnji i negodovanju) može se objasniti jedino prilagođavanjem medija i intelektualaca potrebama propagande i odnosa s javnošću zapadnog političkog establišmenta. Oni su veoma osjetljivi i strastveni kada su u pitanju krvavi zločini koje izvršavaju 'zli' drugi, te zato i 'genocidni' – ali su izuzetno tihi kada se radi o zločinima koji su 'konstruktivni' i koji, naravno, 'imaju složeni kontekst'."

Šta sa pola miliona stradale iračke djece?

Herman i Peterson nisu slučajno pomenuli irački, pored ostalih primjera. Oni navode da je "normalizacija ovog namjernog masovnog ubijanja civila od strane SAD bila oštro otkrivena u maju 1996. godine, kada je Lesli Stal sa Si-Bi-Es televizije pitala tadašnju američku ambasadorku u UN Madlen Olbrajt da li vjeruje da je 'cijena' prijavljenih pola miliona mrtve iračke djece vrijedila toga".

Njih dvojica su naveli i konkretan citat iz intervjua:

Lesli Stal: Čuli smo da je umrlo pola miliona djece. To je više djece nego što ih je stradalo u Hirošimi. I, znate, da li je ta cijena vrijedna toga?

Madlen Olbrajt: Mislim da je ovo veoma težak izbor, ali mi smatramo da cijena vrijedi.

- Naravno, režim sankcija nikada nije doveo do svrgavanja Sadama Huseina, i vjerovatno nikada nije ni bio namijenjen da ukloni njegov režim; međutim, on je ispunio politiku SAD (Džordž Buš stariji, Bil Klinton i Džordž Buš mlađi) i Velike Britanije (Džon Mejdžor i Toni Bler) da se ponište materijalni i politički dobici jedne nekada brzo modernizovane zemlje, Iraka, kao vodeće sile na Bliskom istoku, istovremeno je slabeći uoči invazije i okupacije koja je počela 2003. godine - naveli su Herman i Peterson.

Šta sa "Olujom"?

Herman i Peterson u svom naučnom radu ističu da je Hrvatska u proljeće i ljeto iste, dakle 1995. godine, pokrenula operaciju "Oluja" protiv Srba koji su živeli u Krajini.

- Ove operacije dobile su ključnu podršku SAD u vidu materijalne pomoći i obavještajnih podataka, obučavanja kako hrvatskih tako i bosansko-muslimanskih trupa od strane američkih korporacijskih plaćenika kao što je MPRI (Military Professional Resources Inc.), kao i diplomatsku zaštitu. Manje od mjesec dana nakon masakra u Srebrenici, operacija 'Oluja' protjerala je oko 250.000 etničkih Srba iz Krajine, duž obje strane hrvatsko-bosanske granice, ubijajući nekoliko hiljada ljudi, uključujući i nekoliko stotina žena i dece. Tog dana u avgustu, kada je Savjet bezbjednosti razmatrao situacije u Bosni i Hrvatskoj, američka ambasadorka Madlen Olbrajt govorila je slikovito o tome koliko je 'važno usmjeriti međunarodnu pažnju na položaj izbjeglica iz Srebrenice i Žepe', kojih je po njenim procjenama bilo oko trinaest hiljada, a koje su 'Srbi tukli, silovali i ubijali'. Međutim, nije rekla ništa slično o dvadeset puta većem čišćenju Srba iz Krajine, koristeći Srebrenicu kao pokriće za ovu i dalje tekuću operaciju izvedenu sa blickrig efikasnošću. Ovo etničko čišćenje 250.000 Srba bilo je najveći događaj te vrste u balkanskim ratovima - konstatuju Herman i Peterson.

Autor: Branko Žujović