U Gornjoj Jošanici kod Foče danas je obilježeno 30 godina od svirepog ubistva 56 mještana srpske nacionalnosti, među kojima i troje djece mlađe od 11 godina, koje je počinila muslimanska vojska iz Goražda na Nikoljdan, 19. decembra 1992. godine.

U osvit nikoljdanskog jutra prve godine rata, pripadnici vojske tzv. ABiH ušli su iz pravca Goražda desnom obalom Drine u zaleđe srpskih položaja i paleći sve pred sobom, na kućnom pragu, dok su se spremali da slome slavski kolač, masakrirali srpske žene, starce i djecu.

Desetak zaselaka Gornje Jošanice izbrisano je sa geografske karte, popaljene su ne samo kuće već i pomoćni objekti, uz nejač, ubijana je i stoka, a gdje su to stigli zločinci su čak posjekli i stabla voćaka.

Čitave porodice su stradale dok su slavile krsnu slavu.

Ubijeno je 56 mještana, a mnogi od njih na jeziv način, odsijecanjem dijelova tijela.

Među žrtvama bila je 21 žena i troje djece, koja su prethodnog dana sa roditeljima došla iz Foče da na selu dočekaju Svetog Nikolu.

Ugašeni su životi desetogodišnje Dragane Višnjić, njenog tri godine mlađeg brata Dražena i dvogodišnje Danke Tanović.

Dragana i Dražen stradali su zajedno sa mamom Olgom /31/, tatom Dragoljubom /39/, stricem Milanom /33/, bakom Zorkom /64/ i djedom Vukadinom Višnjićem /64/.

Uz dvogodišnju Danku Tanović, ubijeni su i njena majka, baka, prabaka, tetka i ujak.

Dankina majka Zora Višnjić imala je 22 godine, a stradali su i dvije godine starija njena sestra Ranka i dvadesetogodišnji brat Vlatko Višnjić, njihova majka Goja/44/ i Gojina majka Stojka /64/.

Ubijeno je 16 Višnjića, devet članova familije Kulić, po pet u familijama Grujičić i Blagojević, zatim četvoro Davidovića, po troje Jegdića, Pljevaljčića i Stojanovića, dvoje Mićevića i Ivanovića, te po jedan član iz porodica Škipina, Stevanović, Jagodić i Tanović.

Jošaničanin Marijan Kulić, kome je poginula brojna rodbina, pita se zbog čega bi djeca, žene i starci mogli biti krivi.

- Jedino zato što su Srbi. Tu je bilo dijete od dvije i po godine, starica od osamdeset godina, žena unakaženih sa provučenim rukama kroz dojke, jezivo - navodi Kulić.

U napadu na Jošanicu učestvovalo je 600 pripadnika takozvane Armije BiH, u 10 grupa raspoređenih na 10 jošaničkih zaselaka.

Poznati su naredbodavci iz ratnog predsjedništva opštine Goražde i vojnog vrha takozvane Armije RBiH, kao i neposredni komandiri jedinica na terenu, ali se još čeka da Tužilaštvo BiH, iz kojeg je u više navrata saopšteno da su istražne radnje u toku, podigne optužnice.

Mještanin Dejan Blagojević, koji je tog dana izgubio brojne rođake, komšije, kumove i prijatelje, ogorčen je što niko od zločinaca nije odgovarao.

- U tom strašnom i velikom zločinu masakriranja djece i starih, desio se jedan slučaj koji, takođe, treba pomenuti - jedan njihov vojnik pomogao je jednoj ženi da se spasi sa djecom. Nisu svi ljudi isti, ali je puno zločinaca bilo i puno je zločina počinjeno - rekao je Blagojević.

Jošaničkim mučenicima poklonio se i general Milan Torbica, predstavnik Ministarstva rada i socijalno-invalidske zaštite Republike Srpske.

On je istakao da je sloboda svetinja za srpski narod i da je kroz istoriju uvijek stradavao u borbi za slobodu.

- To košta ovih nevinih žrtava, ali na nama je da ih sjećamo i gajimo kulturu pamćenja. Za ovaj zločin znaju se naredbodavci i izvršioci, ali ništa se ne pokreće, zato što živimo u nemogućoj državi - rekao je Torbica.

Načelnik opštine Foča Milan Vukadinović istakao je da je poražavajuće da ni nakon 30 godina od strašnog zločina niko nije odgovarao.

- Koristim svaku priliku da govorim da probamo da utičemo na Tužilaštvo i Sud BiH da i srpske žrtve moraju imati pravdu, da se, prema srpskim žrtvama, mora donositi kao i prema ostalim žrtvama u BiH, jer je to jedini put ako želimo istinsko pomirenje, a sve ostalo ne vodi ničemu - rekao je Vukadinović.

On kaže da izgradnjom spomen-crkve i asfaltiranjem puta, ovo srpsko svetilište postaje mjesto sabiranja srpskog naroda, mjesto hodočašća, gdje će narod dolaziti da se krštava i vjenčava.

- Mislim da je to u pravom smislu vaskrsnuće Jošanice, i to je najmanji dug kojim možemo da se odužimo ovim ljudima koji su stradali za odbranu Republike Srpske - rekao je Vukadinović.

Predsjednik Boračke organizacije Republike Srpske Aleksandar Savić kaže da je Jošanica jedno od najmasovnijih stradanja srpskih civila i boraca u proteklom ratu.

- Žao mi je da još niko nije odgovarao, a da li će ne znam. Čini mi se da Sud čeka da jednostavno niko ne ostane od svjedoka i da može da kaže `mi bismo htjeli, ali nema ko da svjedoči`. Nije to slučaj samo ovdje, čekaju da svi svjedoci pomru i onda počinju proces - naveo je Savić.

On kaže da je Srbima ostalo da se mole Bogu da bar neko od ubica bude kažnjen.

Pomen parastos služen je kod spomenika u zaseoku Hodžići, a uz rodbinu stradalih i mještane, svijeće su prislućili i cvijeće položili predtavnici brojnih opštinskih i republičkih delegacija.

U selu Hodžići, na imanju Višnjića u blizini spomenika, izgrađena je i crkva u znak vječnog sjećanja na jošaničke mučenike.

Fočanska Boračka organizacija tradicionlano obilježava godišnjicu stradanja u Jošanici u maju povodom Ljetnog Nikoljdana, a crkva je ponijela ime svetih Ćirila i Metodija, koji se, takođe, proslavljaju u maju.