Služenjem parastosa kod spomen-krsta i kosturnice žrtvama ustaškog zločina u Srebrenici danas je obilježeno 79 godina od svirepog ubistva 250 srpskih civila, koje su ustaše ubile 1943. godine na drugi dan pravoslavnog praznika Trojica u Srebrenici i treći dan Trojčindana u obližnjim selima Zalazje i Vitlovci.

Parastos je služen kod spomen-krsta koji je nakon 76 godina /2019/ podignut iznad kosturnice, čime je dostojno i adekvatno, pravoslavnim krstom, obilježeno mjesto gdje su sahranjeni dijelovi posmrtnih ostataka srpskih mučenika, koje su ustaše svirepo pobile samo zato što su bili Srbi, pravoslavci.

Prisutni su prislužili svijeće za pokoj duša nastradalih i položeno je cvijeće kod krsta i spomen-ploče, koja je postavljena 2015.godine. Time je obilježeno 79 godina od zvjerskog pokolja civilnog srpskog stanovništva u ovom kraju.

Cvijeće su položili načelni opštine Srebrenica Mladen Grujičić i potpredsjednik Skupštine opštine Miloš Milovanović te predstavnici Boračke i Organizacije porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila.

U spomen-kosturnici su, kako je napisano na nadgrobnoj ploči, zemni ostaci nekih žrtava, koje su svirepo pobili pripadnici 29. bojne natporučnika NDH Josipa Kurelca u svom nadiranju ka Drini, počinivši genocid nad srpskim narodom Srebrenice i okoline ubivši 2.262 srpska civila među kojima 430 djece.

Tačan broj nastradalih i sahranjenih u ovoj kosturnici nije nikada utvrđen, ali je tadašnja komisija za obavljanje uviđaja identifikovala 229 leševa, a bio je veći broj onih koje nisu mogli prepoznati. Među ubijenim bilo je 80 djece.

Grujičić je ovom prilikom izjavio da žrtve ne smiju biti zaboravljene.

- Moramo poštovati i odavati dužnu poštu žrtvama da se opet zločin ne ponovi kao 1992. godine, što su počinili potomci ubica srpskih civila 1943. godine - dodao je on.

On je rekao da ova kosturnica i spomen-ploča pokazuju da su na prostoru Srebrenice Srbi stradali u kontinuitetu u svim ratovima, što je komunistički režim prikrivao, a to potvrđuje činjenica da na ovoj kosturnici nema imena i prezimena žrtava čije se kosti u njoj nalaze nego reljef na kome su prikazani Nijemci kako strijeljaju partizane, što nije istina, nego su ustaše ubijale nedužno srpsko stanovništvo među kojima veliki broj djece.

- Ovdje se godinama govori o stradanju Bošnjaka u julu 1995. godine, a ova spomen-kosturnica i brojna spomen-obilježja u našoj opštini pokazuju da je počinjen genocid nad srpskim narodom, sistematski u kontinuitetu u svim ratovima u 20. vijeku. Na ta stradanja treba podsjećati i ne dozvoliti da se falsifikuju istorijske činjenice kao što je bio slučaj sa ovom spomen-kosturnicom - poručio je Grujičić.

On je istakao da Srbi poštuju tuđe žrtve, ali traže i da se poštuju žrtve iz srpskog naroda.

Potpredsjednik Skupštine opštine Srebrenica Miloš Milovanović kaže da "Bošnjaci svoje žrtve identifikuju i ukopavaju sa imenima i prezimenima, a srpske žrtve su još bezimene na mnogim stratištima i to treba ispraviti".

Sveštenik Aleksandar Mlađenović ocjenjuje da je raniji spomenik istorijski falsifikat.

- To je karakteristično za Srebrenicu u kojoj se decenijama ne govori o srpskim stradanjima koja su činjena u kontinuitetu jer su srebrenički Srbi u prošlom vijeku doživjeli tri velika pogroma i klanja. Imena na spomen-obilježjima nisu navođena nego su predstavljani kao neki borci, antifašisti, a s druge strane da su ih ubili fašisti, a ne navodi se da su to bili Hrvati i komšije muslimani - ukazao je Mlađenović.

O kontinuitetu srpskog stradanja u srebreničkoj opštini svjedoči i Slobodan Blagojević čiji je pradeda Blagoje ubijen 1918. godine. Dedu Slobodana ubili su komunisti 1948. godine, a otac Dušan ubijen je na Zalazju na Petrovdan 1992. godine kada su muslimanske snage iz Srebrenice napale i popalile ovo srpsko selo ubijajući sve što su stigle.

Predsjednik Organizacije porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila ove opštine Branimir Kojić rekao je da je veoma važno i da se mora njegovati kultura sjećanja i upoznavati mlade o stradanjima njihovih predaka da i oni to ne bi doživjeli.

- Potrebno je prenositi istinu i činjenicu da su srebrenički Srbi doživjeli tri velika stradanja u 20 vijeku - precizirao je Kojić.

Tek prije desetak godina počelo je obilježavanje godišnjice velikog srpskog stradanja na Trojčindan 1943. godine u Srebrenici. Na taj način se hrišćanski odaje počast nevinim srpskim žrtvama služenjem parastosa i prisluživanjem svijeća za pokoj duša nastradalih, što nije činjeno skoro sedam decenija niti je podsjećano i govoreno o tim žrtvama.

Komunistička vlast je zabranjivala i sankcionisala pominjanje tog zločina, a posebno imena žrtava jer, imena bi ukazala kom su narodu žrtve pripadale i zbog čega su i pobijene.

Decenijama se govorilo da se radi o spomen-kosturnici ubijenih antifašista, što nije odgovaralo istini, jer su ovdje ubijani ideološki neopredijeljeni civili koji su mirno živjeli u svojim kućama, a ubijeni su samo što su bili Srbi.

U posljednjem, građanskom ratu u BiH, počinjeno je mnoštvo sličnih masovnih pokolja nad pripadnicima srpskog naroda u selima oko Srebrenice i Bratunca.

Nažalost, za te zločine nad civilima, kao i za ovaj ustaški, niko nije odgovarao.

Istoričar Draga Mastilović rekao je prošle godine, predstavljajući zbornik dokumenata "Zločin genocida nad Srbima iz Srebrenice u Drugom svjetskom ratu", koji je priredila grupa istoričara, da su oni došli do ocjene da je nad Srbima u Srebreničkom srezu počinjen genocid jer je postojala jasna namjera potpunog istrebljenja srpskog stanovništva sa ovog prostora što potvrđuje podatak da je ubijeno 430 djece, a to pokazuje da je namjera bila da Srbi biološki nestanu.

O trojčindanskom pokolju u Srebrenici postoje zapisnici sa vještačenja komisije tadašnje ustaške vlasti, predvođene sudijom Vejsilom Hadžibegićem, koja je izvršila ekshumaciju i identifikaciju leševa te dokumentovala spisak pripadnika 29. bojne koji su počinili zločin, ali zločinci nisu procesuirani.

Mastilović je istakao da je zaključak tadašnjeg suda u Sarajevu, u pokrenutom procesu za zločin nad srebreničkim Srbima na Trojčindan 1943. godine, bio da se "slučaj prepušta zaboravu".

Prošle godine počela je sanacija i uređenje spomen-kosturnice koja je bila oštećena usljed višegodišnjeg neodržavanja i klimatskih uticaja. Sredstva za tu namjenu odobrilo je Ministarstvo rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske.