Čim sam na Barbadosu ugledao grob Ferdinanda Paleologa, jednog od poslednjih potomaka vizantijskih careva, pomislio sam - ovde leži i potomak srpske srednjovekovne porodice Dragaš i našeg kralja Stefana Dečanskog. Ali nije na meni da to dokazujem, već na istoričarima i državi. Ozbiljan pristup ovoj temi možda bi nas odveo i do živih potomaka Nemanjića.

Ovo za Sputnjik kaže osnivač i predsjednik Udruženja za kulturu, umjetnost i međunarodnu saradnju „Adligat”, putopisac Viktor Lazić:

„Dobro poznajem istoriju, odmah sam znao, ako je to potomak poslednjih vizantijskih careva Jovana VIII i Konstantina XI, onda je i potomak srpske princeze iz loze Nemanjića. Istraživanje na samom ostrvu, približilo me je konačnom zaključku o tome“.

Lazić je na Karibe otišao da bi uradio putopis. Na Barbadosu, njegova najvažnija adresa bio je Istorijski muzej čiji su mu kustousi pokazali fotografije groba Ferdinanda Paleologa.

- Odmah su mi rekli da na njihovom ostrvu počiva potomak poslednjih vizantijskih careva. To ne možete pročitati u turističkim brošurama, prosečnog turistu ta informacija na ovom mestu ne zanima, već prelepe plaže i vegetacija. Uz to se i nalazi na istočnoj obali gde nema prevoza, do njega možete samo kolima, pa je gotovo zaboravljen. Ipak, grob potomka viznatijskih careva ima posetioce, istoričare i Grke - kaže Lazić.

On dodaje da je informacija o ovom počivalištu bila poznata i našoj javnosti. On nije znao, a sada je bio na licu mjesta i otvorio važnu temu, ukazao na vezu te ličnosti, njene loze, sa srpskom lozom Nemanjića.

Otkud Paleolog na Barbadosu

Ovaj putopisac i advokat podsjeća da su poslije pada Konstantinopolja 1453. mnogi članovi carske porodice emigrirali u različite dijelove Evrope. Istorijski spisi kažu da je prva generacija, braća posljednjeg vizantijskog cara, završila u jednom malom mjestu u Italiju, bavili su se raznim poslovima.

- Teodor, otac Ferdinanda čiji sam grob posetio na Barbadosu, u Italiji se bavio interesantnim poslom, bio je plaćeni ubica. Ali to nisu plaćene ubice današnjeg vremena, nije mafija. To su bili državni poslovi. Tada je maltene svaki grad bio država, ako osudite nekoga na smrt zato što je činio strašna krivična dela, on bi se spasao tako što ode u susedni grad, susednu državu. Onda su države unajmljivale privatnike koji bi po tim državicama u Evropi lovili te kriminalce, da ih uhapse i dovedu nazad u državu gde su osuđeni. To su radili potomci Paleologa i Nemanjića, konkretno Teodor - kaže Lazić.

On dodaje da je Ferdinadova majka imala rođake koji su otišli na Barbados, bavili su se uzgajanjem šećerne trske, pa je i on tamo završio. Vodio je poprilično spokojan život, za razliku od svog oca, ali i za razliku od svog sina koji je takođe nosio ime Teodor, po dedi.

Gusar iz carske porodice

- Teodor „mlađi“ se bavio gusarenjem. Međutim, nije bio razbojnik na moru, bio je gusar koga je unajmila Velika Britanija. Država koja zarati sa nekom drugom državom unajmljivala je privatnike da prepadaju brodove te druge države. Bio je to poluzvanični angažman, ako opljačkaju neki brod, veći deo tih prihoda davali su državi za koju rade. Ako bi gusar bio uhvaćen, država je za njega davala određene garancije.

Govoreći o veoma zanimljivom životu potomaka Paleologa, i Nemanjića, Lazić ističe da veza čuvene srpske loze sa posljednjim vizantijskim carevima nije sto odsto dokazana, ali i da je ubijeđen da je stvarna.

Vizantijski carevi sa srpskim imenom

On podsjeća da je Jelena Dragaš bila udata za cara Manojla Paleologa čiji sinovi su posljednji vizantijski carevi. Jelena je unuka Svetog kralja Stefana Dečanskog, veoma je uticala na Paleologe, posljednji vizantijski carevi su znali srpski jezik. Čak su dodali „Dragaš“ svom zvaničnom prezimenu. Međutim, dokazivanje daljih veza kroz istoriju ima jednu prazninu:

- Oni su imali brata Tomu, ova loza Ferdinandova je od Tome, međutim u istorijskim izvorima se pojavljuje problem, Toma je imao sina, o tom sinu Jovanu, čiji su ovo naslednici, nema istorijskih podataka. Nisu pronađeni u arhivskoj građi. Ali ne znači da neće biti. Istoričari sa kojima sam razgovarao uglavnom smatraju da ovo jesu potomci kraljevske loze, zato što su se oni od tih prvih generacija, već u 15. veku javno deklarisali kao direktni muški potomci poslednjih careva vizantijskih.

Lazić dodaje da su i živjeli u istom italijanskom gradu, u koji je Toma, brat posljednjeg vizantijskog cara, prebjegao. Ipak, dodaje da je u to vrijeme bilo jako mnogo nasljednika Paleologa po pobočnim linijama, imali su mnogo braće i sestara, djece po raznim linijama i prosto je, kaže, nelogično, čak i nemoguće da niko u to vrijeme ne bi osporio tako hrabru njihovu tvrdnju da su iz carske porodice.

- Tri veka niko nije osporio njihove tvrdnje, a tu genealogiju znamo zbog groba Teodora Paleologa, oca Ferdinanda sa Barbadosa. Dao je da se na njegovom grobu, on počiva u Velikoj Britaniji, ispiše cela genealogiju koja ga povezuje sa lozom Paleologa.

Britanska kruna na grobu Paleologa i Nemanjića

Sagovornik Sputnjika dodaje da ga je u tvrdnju da su upravo ovi Paleolozi potomci posljednjih careva Vizantije, i Nemanjića, ubijedila zanimljiva činjenica, oba groba, i ovaj na Barbadosu i onaj u Ujedinjenom Kraljevstvu, pohodila je kraljica Elizabeta II, princ Čarls, a zatim i princ Filip koji je grčkog porijekla, iz njihove kraljevske loze. Tu lozu za potomke posljednjih vizantijskih careva priznaje i Grčka crkva.

Interesantno je da je Ferdinand dva puta sahranjivan, jer je grob uništen, uragani su uništili cijelo seosko groblje. U istorijskom društvu Barbadosa se čuvaju dokumenti o tim događajima, obnovi groblja poslije nevremena.

- Postoje svedočenja ljudi koji su to organizovali, jedna detaljnija beleška je upravo o ovom grobu, kažu da su pronašli grob Ferdinanda Paleologa u jako lošem stanju, da je bio poluotvoren, da su zatekli izuzetno visokog čoveka duge bele brade koji je skoro bio mumificiran. Po komadima odeće koja je ostala, videlo se da je to bio čovek izuzetnog ugleda. Ponovo su ga sahranili. U jednom od sahranjivanja potopili su njegovo telo u kreč, pošto su bile velike zaraze, koje su se širile upravo zato što su oluje vadile tela iz zemlje.

Lazić dodaje da spisi kažu da su mještani, kada su prvi put uređivali grob, zatekli Ferdinandovo tijelo sa nogama okrenutim ka istoku, što je bio pravoslavni običaj.

Na istoričarima je da nastave

Ove glavne činjenice i brojne detalje, predsjednik „Adligata“, predstaviće 1. avgusta u digitalnom obliku u svom Muzeju knjige i putovanja.

Tu se, kaže, najveći dio njegove istraživačke misije, makar za sada, završava. Problematično je, dodaje, što se naša država, istoričari, nisu bavili ovom temom, misli da nije nemoguće da se pronađu možda i živi potomci Nemanjića, jer to su bile razgranate porodice sa velikim brojem članova.

- Potrebno je da se u nekom momentu uradi DNK analiza, da se zna da li su upravo ovi Paleolozi u rodbinskoj vezi sa srpskom carskom porodicom. Ja sam ovo obradio kao književnik i kao neko ko voli istoriju, ko je svestan značaja ovakvih tema. Putujem, pišem i vodim Muzej, a sada je na istoričarima da nastave - zaključuje Lazić.