Ako ste često umorni ili ošamućeni tokom dana, ili se ne osjećate svježe kad se probudite, to može da znači da imate neki od poremećaja spavanja. Ali, i ono što radite tokom noći može da bude znak poremećaja.

- Pod poremećajima u snu se misli na probleme u kvalitetu spavanja, tajmingu i/ili trajanju - kaže ekspert za san Kris Brantner i dodaje - Može da se desi da spavate dovoljno, ali da je riječ o spavanju lošeg kvaliteta. Ili možda spavate odlično, ali ne možete da zaspite na vrijeme, što onda utiče na ukupan broj sati sna. Povremeni problemi se ne smatraju poremećajima spavanja -

Samo kada je riječ o hroničnim problemima, onda se to smatra poremećajem.

- Nekoliko noći lošijeg sna povremeno su sasvim normalna stvar. Ali, ako imate problema sa spavanjem barem tri noći nedjeljno svake nedjelje, i to se dešava duže od tri mjeseca, onda bi trebalo da porazgovarate sa ljekarom - kaže klinički stručnjak za san Martin Rid.

Doktor može da utvrdi o kojem je tačno poremećaju riječ – insomniji, apneji spavanja, sindromu nemirnih nogu… ali i da vam kaže šta da radite da biste se bolje osjećali i konačno se naspavali.

Evo nekoliko "noćnih navika" koje mogu da ukažu na to da bi trebalo da odete kod ljekara, tj. da imate neki od poremećaja spavanja.

1. Ležite budni u krevetu i brinete, previše razmišljate

Gotovo svako od nas uveče na trenutak, dva pomisli o danu koji se završava. Ali, ako imate problema da "isključite" mozak, ležite u krevetu satima zabrinuti, to može da bude znak poremećaja sna.

- Ukoliko primjećujete da vam srce ubrzano kuca ili da vam mozak pretjerano radi kad legnete u krevet, moguće je da patite od nesanice. Ovakve reakcije su znak da se u tijelu aktivira sistem za uzbuđenost kao rezultat nekoliko noći lošeg sna. Za mnoge ljude koji pate od insomnije, krevet je okidač stresa i budnosti, umjesto opuštanja i spavanja - kaže Rid.

Kod ovog poremećaja, samo lijeganje u krevet može da bude okidač za misli koje ne možete da umirite. I teško ćete se izboriti sami sa ovim poremećajem, zbog čega je veoma važno da potražite pomoć stručnjaka.

2. Često liježete u krevet veoma rano

Sasvim je u redu ako ponekad legnete u krevet sat-dva ranije nego inače – posebno ako se ne osjećate dobro ili ste umorni. Ali ako vam to prelazi u naviku, obratite pažnju.

- Kao način kompenzacije za probleme u spavanju, mnogi ljudi koji pate od nesanice u krevet liježu dosta ranije ili ostaju u krevetu duže nego inače. Ako vam to zvuči poznato, obratite pažnju na to jer ovakvo 'maskiranje' samo pogoršava nesanicu - poručuje Rid.

3. Iznenada se razbudite

Da li se dešava da ste pospani, a kada legnete u krevet odjednom se osjećate kao da ste popili pet šolja kafe?

- Osjećaj pospanosti, odlazak u krevet, pa iznenadan osjećaj budnosti mogu da budu znak problema u spavanju - kaže stručnjak za san Džindžer Hauston. Tačnije, to može da bude znak nesanice.

- Mnogi od nas provode vrijeme u krevetu čitajući, gledajući TV ili nešto slično, čime mozgu dajemo do znanja da krevet nije mjesto za spavanje. Zatim, kada legnemo da spavamo, naš mozak kaže "ne, to ne bi trebalo ovdje da radim" - kaže ona.

Ono što je karakteristično za nesanicu je i to da nakon nekoliko noći počinjemo da brinemo zbog toga što ne možemo da spavamo, pokušavamo sebe da prisilimo na to i ulazimo u začarani krug insomnije. Haustonova kaže da se ovaj problem može riješiti tako što ćete ponovo naučiti svoj mozak da je krevet mjesto isključivo za spavanje i seks.

4. Ne možete da prestanete da mrdate noge

Normalno je da se još nekoliko trenutaka meškoljite kada legnete u krevet, dok se namjestite i nađete udoban položaj. Ali, ako vas noge svrbe, peckaju i jednostavno ne možete da prestanete da ih mrdate, moguće je da je riječ o sindromu nemirnih nogu. Ukoliko imate ove simptome, doktor može da vam pomogne.

5. Često mijenjate rutinu

Ukoliko iz noći u noć mijenjate svoju rutinu pred spavanje, ne biste li naveli sebe da više spavate, sve su šanse da imate poremećaj spavanja.

- Ako često mislite o spavanju i mijenjate rutinu, to je čest simptom ili navika među onima koje muči nesanica - kaže Rid.

Kod ljudi koji nemaju ovakvih poremećaja, spavanje je uobičajen dio njihovog dana, zbog čega i ne misle o tome. Zato, ako ste veoma fokusirani na spavanje i konstantno se prilagođavate u pokušaju da se bolje ili više naspavate, dobro bi bilo da porazgovarate sa ljekarom.

6. Partner kaže da hrčete

Ukoliko hrčete tokom noći, to može da bude znak poremećaja spavanja – posebno ako hrčete toliko da vas čuju i komšije.

- Ako vam je partner ili neko drugi ikada rekao da veoma glasno hrčete ili imate pauze u disanju tokom noći, moguće je da patite od apneje spavača - kaže Rid.

Drugi simptomi koji ukazuju na to su bol u grlu ili suha usta ujutru, jutarnje glavobolje, ošamućenost nakon ustajanja iz kreveta, umor i pospanost tokom dana.

7. Zaspite, pa se probudite

Dešava li se da se tokom noći budite po nekoliko puta, nemojte to da prihvatite kao normalan dio života. To je često znak nekog disbalansa u vašem tijelu, koji vas sprječava da se dobro naspavate.

- Buđenje po nekoliko puta, buđenje rano ujutru ili to što se ne budite svježi, može da znači da ne spavate dobro. Razlog za to može da bude nivo kortizola, hormona ili stres. Naš normalni ciklus je da se budimo sa suncem, da imamo energije tokom dana, a da se uveče polako opuštamo – taj ciklus je poznat kao cirkadijalni ritam - kaže Rid.

8. Treba vam duže od pola sata da zaspite

Definitivno bi trebalo da razmislite zašto vam se dešava da svake noći u krevetu ležite budni duže od 30 minuta prije nego što napokon zaspite.

- Prosječnoj osobi je potrebno oko 15 minuta da zaspi kada legne. Ako vam redovno treba duže od pola sata da utonete u san, najvjerovatnije je da postoji neki problem - kaže Brantnerova. Naravno, nije ništa strašno ako se to ponekad dešava, ali ako se ponavlja iz noći u noć, sve su šanse da je riječ o nesanici.

9. Zaspite istog trenutka

Sa druge strane, i to što vam je potrebno otprilike tri sekunde da zaspite, takođe može da bude znak poremećaja.

- Super je to što brzo zaspite, ali većina ljudi ne shvata da i to što svake večeri zaspi čim dohvati jastuk, takođe može da ukaže na poremećaj spavanja. Vrlo je moguće da ste iscrpljeni jer ne spavate dovoljno kvalitetno. Ukoliko svake noći zaspite za kraće od pet minuta, vjerovatno imate problem - insistira Brantner.

Bez obzira na to da li hrčete, zaspite za sekund ili satima ležite budni, recite to svom ljekaru. On može da utvrdi uzrok i da li zaista imate poremećaj spavanja, i naravno, da vam pomogne da se konačno naspavate.